VU Magazine 1973 - pagina 149

Afrika zijn immens moeilijke problematiek als een zegen in plaats van als een vloek ervaart. Lukt het namelijk om in Zuid-Afrika de strijd tussen de rassen, tussen rijk en arm, te boven te komen, dan zal, zo betoogt Beyers Naudé, zijn land de hele wereld tientallen jaren vooruit zijn. Want de vraagstukken waar Zuid-Afrika thans zo scherp mee geconfronteerd wordt, zijn in feite mondiale problemen, die voor velen in wereldverband vandaag nog versluierd blijven, maar die in de toekomst voor iedereen even onontkoombaar zullen worden als nu in Zuid-Afrika het geval is. Slaagt dit land erin tot een verzoening tussen en een samenleven van zijn verschillende rassen en bevolkingsgroepen te komen, dan zal het de wereld ten voorbeeld kunnen strekken. Het is duidelijk dat deze visie van Beyers Naudé uitgaat van een analogie van de Zuidafrikaanse en de wereldproblematiek. Ook Segal komt, in een analyse over de mondiale verhoudingen tussen rijk en arm, tot de conclusie dat onze wereld eigenlijk één groot Zuid-Afrika is. Natuurlijk - ook Segal erkent het - in Zuid-Afrika ligt alles veel scherper, is de botsing tussen blank en gekleurd, tussen rijk en arm heel wat feller dan in het algemeen in de wereldverhoudingen. Maar 'hoewel de leer van de blanke suprematie en de praktijken van de Zuidafrikaanse regering ongerechtvaardigd grofzijn, komen zij toch zo sterk overeen met de rassenwerkelijkheidvan de macht en rijkdom in de wereld als geheel, om voor de gekleurde rassen van overal als een soort vergrootglas te fungeren voor hun eigen overheersing door blanken'. In het vervolg van dit hoofdstuk zullen enkele analogieën tussen Zuid-Afrika en de wereld aangeduid worden. Het voordeel hiervan is dat de wereldproblemen wat dichter bij huis komen, omdat we in het kleine perspectief van deze mikrokosmos in het zuiden van Afrika de grote vaak ongrijpbare problematiek van de relatie tussen arme en rijke landen duidelijk weerspiegeld zien. Misschien dat de morele verontwaardiging over het apartheidsregiem dan vruchtbaar kan worden voor onze eigen maatschappij.

Arm en rijk Iedereen kent de cijfers en statistieken over rijke en arme landen. De gemiddelde inwoner van een rijk land verdient ongeveer f 5.000,-, die van een arm land f 500,-; eenderde van de wereldbevolking wordt steeds rijker, tweederde lijdt een mensonwaardig bestaan; plm. 20% van de wereldbevolking beschikt over plm. 80% van de rijkdommen en hulpbronnen van onze aarde; in Nederland is er op elke 900 inwoners één arts, in Ethiopië 1 op de 117.000; in Nederland heeft een éénjarig kind gemiddeld 75 levensjaren voor de boeg, in India 36; bovendien sterven in een land als India jaarlijks ongeveer 5 miljoen kinderen door ondervoeding.

magazine

Deze cijfers liegen er niet om, al zijn ze voor ons koud en abstract. Voor een blanke Zuidafrikaan vormen deze cijfers de werkelijkheid waarin hij leeft: het gemiddeld inkomen per hoofd van de zwarte bevolking bedraagt in Zuid-Afrika plm. f 400,-, per hoofd van de blanke bevolking f 7.000,-; de 19% blanken ontvangen 73% van het nationale inkomen en beschikken over praktisch alle hulpbronnen van Zuid-Afrika; voor de blanke Zuidafrikanen is er 1 arts op de 455 personen, voor de Afrikanen 1 op de 100.000; de leeftijdsverwachting voor de blanken is gemiddeld 68, voor de gekleurde bevolking 44 jaar; in de Bantustans sterft de helft van de kinderen vóór het vijfde levensjaar door ondervoeding.

'Ontwikkelingshulp' De rijke blanken zijn zich van deze mensonterende toestanden in hun land wel enigszins bewust. En ze doen er ook het nodige aan. Er wordt 'ontwikkelingshulp' gegeven aan de Afrikanen. In de Bantustans wordt medische en educatieve hulp geboden en er wordt vanuit de blanke kerken op grote schaal zending bedreven. Door voorhchting probeert men de eenzijdige voeding te veranderen, en de oude culturele gewoonten en godsdienstige taboes die de ontwikkeling belemmeren, te doorbreken. Zo worden vaak in roerende ijver en met de beste bedoelingen, voor de Afrikanen allerlei ontwikkelingsprojecten opgezet. Maar niemand die van buitenaf tegen de Zuidafrikaanse realiteit aankijkt, zal durven beweren dat aan het eind van deze 'ontwikkelingshulp' de gelijkheid van blank en zwart ligt, dat door deze hulp de werkelijke problemen van de apartheidsmaatschappij een stap dichter bij een oplossing komen. Vaak heeft deze zelfs - al of niet bedoeld - als effect dat de onderdrukten des te beter onder de duim gehouden kunnen worden. Zo is de bouw van de nieuwe nederzetting Soweto, waar 600.000 Afrikanen in kleine, maar redelijke huisjes opeengepakt zitten, zeker een enorme vooruitgang vergeleken bij de krottenwijken rond Johannesburg waar velen van hen eerst huisden. Maar het valt de bezoeker op dat er maar enkele toegangswegen naar Soweto zijn en dat die toegangswegen door leger en politie afgegrendeld kunnen worden. De bewoners van Soweto zijn zich hier scherp van bewust, en zullen het wel laten om hun opstandigheid te manifesteren.

Analogie De ontwikkelingshulp hoeft niet altijd zo'n sinistere vorm te hebben als bij de bouw van

politieke partijen, democratisering, nieuwe bestuursvormen, sociaaleconomisch beleid, woningbouw . . . REGEREN - REAGEREN een cursus burgerschapskunde 40 schriftelijke lessen voor f 25,partijen en partijstelsels, volksvertegenwoordigers,, recht en rechtspraak, gemeente en provincie, milieubeheer . . . POLITIEK BEKEKEN een oriënteringscursus 12 schriftelijke lessen + documentatie voor f 9,50 ontwikkelingshulp, kolonialisme, bewapeningswedloop, bevolkingsexplosie, internationale samenwerking . . . WERELD OP HANDEN een cursus over ontwikkelingssamenwerking 10 schriftelijke lessen -i- documentatie voor f 10,- (i.s.m. NOVIB) hef raadlidmaatschap, de begroting, ruimtelijke ordening, subsidieregelingen, gewestvorming . . . DE GEMEENTERAAD een cursus gemeentepolitiek 23 schriftelijke lessen voor f 20,Wet op de ondernemingsraden, vergadertechniek, bedrijfseconomie, de vakbeweging, sociale verzekeringen, personeelsbeleid . . . DE ONDERNEMINGSRAAD een cursus voor ondernemingsraadleden 34 schriftelijke lessen voor f 27,50 Vraag nog heden een folder voor nadere inlichtingen onder vermelding van de letters VU bij STICHTING BURGERSCHAPSKUNDE, Postbus 349, Leiden, tel. (01710) 46803

41

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen