VU Magazine 1975 - pagina 300

PRAKTIJKFINANCIERING HYPOTHEKEN (OOK TOP-) ALLE VERZEKERINGEN EN PENSIOENVOORZIENINGEN VOOR ACADEMICI.

RE DRS. A. H. L. RESSING

RAADGEVEND BUREAU REWA

\

^

Postbus 149 - Wassenaar - Telefoon (01751) 19222*

terug te brengen tot een eenheid (monosj waarbij de mens opgaat in de natuur. Het Westen heeft een totaal andere benadering, nl. het Dualisme, waarbij de mens een zelfstandige plaats heeft tegenover de natuur. Anders dan in het Monisme, wordt in het Dualisme wereld en leven teruggebracht tot twee principes (duo). Volgen we de redenering verder, dan zien we, dat het Monisme in zijn geschiedenis wordt gekenmerkt door een ongebroken continuïteit in de zijn cultuurontwikkeling. Daarbij voelt men zich hier meer natuurgebonden. Men staat niet vrij tegenover de natuur. Die gebondenheid aan de natuur beïnvloedt de mate van exploitatie van die natuur. In het Monisme past men zich aan aan de natuur. De natuur is hier een sacrale totaliteit, waarvan bepaalde gedeelten sacraal worden geacht, zodat men niet geheel vrij is in de ontginning ervan. De maatschappij in het Monisme, wordt gekenmerkt door het Kommunalisme, waar het algemeen belang voorgaat bij het individuele. Om die acculturatieproblemen te vatten, beveelt hij aan observatie van de acculturatieprocessen in de Derde Wereld. Aldus de hoofdinhoud van dit belangrijke proefschrift over de ontwikkelingslanden. Dr. Zeylstra vat de werkelijke moeilijkheden in twee probleemgroepen samen. 1. De invoeging van de ontwikkelingslanden in het internationale systeem. 2. Acculturatieproblemen, die moeten worden gesteld en opgelost. Dit is een realistische en originele wijze van aanpak van de ingewikkelde kwestie van ontwikkeling en onderontwikkeling. Zeylstra heeft overtuigend aangetoond, dat die problemen niet op zuiver economische wijze kunnen worden opgelost. Hij roept de hulp in van de sociologie (acculturatie), waarbij hij blijft bij wat hij voorstaat: een zuiver empirische benadering. Wij moeten echter verder doorstoten wat Indonesia aangaat als ontwikkelingsland, wij moeten de zaak ook historisch benaderen. Een historische benadering van de Indonesische cultuur geeft de historicus dr. lan Romein, die in 1951 -1952 colleges gaf aan de Gadjah Mada Universiteit van Jogja. Hij heeft de werkelijke problematiek samengevat in twee boeken: 1. A era van Europa, uitg. Brill Leiden; 2. In de Ban van Prambanan, uitg. Querido, Amsterdam. 34

Romein gaat uit van de premisse, dat er een Algemeen Menselijk Patroon (A.M.P. was in de culturele ontwikkeling van de wereld. Indonesia is grotendeels gebleven bij het oorspronkelijke Algemeen Menselijk Patroon, terwijl het Westen daarvan is afgeweken, voornamelijk na de Renaissance ong. 1500 A.D. Als wij Romeins redenering volgen dan heeft het Westen sedert de Grieken een objectieve houding tegenover de natuur. Bij hen is reeds sprake van rationalisme en het vermogen tot abstractie en exacte waarneming. Maar in de Indonesische beschaving, duidelijk op Midden-Java, is de houding tegenover de natuur .subjectief. Men voelt zich deel van de natuur. Men denkt hier niet abstract, in begrippen, maar concreet in beelden en symbolische duidingen. Bij de Romeinen heeft het Westen geleerd te leven in organisaties. Maar in Indonesia

leeft men op sociaal en politiek gebied op organische wijze. In de sociale en politieke structuren is alles organisch gegroeid, meer dan bewust georganiseerd. De mens is microcosmos (kleine wereld) in de macrocosmos (grote wereld). De Javaan spreekt van: djagat alit en djagat ageng. Het denken in het Monisme is totalitair, subjectief-synthetis en vormt een tegenstelling van het objectiefanalytische denken van het Westen. Tenslotte hangt men hier aan een materiële ethiek, die verbiedt en gebiedt op concrete wijze. Ik breng deze momenten van Monisme naar voren, om ze te vergelijken met het Dualisme van het Westen. In het Westen heerst een discontinuïteit'm de cultuur. Heerst er in het Monisme 'an unbrokenness of culture' in het Dualisme domineert de breuk in de cultuurgang. Daar zijn breuken geweest in de traditie van het Westen, door de invloed van ontdekkingen, uitvindingen en revoluties. Ideaal in het Westen is niet statica maar dynamica in de cultuur, getuige de geweldige vooruitgang op wetenschappelijk, technisch en cultureel gebied. De Westerse cultuur wordt gekenmerkt door de vrijmaking van de mens van de natuur en zijn overheersing over die natuur. De gehele natuur is in het Westen gedesacraliseerd. De maatschappij wordt getypeerd door een streven naar vrijheid, door een Liberalisme op economisch en politiek gebied. De mens staat er als rationeel subject tegenover de natuur, als zijn object. Vandaar in de reeds boven gereleveerde vooruitgang van science, techniek en organisatie. Het denken in het Westen wordt gekarakteriseerd door: Empirisme, Rationalisme en Materialisme. Tenslotte heerst er in het Westen geen materiele ethiek, maar een formele ethiek. Deze punten heb ik kort naar voren geschoven, om te doen zien, dat development van developing countries niet alleen zijn een economische en sociale aangelegenheid, die op zuiver empirische wijze zijn aan te vatten. .Maar ontwikkeling en ontwikkelingshulp dienen ook historisch bezien te worden, en wijsgerig antropologisch te worden benaderd. Dat wil dus zeggen, dat in het ontwikkelingsplan minstens een wijsgerig antropoloog of cultureel antropoloog ingeschakeld dient te worden. Maar dit is een onderwerp voor een aparte dissertatie, die aansluit op Zeylstra's Aid of Development.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen