VU Magazine 1973 - pagina 303

deling dat gedurende de eerstkomende 3 maanden één of meer pseudo-patiënten zouden proberen zich op de psychiatrische afdeling te laten opnemen. Elk staflid werd verzocht elke patiënt, die zich meldde, bij de opname-afdeling of in de kliniek zelf te beoordelen op de waarschijnlijkheid dat het een pseudopatiënt betrof Daarvoor werd een tien-punts schaal gebruikt. Op deze wijze werden uitspraken verkregen over 193 patiënten, die voor psychiatrische 'Men behoeft geen klinisch psycholoog te zijn om voortdurend met de problematiek behandeling werden opgenomen. 41 patiënten werden door minstens 1 staflid met grote van dat vak geconfronteerd te worden. In dag- en weekbladen treft men met grote frequentie kritische bijdragen aan over mate van zekerheid als pseudo-patiënt bede geestelijke gezondheidszorg. De misstanden die daarbij zouden bestaan, worden stempeld. 23 patiënten werden als suspect breed uitgemeten. Met name de psychiatrische hulpverlening moet het ontgelden. beschouwd door minstens 1 psychiater. Maar gedurende de experimentele periode meldde Enkele voorbeelden: Trouw meldt in een serie "gewoon te gek" met vette koppen: zich in feite geen enkele pseudo-patiënt aan! "In psychiatrische hulpverlening is iets grondig mis". En in een ander nummer: Deze experimenten maken in elk geval één "Misstanden in psychiatrische inrichtingen". De Volkskrant over financiële moeilijk- ding duidelijk: een diagnostische procedure heden voor crisisinterventie: "Het is eigenlijk rampzalig". waarbij zo gemakkelijk op grote schaal vergissingen kunnen worden gemaakt, kan moeiDeze opsomming zou gemakkelijk verveel- sche afdeling gedroegen zij zich zoals zij dat lijk aan de normale wetenschappelijke betrouwbaarheidseisen voldoen. voudigd kunnen worden. Het is evident: na normaal gewend waren. lange tijd in een zekere obscuriteit werk- Ondanks dit volkomen normale gedrag wer- Uit Rosenhans experimenten blijkt dat wanzaam te zijn geweest, valt het felle licht van de den de pseudo-patiënten nimmer als zodanig neer iemand eenmaal als abnormaal is gepublieke belangstelling thans op de wijze, ontdekt. Zij werden allen, op één na, opgeno- diagnostiseerd, al zijn gedragingen in dat waarop wij als maatschappij omgaan met die- men met de diagnose schizofrenie en ontsla- licht worden bezien. Het etiket is zo machtig genen, die problemen hebben van psychische gen met de diagnose "schizofrenie in remissie". dat normaal gedrag over het hoofd wordt aard. De voorzieningen voor hen worden De duur van de opname bedroeg gemiddeld gezien ofgemisinterpreteerd. Rosenhan geeft heftig bekritiseerd. Maar ook het feit dat men 19 dagen, met een spreiding van 7 tot 52 daarvan een aantal concrete voorbeelden. spreekt van gestoorden, patiënten en dat dagen! Eenmaal als schizofreen gediagnosti- Op zichzelf zijn deze gegevens niet zo verbamedische nosologische classificaties worden seerd kwam de patiënt niet meer van dat eti- zingwekkend. De Gestalt-psychologen hebgebruikt, ontmoet veel tegenstand. De diag- ket af Ondanks het feit, dat er geen enkel ben er altijd de nadruk op gelegd, dat de nostiek heeft het zwaar te verduren. Dit is schizofreen gedrag aan hem waarneembaar betekenis die men aan elementen toekent, uiteraard niet alleen in Nederland zo. Zeer was, bleef hij schizofreen genoemd worden. wordt bepaald door de configuratie waarin zij tekenend is het volgende experiment, on- Zeer opmerkelijk is het feit, dat terwijl de voorkomen. langs uitgevoerd in Amerika door Rosenhan stafleden het gedrag van de pseudo-patiënten De moeilijkheid is echter dat de consequenmet een zevental andere onderzoekers. niet als normaal herkenden, de patiënten op ties van deze wetten, wanneer het om psyde afdeling dit dikwijls wél deden. Geduren- chiatrische patiënten gaat, zo diepingrijpend de de eerste 3 opnamen werd hiervan een en schadelijk zijn. Experiment nauwkeurige telling bijgehouden. Van de 118 Rosenhan, hoogleraar psychologie aan de patiënten brachten 35 hun vermoeden onder Worsteling Stanford University, meldde zich bij een psy- woorden: "U bent niet gek, u bent een journachiatrisch ziekenhuis met de klacht, dat hij list of een professor. U bent bezig met een con- Het voorbeeld van Rosenhans experimenten vreemde stemmen hoorde. Op de vraag wat trole van het ziekenhuis." brengt ons midden in de thematiek die de de stemmen zeiden, antwoordde hij dat ze Hoe komt het dat patiënten vaak, doch de discussies in de psychische gezondheidszorg vaak onduidelijk waren, maar voorzover hij stafleden nimmer adequate conclusies uit het beheerst: de worsteling tussen het medische kon nagaan, zeiden ze: "leeg", "hol" en der- normale gedrag van de pseudo-patiënten en psychosociale model. De controverse tusgelijke. Dezelfde procedure werd gevolgd trokken? sen beide modellen heeft ingrijpende condoor zeven andere pseudo-patiënten, die zich Rosenhan meent dat het antwoord op deze sequenties voor ontwikkelingen binnen de elk bij een ander psychiatrisch ziekenhuis vraag zou kunnen gelegen zijn in de medi- klinische psychologie, alsmede voor de taakvervoegden. sche attitude, waarbij men er eerder toe neigt opvatting van de klinische psychologen en Alle acht pseudo-patiënten zochten en ver- iemand die gezond is ziek te noemen dan het voor de opleidingsprogramma's van de stukregen opname in totaal 12 ziekenhuizen, omgekeerde. De reden voor deze attitude is denten die dat willen worden. verspreid langs de Amerikaanse oost- en niet moeilijk te vinden: het is voor een medi- Het onderwerp van deze oratie: de plaats van westkust. cus veel riskanter wanneer men een ziekte de psychodiagnostiek in de klinische psychoBehalve de gefingeerde klacht werd alleen over het hoofd ziet dan iemand die gezond is logie hangt hiermee ten nauwste samen en kan zonder begrip van de genoemde controeen andere naam en beroep opgegeven. Ech- als ziek te behandelen. verse niet op de juiste wijze worden onderter, de eigen voorgeschiedenis werd bij de zocht. anamnese en later volkomen waarheidsgeExperiment II trouw opgegeven, zowel wat betreft objecDaarom is het noodzakelijk, eerst nog iets tieve feiten als gevoelsrelaties. De verhouding Om na te gaan of en in hoeverre de neiging, langer stil te staan bij de gesignaleerde promet ouders en andere familie, echtgenoot, om gezonde mensen als gestoord te diagnos- blematiek en de daarin te onderkennen achkinderen enz. werd volkomen eerlijk bespro- tiseren, was te beïnvloeden, deed Rosenhan tergronden. ken. het volgende interessante experiment: Auteurs als Cooper, Laing, Sasz en ten onOnmiddellijk na de opname op de psychiatri- De staf van een ziekenhuis kreeg de mede- zent Foudraine en Trimbos leveren felle kri-

Pleidooi voor eigen klinisch psychologisch instituut door prof. dr. A. P. Cassee

39

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen