VU Magazine 1972 - pagina 185

N.V. De Standaard Hoe het zij, Kuyper deed per 1 januari 1917 afstand van het recht van eigendom van De Standaard aan de opgerichte N.V. Dagblad en Drukkerij De Standaard, waarvan Colijn als president-commissaris optrad. Kuyper bleef hoofdredacteur, maar hij moest - na enig touwtrekken over de formulering van de overeenkomst - wèl een veertje laten in de zin, dat het initiatief om nieuwe medewerkers aan te trekken voor bepaalde rubrieken (gedacht werd kennelijk aan mensen als Anema, Diepenhorst en Heemskerk, de 'officieren' met wie Kuyper overhoop lag) niet van Kuyper behoefde uit te gaan, al was z'n instemming met de aanstelling wel nodig. Voor enkele tonnen werden nieuwe aandelen uitgegeven met het oog op de uitbreidingsplannen van het blad. Het moest echt wel mogelijk zijn, zo overtuigde men elkaar, er een 10.000 abonnees bij te winnen, wanneer de propaganda met kracht ter hand werd genomen onder de leuze 'De Standaard er in!' Enig gemier ontstond nog met dr. Kuyper over schulden, die De Standaard zou hebben aan de N.V. Drukkerij De Standaard. Er werd een vordering bij hem ingediend, die hij weigerde te betalen. Met een verwijzing naar 1887 liet hij weten: 'De eigendom van "De Standaard" is door mij aanvaard op beding, dat het eigendomsrecht voor mij nooit finantieel gevolg zou hebben, noch ten bate noch ten schade.' Dat hij uit eigen beurs f 15.500,- had bijgepast, was alleen om te helpen, zo schreef hij. Maar al deze moeilijkheden werden tenslotte opgeruimd. En zo startte de gloednieuwe N.V.

kunnen laten schorsen of ontslaan. In 15 artikelen in totaal werden zekeringen ontworpen, dat het kapitaal het nimmer van het a.r. beginsel zou kunnen winnen. Mocht het hopeloos mis gaan met De Standaard, dan kon het Centraal Comité publiekelijk verklaren dat het verband tussen de georganiseerde a.r. partij en het Dagblad 'De Standaard' was verbroken (artikel 14). Dit zijn echter papieren plannetjes gebleven. De N.V. bleef tenslotte los staan van de A.R.P.

m ^tanöaarD ^

AntireyoUjtjona]r_Dagbladvoor Nederland

HooFdorgaan

H. PARTil

Antirevolutionair Dagblad v o o r d e '

.?J>''"1r!.|?.^'''''

Persvereniging Had men (Colijn) dan in het geheel geen oog meer voor het gevaar van vercommercialisering van het blad? Aanvankelijk zeker. Behalve de N.V. werd ook een Algemeene Persvereeniging 'De Standaard' opgericht, die met de N.V. De Standaard zou moeten overeenkomen dat het blad geestelijk eigendom van de A.R.-partij zou blijven. De concept-overeenkomst voorzag in een Raad van Toezicht van vijf leden (twee te benoemen door het Centraal Comité van de ARP, twee door de Vereniging en één door de N.V.), die niet tegelijk personeelslid of commissaris mochten zijn. Benoeming van een nieuwe hoofdredacteur door de N.V. was slechts mogelijk na goedkeuring van deze Raad van Toezicht. Als er ooit tussen de N.V. en de Raad van Toezicht verschil van mening over de politiek-e leiding van het blad mocht komen, dan besliste de Raad van Toezicht. Ook zou deze Raad hoofdredacteuren

Hij was toen al te oud en te ziek om de rede zelf uit te spreken.

Aftreden Eind 1919 schrijft directeur-redacteur Verweyck aan de in Engeland toevende Colijn wat bezorgd over de inhoud van Kuypers driestarren. Colijn schrijft terug dat hij dat onderwerp ook al had willen aansnijden. 'Het was mij n.l. opgevallen, dat sommige driestarren een nogal verward karakter droegen en ook ik bracht dit in verband met de achteruitgaande gezondheidstoestand van dr. Kuyper en had u willen voorstellen om kortweg censuur in te voeren en geen driestarren te plaatsen èn wanneer er bij u tegen plaatsing daarvan ernstige bedenkingen bestond, niet alleen, wanneer ze verward waren, maar ook wanneer ze zonderling waren. De door u voorgestelde weg is intussen verreweg de beste, n.l. invloed uitoefenen op de geneesheer, dat hem alle arbeid verboden wordt. ..' Alzo geschiedt. De medische autoriteit wordt ingeschakeld. Niet wetend wat bedisseld is, schrijft Kuyper negen dagen later (10 december 1919) aan Verweyck: 'De dokter verbiedt mij thans absoluut nog verder aan De Standaard te werken. Ik moet mij dus nu wel terugtrekken. (...) Het doet mij zeer leed, maar de arts consulteerde ook anderen en de conclusie was, dat ik absoluut mij niet meer met De Standaard moet inlaten.' Hij verwijst naar Idenburg (die hij liever dan Colijn had gezien als zijn opvolger in de a.r.-beweging) om alles verder te regelen. Elf maanden later overlijdt Kuyper op 83jarige leeftijd. Een week lang is de voorpagina van De Standaard in een rouwrand gevat.

Opvolging

De propagandamolen begint omstreeks 1920 onder Colijn op volle toeren te draaien.

Nieuwe start Met nieuw élan ging De Standaard van start in een nieuw gebouw aan de N.Z. Voorburgwal. Colijn zelf nam voor een flink bedrag aandelen. De invloed van Kuyper op de inhoud van het blad brokkelde snel af. Een vergelijking leert bijvoorbeeld dat de essentie van zijn 'politieke testament' aan de partij, vervat in de deputatenrede 'Wat nu?' (na de schoolstrijd) en waarin hij het sociale vraagstuk aanwees als hoofddoel nr. 1 van de a.r. partij in zijn eigen blad weggemoffeld werd.

De Standaard is precies een halve eeuw oud (1 april 1922) als de nieuwe a.r.-leider Colijn optreedt als hoofdredacteur. Hoe ziet hij het blad? In een (vanuit Londen geschreven) artikel maakt hij duidelijk De Standaard geen 'gewone' krant te vinden. 'Het grote dagblad van heden is een onderneming. Daar is geen persoonlijke relatie tussen het blad en de lezer. Wie er hoofdredacteur is, wie de overige redactieleden zijn, het is de overgrote meerderheid der lezers onverschillig.' Als dergelijke bladen verdwijnen, dan is het even lastig, maar het leed is gauw geleden, aldus Colijn. Men gaat over op een ander blad. Ervaart men zo ook De Standaard? 'Niet alzo bij ons. Daar zijn gezinnen, ook nu nog, waar het niet komen van De Standaard het gezinsleven incompleet zou maken,' 29

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen