Studentenalmanak 1946 - pagina 235

kwam daarvoor in de plaats. Met dat al bleef de mono-tona-

liteit gehandhaafd, zij het ook, dat Debussy haar een uit-

breiding in de breedte heeft gegeven door zich niet te beper-

ken tot de twee van ouds bekende toongeslachfcen.

De strijd tegen de monotonaliteit werd na de eerste wereld-

oorlog ingezet. D e Weense school, onder leiding van Ar-

nold Schönberg, poneerde een nieuw compositorisch systeem:

de twaajftoointechniiek. Hierbij werd ]hel5 begrip toonaard

volledig uitgeschakeld. Men hoedde zich er voor bij het com-

poneren bepaalde tonen of accoorden te laten praevaleren,

zodat het nimmer mogelijk zou zijn een „tonaal centrum" te

ontdekken. De theorie van deze school is uitterst negatief,

doordat zij gericht is op de vernietiging van het tonaliteits-

begrip. Men heeft deze richting wel aangeduid met het be-

grip atonaliteit. Dit woord is een gevaarlijk slagwoord geble-

ken. Het is gruwelijk misbruikt, en deed tenslotte dienst als

scheldwoord. Men wachte zich er echter voor aan dit woord

veel betekenis toe te kennen. Het houdt niet méér in dan

wanneer men b.v. van iemand zegt, dat hij niet in Nijmegen

woont.

Hoe meer Schönberg en zijn leerlingen van Bun eigen systeem

afweken, hoe minder onaanvaardbaar hun muziek werd. De

twaalftoontechniek heeft sloperswerk gedaan. Dat was

nodig en nuttig, doch negatief. Op het gebied der harmoniek

heeft Sdhönberg vreemde experimenten verricht. Evenmin als

van toonaarden, wilde hij iets van consonanten weten, wat in

zijn systeem begrijpelijk is. Hij introduceerde een dissonantie

van hevige graad. Hij aarzelde niet accoordew op te bouwen

uit de tonen van een melodie, af ze te construeren door

allerlei intervallen op te stapelen. De mogelijkheden waren,

toen het hek eenmaal van de dam was, oneindig. Verdienstelijk

bij dit alles is geweest, dat Schönberg een rijk gebied van har-

monieën heeft opgespoord, die later door anderen, zij het met

voorbehoud en op totaal andere gronden, gebruikt konden

worden.

Een geheel andere weg zocht Alois Haba. Hij ontwierp een

nieuw toonsysteem. Niet de halve, maar de kwart-toon was

bij hem het kleinste interval tussen twee verschillende to-

215

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen