VU Magazine 1973 - pagina 405

de toekomst, kunnen hier zeker een prachtige rol van voorlichting spelen - ik denk aan de onderwijzers, meer nog aan leraren, het meest aan de hoogleraren, die gezamenlijk het hiervoor nodige geestelijk klimaat kunnen toebereiden, op economisch, technisch, sociaal en sociologisch gebied, onder de medici, in de landbouw, bij het onderwys. Er valt nauwelijks een vak buiten deze algemene sfeer! Dit belang staat apart van het belang van hun eigen of gecoördineerde studiën voor ditzelfde doel. 't Is het scheppen van belangstelling ervoor, besef ervan 't openen van de wij'ze ruime blik. Daarnaast is natuurlijk de jeugdbeweging by uitstek geschikt om het inzicht hierin te verdiepen en te verlevendigen. Want als de volken niet van deze dingen doordrongen worden, dan kan men ook van hun staatslieden niet eisen, dat zij alleen ze zullen volbrengen. Een ieder zou vrüelijk 't algemeen belang moeten leren inzien en daarom zichzelf minder belangrijk leren achten. Dit eigen inzicht, deze individuele bereidheid is natuurlijk de enige weg, die het algemeen belang stevig verankert in de zielen der mensen en dus der mensheid. Sommigen vinden deze weg te lang en vertrouwen zelfs niet, dat deze niet doodloopt. Maar laten ze eens nadenken: is er een andere? Die weg voert ons tenslotte tot de naastenliefde, dat is het hoogste motief, waarom wij dit alles kunnen wensen en loopt uiteindelijk uit op de verwezenlijking van de broederschap der mensheid, 't Is een uitdaging aan de Westerse beschaving - dat, wat ze over de wereld verbreid heeft, te maken tot iets waarlijk en blijvend goeds. Zij heeft gepredikt de waarde van de persoonlijkheid, de liefde tot de naaste en de eerbied ook voor zijn aardse leven. Zal ze die nu werke-

V.N. gebouw in welvarend New York (1952)

lijk op algemene schaal in toepassing durven brengen? Als ze haar eigen boodschap ontrouw wordt, zal ze worden teruggedrongen tot haar uitgangspunten, en opgerold worden als een oud perkament. Haar levenskansen zullen worden afgesneden. Toekomst zal ze niet meer hebben. Maar in het andere geval zal zij behouden worden en het wonder tot stand zien komen van vrede en welvaart voor allen. Alweer door wat tenslotte blijkt te zijn in de praktijk gebrachte naastenliefde. Het is alleen maar voorrecht dit te mogen verbreiden, zeker geen deugd, alleen staaltje van onze plicht. We zullen langs deze weg een verruiming van onze horizon ondervinden, waarvan geen mens ooit had gedroomd. Wij zullen de wereld ontdekken, - kennis, begrip en wijsheid verwerven aangaande de grote samenleving, waarvan wy nu eenmaal allen deel uitmaken, - in een zó grote mate, dat niet anderen, maar wij de ontvangenden zijn. Tegenstellingen - ik denk aan de grootste controversen der wereldpolitiek - zullen hierdoor de neiging gaan vertonen, te verdwijnen. Een groot motief voor oorlog valt weg, als iedereen zijn aandeel kan hebben in de welvaart der wereld - zowel bij 't maken als bij 't genieten ervan. Wie heeft dan immers nog belang bij 't verstoren van dat evenwicht, dat men in vrede geniet? Al even weinig als dat de burgers van deze goede stad Leiden of van een andere stad of ander dorp er enige zin in zouden zien, elkaar te beoorlogen, al evenmin zal dat dan in de volkerengemeenschap worden ingezien. Maar het gaat ook in wezen niet om gevende zgn. ontwikkelde en ontvangende zgn. onder-ontwikkelde gebieden. De ontwikkelde gebieden hebben evenwel door hun technisch kunnen en hun rijkdom de grootste verantwoordelijkheid op te bouwen, opdat het verwijt niet meer kan worden gehoord: gij hebt te eten en ik niet. Waart gij er niet met al uw kennis, dan bestond ik nu niet. Geef mij dan nu ook te eten. Maar de Oosterse landen zullen moeten opbouwen. Zy hebben een nieuw verantwoordelijkheids- en een nieuw onderling saamhorigheidsgevoel, dat hun deze taak verlicht. Het is echter zo, dat de hele mensheid samen een taak heeft, een gemeenschappelijke opdracht, een verantwoordelijkheid mét elkaar, die in de eerste plaats is voor elkaar. Want alleen een werkelijke onderlinge afhankelijkheid kan uitredding brengen. Een verantwoordelijkheid voor elkander, die gaat tot het dagelijks brood toe. Maakt lichaam en ziel van de mens en van de mensheid gezond, zodat geen splijtzwam die meer kan aantasten. Het gaat ieder mens persoonlijk aan, het kan niet in een vage mist van onverschilligheid worden weggedoezeld, het is een rechtstreeks appèl op iedereen.'

magazine

een handreiking om die andere op te trekken, maar is nog steeds een duw, een schop, een steek om er wat van gedaan te krijgen. Voor slechts een klein gedeelte is het een "handreiking", namelijk voor dat deel dat nodig is om de publieke opinie in onze eigen landen de indruk te geven, dat er uitsluitend sprake is van een "handreiking". Er gaat daarbij een sterke suggestie uit van voorbeelden. Achter de schermen kun je met allerlei manipulaties, ook met ontwikkelingshulp, jezelf helpen. Ik kan het niet in cijfers aangeven, maar de meeste ontwikkelingshulp is het zelf-helpen van de rijke landen, bijvoorbeeld door infrastructurele werken in de arme landen te laten uitvoeren, waarmee het bedje gespreid wordt voor onze investeerders, die de gemaakte winsten laten terugvloeien naar het westen. Ook wordt geprobeerd via de "hulp" de eigen export naar die landen te vergroten. Wij geven geld en dan moeten ze het hier besteden. Dat is belastinggeld, door het Nederlandse volk gezamenlijk opgebracht, maar de profijten daarvan blijven in ons land bij bepaalde groepen zitten, namelijk bij hen die relatief het meest profiteren van de winsten van de ondernemingen. Er vindt dus wel een herverdeling plaats, betwijfeld noet worden of dit nu de bedoeling was. Wilde je die landen werkelijk helpen, dan zouden ze het geld moeten kunnen besteden op een voor hen optimale manier, bij voorkeur in andere ontwikkelingslanden, want dat bevordert daar weer de industrialisatie, enzovoorts. Dat zou ontwikkelingspolitiek zijn. Overigens is ontwikkelingspolitiek door middel van handelshervormingen nog praktisch nergens. Dat is nog alleen papier. Het handelssysteem is nog steeds gewoon het systeem van het recht van de sterkste. Over de handel als zodanig wordt overigens in de rede niet veel gezegd. Voedselhulp is wel vaak in de vorm van schenkingen. Dat lijkt iets waar je niets negatiefs van kunt zeggen, want er wordt inderdaad honger geleden. Maar in het verleden en nog steeds, gold bij veel voedselhulp gewoon de conditie dat het vooral niet mocht betekenen dat men de gewone commerciële handel in dezelfde produkten ging verminderen. Dus die zendingen hulp, die schenkingen, mochten niet in de plaats komen van die betaalde goederenstroom. Dat was altijd 'n clausule. Het effect van deze voedselhulp was toch vaak dat men gewend raakte aan bepaalde voedingsgewassen en gedwongen was, als de schenking was verbruikt, om ze te kopen. Dat was een nevenmotief voor het geven van voedselhulp. Op die manier kweekte je een behoefte naar dit soort goederen 37

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen