VU Magazine 1973 - pagina 306

dreigd? Dat waren voor hen de beslissende vragen. Voor de prediking van Jezus hadden ze feitelijk geen belangstelling Aangezien de belangen van farizeeën en Sadduceeën voor een deel gelijk op liepen ligt het voor de hand dat deze beide groepen in de evangeliën zo vaak in één adem genoemd worden. Al stonden ze in het dagelijkse leven mijlen ver van elkaar, tegen Jezus konden ze gezamenlijk opereren. Ook in dit geval gingen de farizeeën voorop. Zij voerden de twistgesprekken; zij lieten telkens doorschemeren dat de fundamenten van het godsdienstige leven in het geding waren; zij waarschuwden uit alle macht tegen de messiaanse boodschap. De Sadduceeën bleven tijdens de debatten duidelijk op de achtergrond. Het principiële verzet lieten ze graag aan de farizeeën over. Slechts eenmaal traden ze als gangmakers op. Dat was bij de discussie over de opstanding. Ze meenden dat ze met hun kennis van de Torah en met Deut. 25 in hun achterhoofd sterk genoeg waren om het alleen tegen Jezus op te nemen. In Deut. 25 : 5 staat: 'Wanneer broeders tezamen wonen en één van hen sterft zonder een zoon na te laten dan zal de vrouw van de gestorvene niet buiten de familie de vrouw van een vreemde vrouw mogen worden; haar zwager zal gemeenschap met haar hebben, haar tot vrouw nemen en zo het zwagerhuwelijk met haar sluiten'. Ze wierpen toen op grond van dit voorschrift het volgende probleem op: Er waren eens zeven broers. De eerste nam een vrouw, maar liet geen kind na bij zijn dood. Geen van de broers die in het voetspoor van Deut. 25 hun plicht vervulden liet kinderen na. Met wie van hen zou de vrouw nu een paar vormen bij de verrijzenis? Het antwoord van de Heer was van dien aard dat de Sadduceeën er geen behoefte aan hadden om de discussie voort te zetten of een ander onderwerp aan de orde te stellen. De farizeeën meenden zich zelfs te moeten distantiëren van dit gestuntel. Ze konden niet nalaten duidelijk te laten blijken dat de Sadduceeën een dergelijk gesprek beter aan hen konden overlaten.

Verhoor Toen Jezus eenmaal gevangengenomen was, traden de Sadduceeën meer op de voorgrond. Bij de verhoren en de voortgang van het proces speelden de hogepriesters telkens een grote rol. Zij leidden het onderzoek. Zij gingen bij de bespotting voorop, ook bij het verzoek aan Pilatus om toch vooral het graf in Jozefs hof, waarin Jezus begraven was, te bewaken. In deze situatie kwam geen verandering meer. Het was alsof de sadducese hiërarchie was wakker geschud door de uitspraken die door de leden van de Hoge Raad tijdens de verhoren van Jezus waren genoteerd en door de gebeurtenissen die vervolgens Jeruzalem in beroering hadden gebracht. Lange tijd had42

den ze het aan de farizeeën overgelaten om met Jezus twistgesprekken te voeren, maar na de rechtstreekse confrontatie met Jezus in het sanhedrin waren ze ervan overtuigd dat hun eigen positie bedreigd werd. Ze trokken daaruit de nodige conclusies en kwamen tot een staat van verhoogde paraatheid. Het gevolg hiervan was dat de jonge kerk het meest te duchten heeft gehad van de partij van de Sadduceeën. Van hen ging het bevel uit tot arrestatie van Petrus en Johannes na de genezing van de lamme man bij de poort van de tempel. Een poos later traden ze opnieuw handelend op toen verhalen over opzienbarende genezingen de mensen in en buiten Jeruzalem in extase brachten. Met moeite kon de farizeeër Gamaliel de Sadduceeën ervan weerhouden tot het uitspreken van doodvonnissen over te gaan.

Uitgangspunt Door alle eeuwen heen gingen bij de joden het behoren tot een bepaald volk en het vasthouden aan het geloof van de vaderen samen. Alle joden erkenden de wet als het enige richtsnoer voor geloof en leven. Ook de Sadduceeën vormden hierop geen uitzondering. In zover hadden ze geen ander uitgangspunt dan de farizeeën. Als dus eenmaal aangetoond is dat de Sadduceeën een politieke partij waren, dan moet daarnaast worden onderstreept dat ze ook als een godsdienstige groepering optraden. Ook zij wilden binnen het raam van de wet blijven. De farizeeën hebben tijdens de regering van verschillende hasmonese vorsten pogingen ondernomen om de wet in alle binnen- en buitenlandse verhoudingen te laten domineren. Ze zijn op weg geweest om uit te groeien tot een confessionele politieke orJeruzalem gezien van het tempelplein

ganisatie, de eerste in de geschiedenis. Dat hebben de Sadduceeën tijdens de regering van Johannes Hyrkanus weten te verijdelen. Al mochten de farizeeën onder koningin Alexandra nog eens terugkeren en een goede tijd hebben, ze zagen al spoedig in dat deze van korte duur was en trokken zich daarna terug op stellingen waaruit ze niet gemakkelijk verdreven zouden kunnen worden.

A-politiek Ze kregen een volstrekt a-politieke belangstelling en vervielen tot een tijdloos spreken over de uitleg van de wet. Het interesseerde hun nauwelijks of nakomelingen van Herodes dan wel romeinse landvoogden regeerden in het joodse land. Oneindig veel energie werd besteed aan de behandeling van kwesties die soms op geen enkele manier actueel genoemd konden worden en die in enkele gevallen niet eens in de praktijk voorkwamen. Zelfs toen de tempel in 70 na Chr. verwoest was gingen de farizeeën onvermoeid door met het opwerpen van vragen over de offers die bij allerlei gelegenheden voorgeschreven waren en over de wijze waarop de grote feesten in het heiligdom gevierd moesten worden. Soms werd na lange discussies in volle ernst bij meerderheid van stemmen een beslissing genomen. Er werd geargumenteerd alsof de kwesties van vitaal belang waren en voor onmiddellijke uitvoering in aanmerking kwamen. De leermeester trainde de leerling in het bedenken van spitsvondige vragen zodat een volgende generatie steunende op de inmiddels verkregen antwoorden kans kreeg nog weer verder in een in veel opzichten irreële wereld door te dringen. De Sadduceeën kwamen op hun beurt ook tot de slotsom dat de wetsvoorschriften in de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen