VU Magazine 1975 - pagina 52

Jezus en wat zijn anderzijds de Jezus-beelden 'die wijzelf telkens maken'? 'We projecteren een nieuw Jezus-beeld, bijvoorbeeld een zwarte Jezus, op een achtergrond, namelijk de historische achtergrond van Jezus zelf Het punt dat hier wringt is: hoe kan dat? Slaat die projectie op iets? Is ze gegrond in de historische Jezus zelf of niet?' Een vraagsteller, die kennelijk zendingservaring in Afrika had opgedaan, zei, dat men daar vanuit de eigen ervaringswereld geen moeite had met de opstanding der doden, maar zich geen enkel idee kon vormen bij het verzoenend lijden. Wat moetje nu doen? Naar huis gaan, of trachten deze mensen 'binnen de kerk' te trekken. Met andere woorden: moet worden aangesloten bij de ervaring en verwachting van de mensen of moet de mens worden veranderd? Of met nog andere woorden - namelijk die van prof Kuitert: moet Jezus in Afrika de Jezus van de Heidelbergse catechismus wezen? Prof Kuitert herinnerde eraan, dat altijd al ontkennend op dergelijke vragen is geantwoord, maar dat uit het voorbeeld van de vraagsteller kan blijken wat dat kan betekenen. 'Ik ben ervan overtuigd dat in onze westerse manier van christen-zijn slechts een bepaalde kant van wat ik nu maar 'de historische Jezus' noem, aan bod is gekomen. Ik ben ervan overtuigd dat in de gestalte van Jezus zoals die evangeliën erover praten talloze, maar dan ook werkelijk talloze kanten zijn, die niet aan bod zijn gekomen, eenvoudig omdat niet alleen ons denkraam, maar ook ons 'ervaringsraam' niet in staat is om die te registreren. Ik bedoel hier niets mystieks mee, maar alleen de beperktheid van de witte man die wij zijn, terwijl er in de zwarte ziel weer totaal andere ervaringsmogelijkheden huizen. Daarom vind ik dat je geen enkele opdringerigheid mag toepassen als je het verhaal van Jezus vertelt in Afrika, of in Zuid-Amerika of in China of waar dan ook. Dat moet daar z'n eigen nest maken'. Vanuit het gezichtspunt dat de ervaringswereld van de westerse witte christen ook maar beperkt is, kwam hij wat verder in het gesprek tot de uitspraak: 'Als de gereformeerde kerken tegen Wiersinga zouden zeggen dat hij niets anders mag zeggen, dan wat altijd gezegd is, dan krijgt de zwarte Jezus geen voet aan de grond. Ik denk dat dat niet kan; ik denk dat de zwarte Jezus bestaat'. Ook prof Schillebeeckx sprak over de talloze facetten aan Jezus, maar hij zag de moeilijkheden die daarvan het gevolg zijn niet alleen in de beperktheid van de westerse mens - 'Wat we in het evangelie lezen is als het ware een eerste echo en dan zien we nog verschillende facetten binen de evangeliën. Er komt niet als het ware één Jezus uit. Terecht spreekt men van de Johannese Jezus, van de Lucaanse Jezus en zo meer. En - hier ben ik het weer met Kuitert eens - dat is niet zo iets mystieks. Stel dat een auto-ongeluk gebeurt op straat; 6

laat vier mensen dat vertellen en je krijgt vier verschillende verhalen en toch wordt dat ene zelfde gebeuren verhaald. Met andere woorden: je kijkt vanuit een bepaald perspectief naar iets, in dit geval naar een persoon, naar Jezus en die Jezus komt bij de mensen verschillend over'. 'Je kunt deze persoon alleen maar bespreekbaar maken doordatje op hem een beeld projecteert. De Romeinen die hem tenslotte terechtgesteld hebben, hadden ook een Jezus-beeld. Die zagen Hem ook vanuit een bepaalde hoek, anders hadden ze Hem niet laten terechtstellen. Dus iedereen maakt zich een beeld van Jezus.'

Een aardse ontmoeting met Jezus, zoals de leerlingen die hadden, is er thans niet meer. Wie dichter tot de eigenheid van Jezus wil naderen dan alleen de grondtrekken die door de wetenschappen worden aangebo^Öen, die heeft de bemiddeling van de verkondigende kerk nodig. Natuurlijk heeft ook de kerk haar voor-onderstellingen, haar eigen, steeds verschuivende mens-beeld. Dus met de gang naar de kerk ben je niet uit de problemen, 'integendeel, het komt levensgroot op ons aan'. Prof Schillebeeckx zei over de historische Jezus verder onder meer, dat men tot voor een aantal jaren geleden algemeen meende, dat die niet was te achterhalen. 'Bij vele

Het was bij deze stand in het gesprek geen wonder dat de vraag moest rijzen hoe nu de beelden van Jezus zich moesten verhouden tot de historische Jezus. Prof Schillebeeckx zette uiteen dat men, zelf met inschakeling van menswetenschappen en geschiedenis niet veel verder kon komen dan een 'Jezus in grote lijnen'. Maar, zo zei hij, 'de persoon ontsnapt natuurlijk in deze benadering. Wil dat dan zeggen dat we nog iets bovenop de wetenschappen gaan leggen? Gaan we dan zelf toch nog iets projecteren? Nee, dan zou ik zeggen: in de eerste plaats dat de grondslag van het geloof gelegen is in de eerste ontmoeting van Jezus met zijn leerlingen. Daar is actie-reactie geweest. Deze leerlingen hebben een persoonlijke ontmoeting met hem gehad voor zijn dood. Daaruit groeit een zekere ervaring, een grondervaring die de mens op den duur tot het inzicht brengt: ja, dat is hij. Alleen denk ik, dat dat hoge woord {'dat is Jezus, zó zie ik Hem', 'zó heb ik zin gekregen in Hem') er pas gekomen is na de dood van Jezus, omdat je een mens in zijn geheel eigenlijk pas kunt plaatsen na zijn dood.

exegeten bestond een soort pessimisme: we kunnen het niet achterhalen, omdat de bijbel in feite die historische vraag niet stelt. Als wij gaan onderzoeken wie de historische Jezus is geweest, wat z'n boodschap is geweest, z'n prediking, hoe z'n handelen, z'n doen en z'n laten, dan stellen we aan de bijbel een vraag die de bijbel zichzelf nooit gesteld heeft, omdat de bijbel een geloofsgetuigenis is. Van de andere kant kunnen we, als wij die vraag stellen, haar slechts beantwoorden via het geloofsantwoord op Jezus dat we in het Nieuwe Testament vinden. De historische reconstructie van Jezus zoals hij geleefd heeft, laat eigenlijk zien hoe het christelijk geloof inderdaad ingevuld is met herinneringen aan de aardse Jezus. Het geloof is een respons, een echo en in die echo is Degene die dat allemaal losslaat wel mede-aanwezig maar gaat er toch niet in op. Eigenlijk overstijgt Hij die echo'. De persoon van Jezus, zijn boodschap, zijn levenshouding, zijn wijze van sterven is voor mij de Canon (= maatstaO- En nu weet ik wel, als christen en als kerklid, dat de eerste

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen