VU Magazine 1975 - pagina 296

Bovendien komt het nauwelijks bij hen op dat andere mensen aan andere waarden de voorkeur zouden kunnen geven en andere prioriteiten zouden kunnen stellen. Want iemands levenswijze is het resultaat en de uitdrukking van het culturele systeem en de sociale kosmos waarin hij is opgegroeid. Het feit dat huisdieren in de koude geïndustrialiseerde landen geen bontjassen dragen, vinden ze normaal, maar het feit dat een herder in Noord-Nigeria of Ghana een doek om z'n middel draagt, wordt gezien als een teken van armoede. De definitie, die de ontwikkelingseconoom op grond daarvan opstelt over 'ontwikkeling', bevat daarmee een nieuw element. Twintig jaar Het is mijn stelling dat, iedere zogenaamde ontwikkelingseconoom onbevoegd is de ontwikkeling van een land te bepalen, tenzij hij er ten minste twintig jaar heeft gewoond, met de ogen open en niet in een groot, internationaal hotel. Wanneer de definitie van ontwikkeling zou luiden: 'Emancipatie volgens inheemse waarde-oordelen' dan zou dat de zaak enigszins veranderen, maar zulk een definitie zou niet alleen van toepassing zijn op zogenaamde ontwikkelingslanden (zoals thans de praktijk is) maar op de gehele mensheid. Wanneer we de zogenaamde ontwikkelingsplannen van de verschillende landen bezien, dan treft het ons wat een geweldige variatie er bestaat aan prioriteiten. En wie kan beter beoordelen waaraan behoefte is dan het volk dat die behoefte voelt? Met 'volk' worden hier vooral de zwakke groepen bedoeld in de steden en op het platteland. Wat goed is voor India, behoeft nog niet goed te zijn voor Colombia of voor Zaïre. Hun behoeften

(P:P.t

rOKüfA VAN OESKU^DKjEN AmotK-EM nONCfEK-PKObLEHATlEK inde DERDE WE/^ELD

zijn niet uitsluitend van materiële aard; ze hebben te maken met alle facetten van volken en samenlevingen zoals ze zijn: Mexicaans, Indonesisch, Ethiopisch, Papoeas. Er zijn nauwelijks twee landen te bedenken met gelijke problemen. Bovendien: voor de westerse mens heeft een 'gouden eeuw' de betekenis van vooruitgang en het vooruitzicht op nog meer lekkers in de toekomst. Voor hem heeft vooruitgang een exponentiële betekenis, zoals bij samengestelde interest: hoe meer je erin stopt, hoe meer je terugkrijgt (of behoort terug te krijgen). Kapitaal is het symbool, winst is het criterium, het individu is de eenheid en competitie is de methode. Deze sociale verhoudingen zijn ontstaan in een agressieve en individualistische moraal en worden beheerst door een fetisjistische hang naar consumptiegoederen en worden verduisterd door marktverhoudingen. Kan hij (de ontwikkelingseconoom) zich buiten dit kader 'ontwikkeling' voorstellen of kan hij het begrijpen?

ning in behoeften. Het is algemeen bekend wat de Chinezen op economisch gebied hebben bereikt. Maar is ook te verwachten dat de Chinezen een definitie zullen kunnen leveren van ontwikkeling buiten hun eigen context? Persoonlijk denk ik van niet.

Niet universeel Wat ik hiermee wil beweren is vrij eenvoudig: iedere poging om aan het begrip 'ontwikkeling' universele betekenis toe te kennen (behalve dan wanneer de definitie luidt 'emancipatie volgens inheemse waarde-oordelen') zal averechts werken en is tijdverspilling. Het zijn demonstraties van wetenschappelijke hovaardij. Een definitie, die past op de situatie in Peru, zal verschillen van de situaties in Pakistan of Senegal. Het opstellen van definities van wat moet worden verstaan onder ontwikkeling is een privilege dat uitsluitend thuishoort bij de landen die zich zelf beschouwen als 'ontwikkelingsland'. Hoe meer definities, hoe beter. Hier moet ik twee dingen verduidelijken. Het woord 'landen' zou misverstanden kunnen doen rijzen. Met 'Inhalen' Volgens de sovjets is de mens onder (hun 'land' bedoel ik het volk (op wie de hulp in versie van) het socialisme steeds in opmars, feite gericht hoort te zijn) en dat slaat op die totdat eens alles perfect zal zijn geregeld. situaties, waarin de ideologie die aan de soVandaar dat ze leuzen aanhangen als 'werken ciaal-politieke structuur van een land ten aan de nieuwe Sov/et-mens' (de volmaakte grondslag ligt, bestaat uit deelneming van het mens). Geld is ook hun maatstaf en winst een volk aan het bestuur. De volksrepubliek criterium. De belangrijkste economische China, Cuba, Tanzania kunnen als voordoctrine voorziet in het 'inhalen' en omver- beeld dienen. Buiten deze groep landen is de werpen van het 'militair-industrieel complex praktijk meestal dat kleine groepen, die nu in de Verenigde Staten'. De geschiedenis heeft niet direct behoeftig kunnen worden geal laten zien hoe het Sovjet-model in Ghana noemd, voor de anderen bepalen wat 'onten elders in West-Afrika faalde. De Sovjets wikkeling' moet zijn, dat wil zeggen: voor konden niets anders aanbevelen dan wat ze zover die wordt vertaald in regeringsplannen. zelf kenden en dat was begrijpelijk. Alles We willen hier beweren dat het nu juist het wat buiten de 'niet-kapitalistische wijze van 'behoeftig volk' zou moeten zijn, dat duidelijk ontwikkeling' (een eufemisme voor commu- maakt waaraan behoefte is. Dit betekent dat nisme) viel, was geen ontwikkeling. De Chi- in de landen, waarin er nog andere groepen nezen vinden dat niets volmaakt is en vol- bestaan dan alleen de op het westen georiënmaaktheid zelfs ondialectisch is. Voor hen teerde regerings- en universiteitskringen (die is het individu niet een afzonderlijke eenheid hun eigen ontwikkelingsaspiraties uitdramaar een onderdeel van een collectief, zodat gen), speciale aandacht zou moeten worden wanneer het individu iets goeds doet, dit ten gegeven aan die 'andere groepen'. goede komt aan het collectief en omgekeerd. Prestaties zijn gelijkwaardig en wor- Samengaan den kwalitatief gemeten; winst komt als be- Een tweede verduidelijking: bepaalde gebiegrip niet voor en hun criterium is voorzie- den in de arme landen waar de ontwikkelings-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen