VU Magazine 1971 - pagina 128

'In zijn kerkje laat hij galmen langs de witte wanden gaan, waar zijn argeloze hoorders toch geen stom woord van verstaan...' Zo dichtte langer dan een halve eeuw geleden het satirische blad De Notenkraker (socialistisch). Dé problematiek waarmee het Instituut voor Praktische Theologie aan de Vrije Universiteit zich de afgelopen tijd heeft bezig gehouden, is al oud. Wie voelt zich 'aangesproken' door de preek? En dat niet bedoeld in religieuze zin, maar in 'sociaal-culturele'? Of - om het anders te zeggen - zijn er categorieën kerkleden die, als ze onder het gehoor van de predikant zitten, voortdurend het gevoel hebben niet bij de groep mensen te behoren tot wie hij zich richt, omdat de predikant dingen veronderstelt over b.v. hun inkomen, hun werk, hun onderwijsniveau en noem maar op, die niet kloppen met hun werkelijkheid?

Niet 'thuis voelen' Wie geen vreemde talen spreekt en dagelijks leeft temidden van mensen, die moeite hebben de eindjes aan elkaar te knopen, zal zich niet 'thuis' voelen in een gezelschap, waarvan de leden ervan zonder meer veronderstellen dat alle aanwezigen b.v. Engels kunnen verstaan of in staat zijn zonder moeite f 25 op tafel te leggen voor het verwezenlijken van een of ander doel. De kans is groot dat de betrokkene concludeert: 'deze club is niet voor ons soort mensen', en vervolgens wegblijft. Een roeivereniging mag, wanneer dergelijke afstotingsmechanismen in werking treden, misschien niet in conflict komen met haar al of niet statutair geformuleerde doelstelling, maar voor de kerk moet het wel een probleem zijn, wanneer zich dergelijke verschijnselen voordoen. Immers de opdracht luidt: 'Predikt het evangelie aan alle creaturen': ouderen, jongeren, rijken, armen, boeren, arbeiders, studenten, hoogleraren, industriëlen, kunstenaars, middenstanders en noem maar op. Geen enkele categorie mag - strikt genomen - in de kerk het gevoel krijgen:

Is de kerk voor 'ons soort mensen?'

dit is niets voor 'ons soort mensen'. Afstotingsmechanismen van sociaal-culturele aard zijn in de kerk 'uit den boze'.

Zwaar vak Dit maakt het vak van predikant extra zwaar wanneer hij de preekstoel beklimt. Hij is ook maar een mens, die in een beperkt milieu leeft, al is 'zijn wereldje' mogelijk ruimer dan dat van menig ander kerklid. Op de preekstoel zal hij zich echter moeten richten tot 'een wereldje' dat ruimer is dan waarin hijzelf, of welke kerkganger dan ook, leeft. Anders dreigt het gevaar dat een bepaalde categorie zich in de kerk niet thuis voelt ('dat is niks voor ons soort mensen'), aan de rand gaat staan en op den duur geheel wegblijft. Met geloof heeft dat niets te maken. Dezelfde processen kunnen zich voordoen in voetbalclubs, hockeyverenigingen, organisaties van aquariumbezitters of postduiven, actiegroepen voor Vietnam of voor het behoud van neushoorns. Overkomt het de kerk, dan is er duidelijk sprake van een conflict met de doelstelling van dit lichaam.

Voor wie is de preek? Het Instituut voor Praktische Theologie aan de VU heeft zojuist een rapport voltooid over dit soort problematiek. Onder de titel 'Voor wie is de preek' wordt uitgebreid verslag gedaan van een onderzoek naar enkele sociaal-culturele veronderstellingen in 91 door Instituut-medewerkers bestudeerde preken. Dat is natuurlijk maar één activiteit van de kerk, maar wel een belangrijke. Ten aanzien van die activiteit stelde men zich de vraag: 'Van welke sociaal-culturele veronderstellingen gaat de predikant uit', of - misschien iets preciezer geformuleerd - welk sociaal-cultureel niveau veronderstelt hij - gezien de inhoud van de preek - bij de hoorder?

Beeld Nu had men natuurlijk met die vraag naar een aantal predikanten kunnen toestappen, maar of een dergelijk onderzoek iets

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen