VU Magazine 1972 - pagina 130

lijke samenlevingen. Onze westerse samenleving is goeddeels gebouwd op de wil tot verrijking, op het geloof in de verlossende kracht van onze economische groei. Het heeft dus ook te maken - we komen een heel eind van huis nu misschien - met de waardering van de arbeid. Als je arbeid alleen maar gaat waarderen als een middel om aan een geldelijk inkomen te komen, dan verliest die arbeid z'n eigenlijke zin. Dan wordt het alleen maar in het vlak getrokken van: hoeveel geld levert het op?

vóór je te staan. Bij afname van de economische groei, krijg je te maken met de sterkere noodzaak van een inkomensbeleid. Dat is de ene kant. Aan de andere kant is het zo, dat wanneer een samenleving zich blijft koesteren in het idee dat er altijd welstandsgroei mogelijk zal zijn, er steeds meer jaloezie wordt losgemaakt. Dat hebben we al ervaren. En die samenleving wordt steeds meer gedreven naar bevrediging van behoeften die met levensverrijking weinig of niets te maken hebben, maar die meer dienen om produktie en werkgelegenheid in stand te

1 hEB5tN/ Wf STRAKS

Hé,ï>ATib ^^•^^

de zwaarste klappen oplopen en de trekkers van hogere inkomens de dans ontspringen. Ik zie dus niet in hoe je tot een afremming van de welstandsgroei kunt komen zonder daar op langere termijn een inkomensbeleid tegenaan te plakken. Doe je dat niet en laat je de inkomens uitlopen terwijl je tegelijk de economische groei wat probeert af te remmen, dan is de conclusie duidelijk. Dan krijg je - hoe dan ook - een verscherping van de inflatie. - Dus u ziet de discussie over een inko-

f]o,tio!

A/zer zo

EEN N'oCf <^KoraRz

/. Wezenlijker dingen als het beleven van menselijke verantwoordelijkheid, van geluk dat de mens in het werk zélf kan vinden komen dan buiten onze horizon te liggen. - Maar u vindt dat het verhaal 'de koek moet groter worden' dus wel de weg van de minste weerstand was om een keiharde discussie te ontlopen over een rechtvaardige inkomensverdeling? Juist, ja. - Uw verhaal stelt dus de problematiek van de inkomensverhouding scherper aan de orde. U tipt het ergens in uw rede aan als u zegt, dat de afremming van de welstandsgroei (noodzakelijk om werkloosheid te bestrijden) begeleid moet worden met een inkomensbeleid, dat in de samenleving wordt aanvaard en ondersteund. Je kunt twee kanten uit. Je kunt zeggen dat de spanningen, die er altijd al geweest zijn over de inkomensverdeling bij beperktere middelen harder zullen aankomen. Dat is de ene kant van de zaak. De discussie daarover kun je niet meer afwenden via een paar procenten meer met wat inflatie erbij. Die komt dan rechtstreeks 26

houden dan dat ze iets toevoegen aan de werkelijke rijkdom van het menselijk leven. Er zit ook déze kant aan: een westen dat zich wiegt in het geloof van de economische groei, begrijpt niet dat het daarmee de mogelijkheden wegneemt voor een nog substantiële groei in de ontwikkelingslanden, vanwege het beslag dat het westen legt op milieu en delfstoffen. Een verder economisch uitgroeien van het westen is in feite een parasiteren op de mogelijkheid dat de allerarmsten in de wereld ooit nog aan enige economische ontwikkeling zullen toekomen. Ik dacht, dat dit sociale element wellicht de hardste noodzaak vormt om ons af te vragen óf we wel op de goede weg zijn.

mensbeleid toenemen de komende jaren? Ik dacht van wel. In Nederland is het experiment met het vrije loonbeleid toch al niet bijzonder gelukkig geweest. Er zijn natuurlijk wel heel duidelijke problemen over de formulering en de instrumentalisering van zo'n inkomensbeleid, maar ik dacht dat de oorzaak van beïnvloeding van de produktie en van inkomens de komende jaren zó direct op ons af zullen komen, dat we tóch weer een stukje moeten terugkeren naar een geleide economie, althans naar een sterkere inkomensbeïnvloeding door de overheid. Dat zullen we moeten accepteren. - Kan Nederland dat op z'n eentje?

Nog even iets over dat inkomensbeleid. Als je uit hoofde van een zuiniger omspringen met delfstoffen en milieu komt tot een afremming van de welstandsgroei, dan betekent dit dat verhoudingsgewijs de inkomens minder sterk kunnen groeien. Verhoudingsgewijs moeten ze een stapje achteruit. Als je dat combineren wilt met een niet oplopen van onrechtvaardigheid in de inkomensverhoudingen, dan heb je een inkomensbeleid nodig om te voorkomen dat de lagere inkomensgroepen niet wéér

Dat is het grote probleem. Je kunt daarmee in een land als Nederland, dat zo sterk verbonden is met het buitenland, haastniet op je eentje aan beginnen of je krijgt onmiddellijk een weerslag daarvan, voelbaar via de betalingsbalans. De straf, die staat op een grotere aandacht voor die dingen binnen nationale kaders is inflatie, werkloosheid en dergelijke. De oplossing moet dus mede gezocht worden in grotere bevoegdheden van su-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen