VU Magazine 1971 - pagina 116

KREDIETEN voor ACADEMICI * kopen van een huis eventueel meer dan 100% v.d. k o o p s o m

* praktijkovername * associatie * zelfstandige vestiging Instituut voor Verzekerings- en financieringszaken voor Academici Barendrecht Postbus 23 Tel. 01806-2500*

christendom, worden in die dissertatie besproken. Het gaat daarbij vooral om de godsdienstkritiek van Marx. De christelijke leek weet van die godsdienstkritiek doordat tot hem is doorgedrongen de fameuze stelling van Karl Marx (1818-1883): godsdienst is opium van het volk. Deze leek weet in de regel minder goed dat een Engelse tijdgenoot van Marx, Charles Kingsley (1819-1875) ongeveer hetzelfde zei, nl. godsdienst is opium voor het volk; en Kingsley was een overtuigd christen, intussen politiek 'links' (een van de geestelijke vaders van de Labourparty) en overtuigd van de transcendentale norm. Die hele kwestie van de marxistische godsdienstkritiek is weer aan de orde doordat theologen als Jürgen Moltmann van de communistische filosoof Ernst Bloch geleerd hebben dat het volgens hem mogelijk is te zoeken naar een 'Transzendieren ohne Transzendenz', een transcenderen zonder transcendentie. Zoals gezegd, dat is een onderwerp apart en we moeten er eens op terugkomen.

Bijdrage van de exegeet Installateur van: • centrale verwarmingsinstallaties • olie-en gasgestookte ketelinstallaties • airconditioningsinstallaties • technische leidingen in kantoorgebouwen, laboratoria, ziekenhuizen, tehuizen e.d.

IMVA.T.I.B.A.-AMSTERDAM Nieuwe Prinsengracht 33-35

Als exegeet wil ik echter alvast de volgende opmerking maken. Indien wij goed christelijk willen weten hoe het tussen God en de mensen zit, moeten we het vragen aan Jezus Christus. Welnu - en daarbij citeer ik de Nijmeegse Nieuwtestamenticus B. van lersel, die het volgende schreef in het tijdschrift Schrift van augustus 1971 op blz. 133 -: 'Het staat vast, dat Jezus God aansprak met het Aramese woord 'Abba'. Deze aanspreking getuigt van een ongewone gemeenzaamheid. Zo spreken in het Palestina van Jezus' dagen kinderen hun vader aan. En vóór Jezus heeft geen bewoner van Israël het gewaagd om de God der vaderen zo weinig vormelijk en zo onhoffelijk aan te spreken. Men noemde God in gebeden wel 'onze Vader in de hemelen' en gaf daarmee aan, dat men tot het volk behoorde dat God liefhad als een kind, maar tevens dat deze God op een onmetelijke afstand stond. 'Abba' is niet alleen opvallend, omdat het omhaal van woorden ver-

mijdt, maar nog veel meer omdat het getuigt van gevoelens van verbondenheid, die de andere joden van Jezus' dagen niet op deze diepe manier konden hebben. Als Jezus bidt houdt dat vanzelfsprekend in, dat hij zich tot God wendt als tot de andere, maar tegelijk verraadt zijn bidden een zeldzame verbondenheid en gemeenschappelijkheid. Dat woord 'Abba' heeft kennelijk diepe indruk gemaakt op zijn volgelingen. Ze hebben - tot in de tijd van de Grieks sprekende gemeente toe - dat Aramese woord overgenomen.' Aan deze exegetische informatie voeg ik het volgende toe. Uit dat Abba-gebruik van Jezus kan zijn gemeente leren wat het betekent dat Hij de Zoon van God is, die ons de Vader heeft geopenbaard. Maar de gemeente kan er evenzeer uit leren, hoe dicht God in zijn Zoon bij ons mensen is gekomen. Dichter dan wij christenen meestal denken. Soms voelen we het. Misschien wordt het nog het beste gevoeld in die uiterst conservatieve milieus in Nederland, die wij in Gereformeerde Gemeenten tegenkomen. Daar spreekt men op een voor buitenstaanders bijna onvoorstelbare manier over de Here God als 'dat lieve wezentje' en soms tutoyeert men Hem gewoon in zijn gebeden en zegt dus simpelweg 'je' en 'jouw' tegen Hem. Dat ligt inderdaad in de lijn van dat 'Abba' van Jezus. Door de plechtige taal van de Statenvertaling met zijn vele aan het Hebreeuws (de tale Kanaans) ontleende zegswijzen zijn we vaak niet meer in staat mee te maken wat Jezus precies en werkelijk gezegd heeft. Daarvan dan nog één voorbeeld. In Mattheus 11 : 27 staan de bekende woorden, die Jezus tot 'Abba' (vs. 25) zegt: 'Niemand kent de Zoon dan de Vader en niemand kent de Vader dan de Zoon.' Zo heeft ook Evert Straat het vertaald in zijn De Goede Boodschap volgens Markus, Matthijs, Lukas en Jan, al schrijft hij dan vader en zoon niet met hoofdletters. De Duitse nieuwtestamenticus Joachim Jeremias heeft ons duidelijk gemaakt dat deze formulering in de moedertaal van Jezus, het Aramees, lang niet zo plechtig klinkt als in onze vertalingen die het letterlijk uit het Grieks van het Nieuwe Testament overzetten. Het betekent simpelweg: 'alleen vader en zoon kennen elkaar werkelijk'. Welnu, dit is allemaal zo belangrijk voor de kwestie van de transcendentale norm, dat het simpele 'met daarnaast de transcendentale norm' als karakteristiek voor de rechtse gedachtenwereld voor mij aanleiding was om er de vinger bij te leggen en te zeggen: als men in de toekomst verder wil met christelijke partijen en ook met onze Vrije Universiteit, dan zullen we zowel dat 'daarnaast' als het slechts schijnbaar duidelijke van 'transcendentale normen' niet mogen slikken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen