VU Magazine 1975 - pagina 208

tuele aanval zal niet meteen worden gereageerd met kernwapenen, maar men zal zich bij het reageren aanpassen aan de aard van de wapenen waarmee wordt aangevallen). Pas in 1967 werd het de officiële doctrine van de NAVO. Ander voorbeeld: in het begin van de jaren zestig kwam het vraagstuk van de lastenverdeling binnen de NAVO aan de orde, pas in 1972 kwam er een voorlopige regeling.

Aanpassing De NAVO-ministers plegen pas onder de druk der omstandigheden tot besluiten te komen, geen wonder dat die er nogal verbrokkeld uitzien. Men gaat bij de besluitvorming in ieder geval niet uit van een veiligheidssituatie die in Europa gewenst wordt geacht en waarop men de besluiten afstemt. Men tracht de problemen die zich voordoen afzonderlijk op te lossen. De 'gevestigde grondslagen van het bondgenootschap' zijn uitgangspunten bij het behandelen en dus moet de besluitvorming wel het karakter dragen van voortdurende aanpassing aan zich niettemin wijzigende omstandigheden. Oostenbrink zet uiteen dat een Westeuropese kernmacht - ofschoon dat niet wordt bedoeld - goed zou kunnen gedijen in een klimaat waarin de besluiten zo 'reactief, zo verbrokkeld en zo traag worden genomen. Als die kernmacht er komt, dan zou dat wel eens het resultaat kunnen zijn van een gebrekkige aanpak van de problemen die voortkomen uit: de afnemende Amerikaanse betrokkenheid bij Europa, de afnemende defensiebereidheid in West-Europa zelf en de voortdurende politieke impasse in WestEuropa. Niet verwacht mag worden, dat er te zijner tijd, wanneer de geboorte van een Westeuropese kernmacht voor de deur zal staan, nog beleidsruimte zal bestaan om die tegen te houden. De al eerder geciteerde minister Van der Stoel moest vorig jaar een verklaring over de Frans-Britse nucleaire strijdkrachten ondanks zijn tegenzin aanvaarden 'als een voldongen feit om onze eenstemmige verklaring niet te blokkeren'. Oostenbrink die dit voorval oprakelde, merkte op, dat het in dit geval ging om een politiek belang (een gemeenschappelijke verklaring). 'In de toekomst betreft het een complex van belangen: economische (de militair-industriële sector) sociale (werkgelegenheid), militaire (vervanging van de Amerikaanse nucleaire garantie enpolitieke (de voortgang van de Europese integratie)'.

Dubieus Zoals gezegd, zijn er velen die de vorming van een Westeuropese kernmacht voorlopig niet zien. Zij achten die pas mogelijk wanneer een eindpunt in de politieke integratie van West-Europa zal zijn bereikt. Want eerder kun je er niet zeker van zijn dat er een solide bescherming in de plaats kan worden 30

gesteld van de Amerikaanse die thans als beveiliging van West-Europa geldt. Eerder ook, kan er geen sprake zijn van de bij een eigen kernmacht passende snelle politieke besluitvorming. Oostenbrink vindt zulke argumenten nogal dubieus. Als er twijfels zouden rijzen bij de vraag of Engeland en Frankrijk (thans reeds in het bezit van eigen kernwapens) bereid zouden zijn hun atoomwapens ook in te zetten ten behoeve voor andere Westeuropese landen, dan gelden diezelfde twijfels nog in versterkte mate voor Amerika. Want Engeland en Frankrijk liggen zo dicht bij de rest van West-Europa dat aannemelijk is de nationale belangen van deze twee grotendeels samenvallen met de Westeuropese als geheel. En verder: het zou natuurlijk gunstig zijn, wanneer er snelle besluiten zouden kunnen worden genomen door een centraal gezag, maar noodzakelijk is dat niet. De huidige NAVO komt een heel eind zonder centraal gezag. Als er maar goede communicatie- en consultatie-procedures bestaan met de bijbehorende technische voorzieningen (bv. 'hot lines') en een goede 'contingencyplanning' (het maken van verde-

digingsplannen voor alle denkbare omstandigheden). Kern van een Westeuropese kernmacht zal, volgens Oostenbrink komen te liggen bij een samenwerking tussen Frankrijk en Engeland (volgens het non-proliferatie-verdrag is het verspreiden van kernwapenbezit over andere landen verboden) die worden gesteund door andere Westeuropese landen. Deze krijgen in ruil bepaalde vormen van medezeggenschap en technische informatie op niet-militair gebied. Met de Amerikaanse kernmacht zal coördinatie bestaan voor wat betreft bevelvoering, organisatie, doelwit-bepaling. De Europese kernmacht zou ten eerste een beperkte tactische taak kunnen krijgen (gericht tegen doelen in de Warschau-pakt landen die voor de oorlogsvoering van direct of indirect belang zijn) en ten tweede een beperkte strategische vergeldende taak (die wordt uitgevoerd wanneer de Warschaupakt landen een bepaalde lijn overschrijden).

Contouren De contouren van zo'n Amerikaans-Europese regeling zijn reeds waar te nemen. Zo werd in de Atlantische Verklaring die Van der Stoel zijn ondanks mede-ondertekende, een aarzelend begin gemaakt met het streven de Amerikaanse nucleaire garantie aan te vullen met een Frans-Britse nucleaire afschrikking. Een aanvulling die als meer noodzakelijk wordt gevoeld naarmate de betrokkenheid van Amerika bij Europa afneemt. De enigszins afnemende betrokkenheid van de Amerikanen (onder meer veroorzaakt door het kern-evenwicht tussen Amerika en de Sowjet-Unie; door steeds groeiende spanningen tussen Amerika en West-Europa) werd natuurlijk binnen de NAVO onderkend. In 1966 werd de Nuclear Planning Group ingesteld. De Europeanen kregen daarmee inspraak in de tactische nucleaire planning van de NAVO. Beoogd werd ondermeer het Europese vertrouwen in de Amerikaanse atoomgarantie te herstellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen