VU Magazine 1973 - pagina 190

dat in deze kringen niet werd begrepen, dat 'het gejuich over Duitschlands alvermogende suprematie aanvangstonen waren eener doodsklok, luidende Neêrlands bewuste zelfstandigheid als kleine natie'.

'Zenuwachtig' De neutraliteitsverklaring die door de Nederlandse regering was uitgegeven, klonk parmantig genoeg: in geval van oorlog zou strikte neutraliteit in acht worden genomen en bewaard, desnoods gewapenderhand! Dat nam niet weg, dat het politieke bedrijf, nadat Frankrijk en Duitsland elkaar 19 juli de oorlog hadden verklaard, een enigszins nerveuze indruk maakte. Met het oog op de neutraliteit werd bijvoorbeeld een wetsont-

Bismarck

werp door de Tweede Kamer met algemene stemmen aangenomen, waarbij uitvoer van paarden, hooi, stro, haver, steenkool en cokes werd verboden. Korte tijd daarna echter bleek, dat men door een tractaat aan Frankrijk gebonden was, de uitvoer van kolen naar dat land geen belemmering in de weg te leggen. Bij de voorbereiding van het ontwerp had de regering het bestaan van dit tractaat kennelijk over het hoofd gezien. De Kamer had haar elementaire kritische functie vergeten. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Cremers signaleerde dat de houding van de regering blijk gaf van 'koortsachtige zenuwachtigheid'.

Affaire Ook in de diplomatieke dienst moesten sommigen nog wennen aan de toestand van gewapende neutraliteit, waarin ons land was komen te verkeren. Zoiets had men nog niet eerder bij de hand gehad. De Nederlandse gezant in Londen, baron Gevers, veroorzaakte bijvoorbeeld een nogal onverkwikkelijke 'affaire'. Op 15 juli 1870 30

had hij de Britse minister van buitenlandse zaken, Granville, op de hoogte gebracht van de Nederlandse houding in geval van oorlog. Aan het eind van het gesprek had hij geheel eigenmachtig aan de Britse minister gevraagd, of deze geen middelen wist om Nederland en Pruisen nader tot elkaar te brengen. Twee dagen later was de Nederlandse ministervan Buitenlandse Zaken, Roest van Limburg, op de hoogte van deze uitlating. De Britse gezant in Den Haag kwam namelijk vragen of Gevers in opdracht van zijn regering had gehandeld. Dat was niet zo. Gevers werd ter verantwoording geroepen. Deze stuurde een onduidelijk antwoord, waarin enerzijds werd gerept over het uiten van persoonlijke gevoelens, maar anderzijds werd ontkend, dat over iets anders zou zijn gesproken, dan over een zo nauw mogelijke aansluiting van Nederland bij Engeland. Met dit antwoord werd geen genoegen genomen. De regering hechtte meer geloof aan de weergave van het gesprek, zoals die door minister Granville werd gegeven dan aan de brief van Gevers. Deze werd andermaal verzocht klaarheid te brengen in de zaak. Bovendien kreeg hij het vuur wel zeer na aan de schenen, toen Granville hem de diplomatieke stukken over de Nederlandse neutraliteitsverklaring toezond, die in het parlement in behandeling zouden komen. Als Gevers nu niet handelde, zou zijn opmerking aan de grote klok komen, metallegevolgen van dien. Volgens de verklaring van Gevers slaagde hij er in Granville te bewegen toe te geven, dat deze hem verkeerd kon hebben begrepen.

Ontslag Vol trots werd dit resultaat gemeld aan Oktober 1868 maakte Daumier een karikatuur op de bewapeningswedloop die met name tussen Frankrijk en Pruisen aan de gang was. De Vrede kijkt in de spiegel: 'Wat worden er tegenwoordig gekke spiegels gemaakt.'

Roest van Limburg, die daarmee echter allerminst tevreden was. voor de derde maal werd uitleg gevraagd. In plaats van zonder meer ontslag te nemen na dit duidelijk blijk van wantrouwen, maakte Gevers in een ontslagaanvraag aan de koning gebruik van de geruchten over een mogelijk aftreden van Roest van Limburg. Hij vroeg de koning namelijk op wachtgeld te worden gesteld zolang Roest van Limburg minister

Napoleon III

van Buitenlandse Zaken was. De rest van de brief mocht er overigens ook zijn. Wat Gevers te kort kwam aan bewijsmateriaal compenseerde hij met insinuaties aan het adres van Roest. Deze zou een beledigende toon hebben aangeslagen in zijn brieven; zijn argumenten zouden beuzelachtig zijn geweest. Hij, Gevers, had zelfs de belangen van onze neutraliteit behartigd, Roest van Limburg ten spijt. In het antwoord van Roest werd vastgesteld dat bij Gevers 'het volle besef van het gewigt zijner betrekking en de daaraan verbonden verpligtingen' niet aanwezig was. 3 augustus stemde de koning toe in ontslagverlening aan Gevers. Een andere, geringere, kwestie ontstond door het optreden van Van Zuyien van Nijevelt, gezant te St. Petersburg (Rusland). Deze bekleedde zijn functie ruim twee jaar (februari 1869 tot mei 1871) en scheen zodanig op zijn gezin te zijn gesteld, dat hij in die periode niet minder dan vijfmaal de lange reis naar huis maakte. Ook op de 15de juli 1870, de dag waarop duidelijk werd dat een oorlog tussen Frankrijk eh Duitsland Onafwendbaar was, was Van Zuyien met verlof in Nederland. Officieel was aan dit verlof een eind gemaakt toen de regering de volgende dag alle diplomaten, die niet op hun post waren, opdroeg naar hun standplaatsen terug te keren. Van Zuyien echter reageerde niet op die opdracht. Er ging, rondom dit talmen een wild gerucht dat de gezamenlijke regeringen in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen