VU Magazine 1975 - pagina 423

1 ^ magazine 25 ;Ot>EN S C H O O L

onder wi)sl

MIDDENSCHOOL 13 . 12 . 11 .

«.

BASISSCHOOL

z//>7 a/s t/a? niet zo was. Vergeleken met de vroegere plan nen ligt bij mij het accent veel meer op de voorrang voor de kansarmen en de achtergestelden. Het verschil is ook dat ik meer nadruk leg op het bevorderen van mondigheid en maatschappelijke weerbaarheid via het onderwijs. Er is een ontwikkeling in het denken over onderwijs binnen de PvdA. Vroeger was dat vooral gericht op het deelnamevraagstuk: alle kinderen naar de school waarvoor ze begaafd zijn. fVlaar we zijn er nu achter dat dit niet het enige vraagstuk is. Want als je alleen daarmee doorgaat, vergrootje de kansen op een grotere sociale ongelijkheid, namelijk die tussen de dommen en begaafden. Als je echt nadenkt over onderwijs en ongelijkheid, dan kom je tot de conclusie dat de school vooral moet opvoeden tot mondigheiden weerbaarheid. Zodat niet alleen de begaafden de machtigen worden." Daarmee was wellicht het neteligste punt in de onderwijsproblematiek aangeroerd, want hoe verwezenlijk je een samenleving waarin niet het „recht van de slimste" geldt? (Zie VU-magazine juni '74). Van scepsis droop de volgende schets in het Financiële Dagblad in de rubriek „Triptiek". „Van Kemenade zat met het volgende probleem: 1. De begaafdheid van de mensen om kennis te verwerven is ongelijk. 2. De maatschappij heeft zich zo ontwikkeld dat kennis leidt tot macht, aanzien en een hoog inkomen. 3. De mens begeert macht, aanzien en een hoog inkomen. 4. Mijn primaire doelstelling is gelijkwaardigheid in de samenleving. 5. Ik kan de begaafdheid niet beïnvloeden. Van Kemenade is er in zijn contourennota niet in geslaagd het aldus geconditioneerde schaakspel af te ronden. Hij komt tot een tweetal compromissen, en speelt achtereenvolgens:

6. Als minister van Onderwijs moet ik zorgen voor gelijkwaardige mogelijkheden voor iedereen tot deelname aan de kennis, de cultuur, het leefmilieu, de welvaart, de arbeid en vooral aan de besluitvorming daarover (secundaire doelstelling). 7. Ik probeer de kansen op ontwikkeling, ook van verborgen begaafdheden zo goed mogelijk te bevorderen door alle drempels en selecties in het onderwijsproces zo ver mogelijk uit te stellen en, voorzoverre zij ten slotte toch niet helemaal te vermijden zijn, zo min mogelijk een definitief karakter te geven (middel)." En verderop heet het: „De hele nota is in zijn argumentatie absurd omdat daarin een onderwijshervorming wordt ontwikkeld die enerzijds op ons huidige normen- en waardenpatroon is gebaseerd, maar anderzijds een maatschappij met andere normen en waarden tot doelstelling heeft". Het intellectuele gelijk van de schrijver blijkt verwant aan het morele van hen, die een „ontscholing" van de maatschappij voorstaan. „Je kan er alles leren wat je maar wil: timmeren, wiskunde, straten maken, vioolspelen of zwemmen. Maar volstrekt naar eigen belangstelling en innerlijke behoefte. Er zijn dan geen ouders meer met „hoge aspiratieniveaus" voor hun kinderen", die van hun kinderen al zenuwpezen maken als ze naar de kleuterschool gaan; want er is geen „hoger" en „ lager" meer. Misschien is er ook geen „ vooruitgang" meer. Wat een rust". Van Kemenade ziet een dergelijke maatschappij niet zitten, evenmin een maatschappij zonder leerplicht (..hoewel theoretisch wellicht gesteld kan worden dat een leerplicht wezensvreemd is aan onderwijs dat ten doel heeft in vrijheid mensen tot persoonlijke ontplooiing te brengen"). Alles wat hij voorstelt sluit, zoals in vele commentaren werd opgemerkt, dan ook nauw aan bij wat reeds lang in ontwikkkeling was. Ook de fel omstreden Middenschool. Wanneer Van Kemenade kans ziet — wellicht geloodst door K. de Jong Ozn. — zijn Contourennota langs de klippen en zandbanken te sturen van de „vrijheid van onderw i j s " , dan zal in de discussie over de maatschappelijke uitgangspunten, de strijd wellicht het felst worden gevoerd over dit schooltype; scherper geformuleerd of er naast de Middenscholen nog MAVO's, HAVO'S en Gymnasia mogen blijven bestaan. Met een beroep op (alweer) de vrijheid van onderwijs trekt de voorzitter van het Nederland Genootschap van Leraren, drs. F. J. Roefs van leer tegen de Contourennota. „ Van Kemenade wil een integrale invoering van de middenschool met uitsluiting van andere schooltypen. Ouders, die hun kind liever naar havo of gym zouden willen sturen, hebben dus geen keus meer — en dit lijkt ons een ernstige beperking van de grondwettelijke vrijheid van onderwijs. Waarom zou je de Middenschool niet invoeren naast het huidige systeem? Als ze inderdaad beter blijkt te voldoen verdwijnen de andere scholen vanzelf. Maar de minister durft deze ..tweesporigheid" niet aan, bang dat ouders de voorkeur zullen geven aan de meer traditionele scholen." Deze bezwaren tegen de Middenschool mogen niet op een hoop gegooid worden met die van de communisten, die barsten van wantrouwen jegens dit instituut en tegen een onderwijsbeleid dat gericht zou zijn op het kweken van minder academici en meer — maatschappelijke mobiele — werknemers en — w i e weet — toch aparte scholen voor de kinderen van de maatschappelijke elite in naam van „vrijheid van onderwijs", waartoe de liberalen zich schijnen té hebben bekeerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen