VU Magazine 1975 - pagina 379

1^ magame 25 Hierop moet in ten eerste zeggen dat de meeste natuurkundigen die Duitsland verlaten hadden, joden waren. Zij waren praktisch gedwongen om Duitsland te verlaten. Diegenen die niet met de nazi's sympathiseerden zijn toch veelal gebleven, zoals — om maar twee bekende voorbeelden te noemen — Otto Hahn en Max von Laue. Ook Heisenberg isgebleven, hoewel hij grote moeilijkheden van de nazi's ondervonden had. Hij werd in Duitsland openlijk aangevallen. Zo verscheen in het SS-tijdschrift ,,Das Schwarze Korps" een groot artikel tegen hem en werden zijn colleges herhaalde malen verstoord. Dit alles gebeurde met name omdat hij openlijk een positief oordeel had gegeven over de relativiteitstheorie van Einstein.

„Toen ik daar net langs kwam, zat er een vriendelijke oude heer met witte haren op een bankje".

Er bestond onder ons, natuurkundigen, evenwel de mening, dat wanneer men niet gedwongen was om het land te verlaten, men moest blijven. Men ervoer dat als plicht tegenover het eigen land. Natuurlijk was dat niet vanzelfsprekend. De situatie was zeer problematisch en het ligt mij verre om achteraf te zeggen dat w i j juist gehandeld hebben. Maar wanneer u naar die situatie vraagt, dan zou ik zeggen: slechts weinigen zijn weggegaan, als ze hadden kunnen blijven. De meesten die weggegaan zijn, konden nietblijven. Tegenwoordig verschijnen weleens publicaties waarin beweerd wordt, dat de nazi's pogingen ondernomen hebben om de wetenschappelijke denkstructuur van het Westen geheel om te vormen. Hebt u hiervan zelf wat gemerkt?

„ Het dal werd pas vlak voor de Tweede Wereldoorlog voor het auto-verkeer ontsloten".

Mag ik u snel een tussenvraag stellen. Ik heb eens een boek in handen gehad waarvan de Duitse titel zoiets als „Unterwegs ins dritte Jahrtausend" luidde en dat eigenlijk een occultistisch werk is. In dit boek wordt beweerd dat ook de nazi's in occultistische richting gewerkt hadden. Bedoelt u dat? Bij voorbeeld Dan moet ik u zeggen dat ik hiervan bij de nazi's toen nauwelijks iets heb gemerkt. Ik weet dat dergelijke pogingen bestonden, maar die hadden voor ons, w e tenschapsmensen, nauwelijks een rol gespeeld. De nazi's waren op de eerste plaats een beweging die helemaal geen eigen wetenschappelijke opvattingen erop nahielden. Ze waren een politieke beweging. Enige disciplines hebben evenwel met bepaalde naziopvattingen moeilijkheden gehad. Zo hebben ze in de genetica geprobeerd hun rassenleer op te dringen. Ook in Rusland waren soortgelijke pogingen aanwijsbaar, maar dan in tegengesteldezin. Daar kregen de genetici moeilijkheden, juist omdat zij van het erfelijkheidsprincipe uitgingen. In beide gevallen ging het evenwel primair om een politiek motief, waartoe men de wetenschap te hulp riep om politieke vooroordelen te rechtvaardigen.

Waterval bij de berghut van prof. Von Weizsacker

Iets dergelijks kwam ook in de natuurkunde voor. Zo bestond er zoiets als „Duitse fysica", die beoefend werd door een paar mensen, waaronder zelfs twee Nobelprijswinnaars, die de moderne ontwikkeling in de natuurkunde zo te zeggen niet begrepen hadden. Lennart en Stark waren de twee leidende figuren. Zij hebben de natuurkunde die zij niet meer begrepen hadden als joods bestempeld en die zij nog wel konden begrijpen als Duits. Dat was nog n iet zo'n gek onderscheid, want datgene w a t zij niet meer konden begrijpen was onder andere de relativiteitstheorie van Einstein en dat Einstein jood was, kon men nu eenmaal niet bestrijden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen