Vrije Universiteitsblad 1940-41 - pagina 197

1625 lééft uit den Bijbel. In poovere schoolhokken, met behulp van een methodisch en didactisch monstrum als het haneboek, moeten de gewambuisde en gepofbroekte bengels uit de gouden eeuw het spellen leeren ! Hun schoolmeesters waren bovendien dikwijls alleen maar „meester" op plak en bullepees. Maar de jongens leerden toch lezen en goed ook. Ze worden een geslacht van mannen, die in een twintigtal jaren — van 1637-57 — veel meer dan een half millioen bijbels koopen; bijbels waarvan de groote uitgaaf de vooral toen kapitale som van f 27 kostte *). Het is een geslacht dat in een korte reeks van jaren een vijftiental uitgaven van Calvijns Institutie absorbeert "*) en dat — naar Comrie later weemoedig zijn fijdgenooten als exempel voorhoudt — die Institutie en — horribile dictu in onzen tijd — de Handelingen der Dordtsche synode als huisboeken bezat. Dat volk is de eeuwen door blijven leven. Als straks het oËFicieele theologendom en de gepruikte, verweekelijkle predikantenwereld zich afgeeft met oppervlakkige fransche en andere philosofie, dan houdt dat volk vast aan zijn bijbel en de trouwe schrijvers uit beter tijd. In de ellendige fransche jaren, toen, vooral in het begin, de „deftige", „beschaafde" officieele wereld een beetje keesde en bedachtzaam en fatsoenlijk meedanste om den vrijheidsboom, leeft dat oude geref volk geheel en al bezijden den breeden weg, waarlangs het publieke, openbare leven zich voortbeweegt! Maar ze houden vast aan wat voor hen levensrealiteiten zijn: de steile afhankelijkheid en de volstrekte onmacht des menschen. Zij weten wat „vrije genade'beteekent en „eeuwige verkiezing . En ze haten al dat moderne, revolutionaire, humanistische gedoe met een doodelijken haat. Uit die gereformeerde volkskringen, samenkomend met of zonder oefenaars in achterhuizen, boerendeelen, koeienstallen is de afscheiding geboren. De boerenarbeider Klaas Pieters Kuipenga moet Hendrik de Cock leeren, dat wanneer hij ook maar één zucht tot zijn zaligheid zou moeten toebrengen, hij voor eeuwig zou verloren gaan ^). En andere toekomstige leiders der Scheiding zitten als student aan de voeten van den Leidschen oefenaar Le Peburé ^). Omdat het geloovige, gereformeerde volk — o ja, omstrikt door allerlei wanbegrip en bekneld in velerlei vooroordeel — was

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen