VU Magazine 1972 - pagina 180

sprekend hoofdartikel aan, het geeft nu en dan eens een losse beschouwing over een of ander misschien actueel punt, doch dan is het ook schoon mee uit. De grote liberale bladen zijn dan ook weinig anders dan finantieele ondernemingen, die aan honderden brood, aan tientallen vlees en eieren, aan duizenden een ontkerstende lectuur verschaffen. Al wat dan ook meeleeft met de geldwereld, al wat zwelgen wil in comediegenot, of azen op zinloze nieuvi/tjes, wordt in die bladen tevreden gesteld; zij zijn als i goedgevulde winkels, die geheel worden j ingericht op de smaak van het grote publiek. Duizenden bij duizenden worden aan geld besteed om de goedkeuring en het bijzonder welgevallen van het lezend i publiek te verwerven. I Nieuws en advertentiebladen in optima ï forma; anders bijna niet. J Zie daarentegen De Standaard, juist on)J gekeerd, niet vragend wat smaakt den volFelle concurrentie tussen de dagbladen omstreeks de eeuwwisseling. Standaard-hoofdredacteur Kuyper is dan voorzitter van de Ned. Journalistenkring. Men eert hem als 'de prins der journalistiek', maar achter zijn krant De Standaard zit geen kapitaal, klaagt hij. Bij de spoorwegstaking van 1903 tekent Albert Halin de beruchte worgprent. Onderschrift: 'In den naam van Christus!'

trachten het publiek tot lezen te prikkelen, te nopen, te dwingen. Daarmee echter is een stap gedaan in een heilloze richting, op een hellend vlak, dat geen stilstand gedoogt, 't Werd niet langer de vraag zodanig nieuws te geven als werkelijk wetenswaardig nodig was; beschouwingen te leveren, naar den drang des tijds gebood; voor te gaan en te leiden op den te volgen weg; maar veeleer de schare te lokken, haar hoofd en hart in beslag te nemen. Hoe win ik de meeste lezers? - was vóór alles de vraag, die beantwoord werd met een speculatie op nieuwsgierigheid en oppervlakkigheid, op de begeerte naar wat prikkelt en spant.' (De Standaard 12 juli 1884.) Enkele jaren later (we doen maar een greep uit het vele dat Kuyper over kranten schreef), houdt hij zich nogmaals bezig met de vraag 'welke bladen toch worden het meest, het gretigst gelezen, ook al laten we het standpunt, dat ze innemen eens geheel buiten beschouwing?' (15 aug. 1892.) 'Antwoord: 1. die de meeste nieuwtjes c.q. "ongelukken" en wat dies meer zij geven. 2. die een "boeiend" feuilleton hebben. 3. die smakelijk weten te kouten. 4. die zo breed, maar ook zo ondiep mogelijk zijn. 5. die uien en grappen bevatten. 6. die met allerlei kunstmiddeltjes de lieden lokken. 7. die het publiek bedienen naar zijn smaak en allereerst vragen "wat leest men het liefst?"' Nu wilde Kuyper niet volhouden dat er on24

der de 7 genoemde punten niet veel was, waarmee gerekend moet worden, maar het moest niet te dol worden. Oktober 1893 gewaagt Kuyper van 'de financieele macht' waarover De Telegraaf (in dat jaar opgericht) en De Amsterdammer blijken te beschikken en constateert spijtig:'£/• zit achter de anti-revolutionaire pers geen kapitaal'. Weliswaar zijn er ook a.r. kapitalisten, maar die zien de ontwikkeling van 'onze kleine pers' zelfs min of meer met lede ogen aan, aldus Kuyper. Immers: 'D/e pers vormt een macht in den lande, die hen bevreesd maakt. Het gaat hun te democratisch. Het is hun niet conservatief genoeg. Ze kunnen die pers niet genoeg in hun macht en onder hun bedwang houden. Reeds in de dagen van Groen van Prinsterer was dit zo.'

Verschil Bij het 25-jarig bestaan van De Standaard in 1897 wordt in De Gezant door Kruyswijk op treffende wijze onder woorden gebracht wat het verschil is tussen een blad ais De Standaard en een primair commerciële krantenonderneming. 'Neem het Handelsblad, schaf u de Nieuwe Rotterdammer aan of lees De Telegraaf, of het Nieuws van de Dag - het is nieuws op nieuws, beurtnotering van comme, ca., het Is kolom vol winstgevende advertentiën, het zijn verslagen van dit en dat, van binnen- en buitenlandse aangelegenheden, lange recension van opgevoerde toneelstukken, het zijn duizend dingen meer, maar er ontbreekt een voortdurend

ke, niet trachtend naar grote winsten; de advertentiën paal en perk gesteld, zodat ze de vierde pagina niet overschrijden. Van veel wat "het publiek" zou kunnen boeien, - gezwegen; - en daarom ook niet gedrukt en geredigeerd en uitgegeven in een paleis als van het geldmakend Nieuws van den Dag, maar in zeer bescheidene vertrekken. Echter met een kracht en principieele invloed, als de grote liberale bladen moeten benijden. Wat De Standaard standaard maakt is dat De Standaard standaard is. Door de hoofdartikelen, die onafgebroken bijna verschij-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen