VU Magazine 1972 - pagina 241

Oefenen in het observeren bij Willem Duys Sommige AVRO-medewerkers meenden toen zij in het theater 't Spant, vanwaar de Vuist van Duys pleegt te worden uitgezonden, een groep studenten ontwaarden, dat er sprake was van een sociologisch diepte-onderzoek. In werkelijkheid echter ging het om een observatieoefening van studenten in nietwesterse sociologie van de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam samen. Wat ze van de oefeningen als deze hebben opgestoken, brengen ze op dit ogenblik in praktijk in Tunesië. De aanleiding om een 'interview- en observatiepracticum' te beginnen lag destijds eveneens in Tunesië. In 1970 werd door enkele wetenschappelijke medewerkers van de VU en de UvA geconstateerd dat geen van de studenten, die dat jaar bij het veldwerk in Tunesië waren betrokken, enige ervaring had in het ongestructureerd interviewen. Voorgesteld werd om het jaar daarop bij de voorbereidingen het zwaartepunt te leggen op interview- en observatieoefeningen. Het bezoek aan Duys was zo'n oefening. Van de studenten werd gevraagd 'het boekje' zoveel mogelijk te vergeten en zelf te trachten zoveel mogelijk ideeën te ontwikkelen voor het onderwerp, in dit geval 'de cultuur van de Vuist'. 'Wat wij doen,' aldus een van de begeleiders van dit project, 'is uitgaan van wat onze eigen oogjes zien en wat onze eigenste oortjes horen. Een gedachte van jezelf is hier tien keer zoveel waard als een gedachte van meneer Weber (schrijver van een leerboek). Daarom willen we ook af van het jargon. We beginnen als doehet-zelvers, als ongeschoolde wetenschappelijke arbeiders, en je moet eens kijken hoe snel de relevante Wetenschappelijke literatuur hanteerbaar wordt, wanneer je maar eerst een eigen inzicht hebt gekregen in het ruwe materiaal.'

'Daar triomferen oudvertrouwde zeden. Daar is nog rust. Daar is nog orde. Daar hervindt het land zijn lieve rust en vrede. In een massaal en knus onder mekaar, de man die met zijn grote teen kan typen, de kat die met het tijgertje is gekruist, de honderdjarige, snel met de breipen: bijeen in Willems grote warme vuist.' Het AVRO-programma 'Voor de Vuist weg', kan elke veertien dagen rekenen op zo'n vijf tot zes miljoen tv-kijkers, een succes dat zeker voor een groot deel te danken moet zijn aan de presentator Willem Duys. Die leek dan ook groot gelijk te hebben toen hij zei (in Studio van 7 februari 1971): 'Wat ik zo met elkaar kan, kunnen maar heel weinigen.' Maar wat kan Duys eigenlijk? Wat is zijn programma nou precies? Welke culturele, maatschappelijke of geestelijke stroming in ons volk (om met de omroepwet te spreken) vertegenwoordigt het? Als je zulke vragen te lijf wilt gaan, ben je beter af als satiricus dan als aankomend beoefenaar van de wetenschap. 'Kursief - het satirisch radioprogramma van de KRO -, waarin bovenstaande strofe enige tijd geleden kon worden beluisterd, had weinig moeite op zijn manier weer te geven wat 'de cultuur van de Vuist' zou kunnen zijn. Een aantal studenten van de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam hadden het de afgelopen maanden moeilijker met het beantwoorden van die vraag.

Oefening Een groep van een kleine twintig studenten bezocht 17 december vorig jaar het Bussumse theater 't Spant' vanwaar die avond de laatste Vuist voor de kerstdagen zou worden uitgezonden. Hun observatie-oefeningen van die middag en avond in Bussum mondden uit in werkstukken, waarin onder het hoofdstuk 'conclusies' nogal eens weinig opgewekte constateringen waren te lezen zoals: 'We zijn niet tot opzienbarende ontdekkingen gekomen. Wat we ontdekt hebben wisten we al van tevoren door de besprekingscolleges vooraf,' of: 'Toch hebben we wat geleerd van deze avond, namelijk hoe een redelijk voorbereid onderzoek kan mislukken,' of: 'We hadden meer nauwkeurige observa-

tiemethoden moeten bedenken.' De waarnemingen die 17 december werden gedaan leidden dus niet tot omlijnde (laat staan Wetenschappelijk Verantwoorde) aanduidingen van wat de 'cultuur van de Vuist' is. Op het programma stond die avond een optreden van de Hearts of Soul, na drie jaar terug in de Vuist; een optreden van Seemon en Marijke, makers van een grammofoonplaat; een gesprek met drie grafici van de NOS, die juist een prijs hadden gewonnen; een optreden van de groep Topaz met onder meer een Kerstnummer; het tonen van een kerstboom met de wortels er nog aan, zodat hij na gebruik weer in het bos kan worden teruggezet; een gesprek met de heer en mevrouw Larter (zij werd bekend doordat ze in haar Noordierse woonplaats werd kaalgeknipt en met teer ingesmeerd omdat ze met een Engelse soldaat - inmiddels haar echtgenoot - verkeerde); optreden van de heer Van der Wenden, constructeur van een kampeerwagen; een opwekking om tegen de Kerst niet zelf konijnen te slachten; gesprek met de heren Van der Veen en De Vries over de Nederlandse motorsport; optreden van mevrouw Kooymans, zangpedagoge; gesprek met mejuffrouw Strik over: neem met Kerst een gast aan tafel. Zo zag die avond het programma eruit. Het zou niet alleen gevolgd worden door de miljoenen thuis en het publiek in de zaal ('voor het merendeel oudere mensen; de verhouding mannen-vrouwen was ongeveer één op zes, met slechte figuren maar keurig gekleed. Enigen keken je ietwat vreemd aan. Bijkbaar hadden ze niet verwacht dat er ook enig "langharig werkschuw tuig" aanwezig zou zijn'). Er waren ook een kleine twintig studenten die zich hadden voorgenomen op alles te letten. Op Willem Duys, op de regisseur, op het publiek, op acties en reacties. Ze konden achter de coulissen kijken en vragen stellen aan personeel en het publiek.

Niet teldcer Tijdens de repetitie noteerden veel studenten dat Duys zich die dag kennelijk niet zo erg lekker voelde. 'Hij geeft de indruk nogal stil te zijn, loopt ook met een grote das om-, voelt zich blijkbaar niet zo lekker.' 'Het 33

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen