VU Magazine 1973 - pagina 119

magazine

en 1953 aan de Stedelijke Universiteit van Amsterdam studeerde en ook sinds 1963 toen hij een halfjaar in ons land verbleef 'Er is veel meer politieke belangstelling voor ZuidAfrika; er is ook in de gezindheid iets veranderd. Het is moeilijk te verklaren. Misschien dat de toegenomen communicatiemogelijkheden een rol spelen.' Pas op 10 november vorig jaar ontving prof Cloete de uitnodiging van de VU, en eerst op 10 december was de zaak rond, zodat hij precies een maand de tijd had om zich voor te bereiden op het bezoek van twee maanden aan de VU. De invitatie kwam voor hem volkomen onverwacht. Hij is de vijfde Zuidafrikaanse hoogleraar, die sinds de totstandkoming van het PU-VU-verdrag 15 jaar geleden gastcolleges komt geven aan de Vrije Universiteit. Prof Cloete (sinds 1970 verbonden aan Potchefstroom, voordien vanaf '64 aan de Universiteit van Port Elisabeth): 'Ik wist weinig van dat verdrag. Dat is aan mij voorbijgegaan.' Over de Universiteit van Potchefstroom verneemt VU-magazine van prof Cloete dat het 'n gedeeltelijk door het Rijk gesubsidieerde universiteit is op christelijke grondslag ('Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoer Onderwijs), die uitgaat van de Gereformeerde Kerk (Dopperkerk). Toch zijn niet alle docenten 'Dopper'. De helft ongeveer is lid van de (grote) Nederduits Gereformeerde Kerk of de Hervormde Kerk. Prof Cloete zelf is lid van de N.G. Kerk (dezelfde kerk als dr. Vorster, dr. Gericke en dr. Beyers Naudé). Evenals de VU kent Potchefstroom donateurs, die de universiteit financieel steunen. Van de docenten wordt - evenals aan de VU het geval is - een schriftelijke verklaring verlangd dat zij instemmen met de grondslag van de universiteit. Er zijn meer overeenkomsten met de VU. Prof Cloete: 'Wij discussiëren veel over wat chr. onderwijs en chr. wetenschapsbeoefening is. Dat is moeilijk te bepalen. Wij vragen geen verklaring van de studenten. Dat zou ook verkeerd zijn. We weren geen studenten, die geen christen zijn. Heel bepaald niet.'

b.v. heeft tal van niet-blanke studenten in de medische faculteit.' - Maar zijn dat geen uitzonderingen op de wettelijke regel voor die vakken, die niet gegeven worden aan zwarte- of kleurling-universiteiten ? 'Het is legitiem, dat er niet-blanke studenten aan die universiteiten zijn. De Universiteit van Zuid-Afrika in Pretoria heeft studenten van allerlei rassen en groepen en kleuren.' - Dat is die schriftelijke cursus? 'Ja, dat is 'n schriftelijke cursus. Die heeft tal van niet-blanken, ook Indiërs en Chinezen onder de studenten. Naast het schriftelijke werk, moeten ze echter ook zekere colleges volgen in vakantie-cursussen.'

'Nee, daar ben ik het niet mee eens. We hebben vele discussies. Er zijn ook vele critici van de apartheidspolitiek in Potchefstroom.' - De Universiteit van Kaapstad b.v. was tot 1959 'gemengd'. Daar was dus 'n andere traditie. Welke overwegingen hebben indertijd in Potchefstroom gegolden om zich 'blank' te houden? 'Het was niet 'n doelbewuste poging. Gesteld dat Potchefstroom vandaag een wettelijke 'open universiteit' wordt, dan geloof ik dat er in geen jaren nog niet-blanken komen om zich aan te melden, want de nietblanke in onze omgeving heeft niet 'n opleiding die toelating geeft tot een universitaire opleiding.'

- Maar er komen wel zwarten en kleurlingen uit Zuid-Afrika aan de VU studeren. Dan moe- Mag Potchefstroom van de wet studenten van ten ze er in Zuid-Afrika toch ook zijn? alle huidskleuren toelaten? 'Ja, maar waar komen die vandaan? Niet uit 'Nee, mijn universiteit mag dat volgens de de westelijke Transvaal. Dat mag u controwet niet.' leren. De theologische faculteit van Potchefstroom is op 't ogenblik overigens bezig - Waarom Potchefstroom niet en andere uni- aandacht te geven aan dit probleem, maar daar weet ik niet veel van. Ik ben geen üd versiteiten wèl?' van de theologische faculteit, maar ik weet 'Dat weet ik niet. Dat is 'n traditie, dat is 'n wel dat het voor hen 'n acuut probleem is.' beleid. Ik ben niet helemaal op de hoogte van zaken. De Universiteit van Potchef- - U stelde dat het vroeger geen probleem was, stroom heeft 'n theologische faculteit voor maar in diezelfde periode waren er verscheiniet-blanke studenten in Hammanskraal. Dat dene Afrikaners, die na hun studie aan de VU ligt 'n heel eind van Potchefstroom.' stellingen aan hun proefschriften toevoegden, dat segregatie 'n vrucht van het calvinisme was. - De wettelijke rassenscheiding op de universiteiten dateert pas van 1959, maar Potchef- 'Nee, dat is niet waar, dat segregatie 'n vrucht stroom was altijd al alleen voor blanken. Hoe zou zijn van het calvinisme. Zo'n bewering verklaart u dat? Is dat te rijmen met het geeft de schuld van de apartheidspolitiek christelijke karakter van deze universiteit? aan 'n bepaalde kerk. Dat is niet waar.'

'Ja, kijk... Toen de universiteit ontstond was het nog geen probleem. Let wel: ons huidige probleem heeft óók 'n geschiedenis. Er was in 1924 (toen de literaire faculteit erbij kwam) heel weinig belangstelling bij de nietblanken voor hoger onderwijs. Vandaag is het voor ons 'n probleem. Hoe de toekomst er gaat uitzien, weet ik ook niet, maar in 1924 was het nog geen probleem. Nu wel. Wij hebben er voortdurend discussies over. Het is ontzaggelijk moeilijk, maar wij hebben VU-magazine: Maar u weert wèl studenten, die over onze rassenproblemen in Zuid-Afrika naar de Zuidafrikaanse wet niet als zuiver veel meer slapeloze nachten dan de mensen hier in Nederland. Voor het geslacht van vanblank worden aangemerkt. daag is het 'n erfstuk en wij proberen daarProf Cloete: 'Zuiver blank is moeilijk te aan wat te doen. En dat is nu voor mij het vreemde dat wij hier, in Nederland, het bepalen, hoor.' (lacht) etiket hebben in Potchefstroom zulke felle ondersteuners te zijn van apartheid. Maar dat - Volgens de wet dan. is helemaal niet waar! 'Ja, dat is het traditionele beleid vanaf het begin. Of dat zo blijft... Ik geloof het niet. - Potchefstroom wordt hier wel een 'bolwerk Let wel, niet alle universiteiten zijn exclusief van apartheid' genoemd. Bent u het daar niet blank. De Universiteit van Witwatersrand mee eens?

- Ziet u er geen samenhang in? 'Nee, nee, nee.' - Maar is het niet opmerkelijk dat calvinisten in Zuid-Afrika sterker dan kerkelijk anders georiënteerden tot segregatie kwamen?Neem de traditie in Potchefstroom en de traditie in Kaapstad. 'Vandaag de dag is het 'n acuut probleem, dat we moeten oplossen, maar dat gebeurt niet in 'n dag. Begrijpt u echter wel, dat het 'n probleem is, dat ons niet koud laat, vooral niet in Potchefstroom.' - Waaruit blijkt dat? 'Het blijkt uit ons bewustzijn van de problemen. We hebben het verleden jaar in onze jaarvergadering van het Instituut voor de Bevordering van het Calvinisme, waar ik lid van ben, juist over deze problemen gehad: Wat moeten we in de universiteiten met de kleur11

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen