VU Magazine 1975 - pagina 193

Prof. J. C. M- Hattinga Verschuere: 'Deze genetische manipulatie gaat de stoutste fantasieën van Huxley nog te boven'

schappers ontdekken aan te zien voor 'vooruitgang', zeker wanneer het gaat om de maatschappelijke toepassing van het uitgevondene. Omstreeks de eeuwwisseling leefde nog ongeschokt het idee dat de mensheid gebaat zou zijn bij elke stap voorwaarts van de wetenschap. Symbool daarvoor staat min of meer de Nobel-stichting. Wat voor de sportmensen het Olympisch goud betekent, is voor de wetenschapper een Nobelprijs. Wedijver kent men op wetenschappelijk terrein even hevig als op het sportveld. Uitdrukking van op z'n minst behoedzaamheid is de in 1969 opgerichte stichting 'Bio-Wetenschappen en Maatschappij', die 11 april de Brave New Worlddag in de VU-auia organiseerde. Voorzitter mej. dr. A. A. M. Klompé (Marga) zei over het ontstaan: 'De oprichting van de stichting kwam voort uit het besef, dat het mensdom nogal eens overrompeld werd door de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Daarbij denk ik met name aan de atoom-energie, aan het bombardement van Hiroshima aan het eind van de oorlog. Wij allen werden daar door overvallen. Op het moment zijn het vooral signalen uit de biologische en medische wetenschappen die enige vrees voor een enigszins vergelijkbare overrompeling teweeg brengen. Er zijn ontwikkelingen gaande, die het mensdom voor hele ernstige ethische problemen stellen.' Een folder van de stichting laat zich in gelijke geest uit: 'De ervaring met de industriële revolutie heeft ons (.. .) soms op hardhandige wijze afgeleerd alles klakkeloos te accepteren omdat het nieuw is, of omdat het welvaart, vooruitgang en dergelijke heet te brengen. Kwesties als milieuvervuiling en de uitputting van grondstoffen zijn de verlate maar daarom niet minder ernstige gevolgen van de ontwikkelingen in de vorige eeuw. Zij manen tot voorzichtigheid bij de volgende, de bio-wetenschappelijke revolutie.' Vlijtig aantekeningen makend, zat tussen mej. Klompé en bestuurslid prof. dr. J. Lever, prinses Beatrix als deelneemster aan de Brave New Worlddag. Prins Claus (bestuurslid van de stichting) moest 's morgens naar de begrafenis van oud-premier Marijnen. Hij maakte de middag mee.

Blikkend in een macabere toekomst op de Brave New World-dag (IJ april) in het VU-gebouw v.l.n.r. Prof dr. J. Lever, Prinses Beatrix, Marga Klompé en Prins Claus (die evenals prof Lever en Marga Klompé bestuurslid is van de stichting Bio-wetenschappen en maatschappij).

In z'n openingswoord herinnerde prof. dr. J. C. M. Hattinga Verschure nog eens aan het beeld dat Brave New World oproept. 'Huxley tekent een scherp omschreven standenmaatschappij waar de hoogste stand zorgvuldig wordt gefokt uit eieren en zaadcellen van genieën en leidende figuren. Zwangerschap bestaat niet meer. Er is een 'broed- en kweekwezen' voor in de plaats gekomen. Lage functies worden vervuld door 'onder' mensen, gekweekt met laagwaardig materiaal. Dit broed wordt in flessen door gedoseerd zuurstofgebrek en alcoholinjecties juist genoeg vergiftigd om tevreden slaven te kunnen verkrijgen, aan de rand van ongevaarlijke zwakzinnigheid.' Hij voegde er aan toe: 'Dit vreselijke beeld Is op deze wijze niet gerealiseerd, maar de nieuwe ontdekkingen lijken bepaald niet minder gevaarlijk. Waar Huxley nog niet eens van droomde, is gebeurd. De biochemie van de celkern is goeddeels opgehelderd. In de lange molecuulreeksen van de kernsubstantie, het DNA, ligt het erfelijkheidspatroon nauwkeurig verankerd, of het nu om een bacterie of een mens gaat. De schier eindeloze variatiemogelijkheden van de bouwstenen, bepalen de aard van de erfelijkheid. De biochemie is met die molecuulketens gaan spelen, breekt ze in stukjes, combineert allerlei stukjes tot nieuwe ketens. Daar kunnen heel nieuwe soorten van levende wezens uit ontstaan. Deze genetische manipulatie gaat de stoutste fantasieën van Huxley nog te boven. Zullen nieuwe soorten, die wij zelf kunnen scheppen, uit de hand lopen en ons overweldigen omdat de natuur ze nooit heeft gekend en er geen afweer tegen bezit? De blochemicus als tovenaarsleerling?' En tevoren waarschuwde mej. Klompé: 'De wetenschap van nu is bepalend voor het maatschappijbeeld van morgen. Wat nu nog een wereldvreemde laboratoriumopstelling is, zal morgen een alledaagse techniek zijn. Morgen is het publiek gebruiker, genieter of - wellicht - slachtoffer van die door hem zelf gefinancierde wetenschap.' 15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen