VU Magazine 1975 - pagina 213

zijn relaties met zwarte afrikaanse landen te belangrijk om dit te doen, dus kwamen de V.S. met de zwarte piet te zitten. De Amerikanen gingen naar Botha, de zuidafrikaanse vertegenwoordiger bij de VN en zeiden: we doen dit niet voor niets. Het moet ons iets opleveren. Vorster ging naar Kaoenda en vroeg hem onder welke voorwaarden er van ontspanning sprake zou kunnen zijn. Kaoenda stelde als eerste eis: terugtrekking van zuidafrikaanse troepen uit Rhodesië en een regeling over de toekomst van dat land; als tweede: Namibië en als derde: enige verandering in ZuidAfrika zelf. Vorster en Van den Berg gingen naar ZuidAfrika terug, beraadslaagden en stemden in. (. . .) Vorster wist, dat wat er ook in Zimbabwe (Rhodesië) gebeurt, het regime-Smith het niet langer dan vijfjaar zal kunnen houden onverschillig of er met of zonder geweld een regeling komt. Waarom zou hij op het verkeerde paard wedden? Hij was dus bereid Rhodesië een punt van onderhandeling te maken aan de conferentietafel. Wat betreft Namibië: Zuid-Afrika weet dat het dit land so wie so onder controle heeft. Of er nu een Moezerewa of Samuel Jomo in Windhoek regeert maakt niets uit. De economische banden bepalen de status, zoals ook Frelimo economisch met handen en voeten aan Pretoria vast zit. In Zuid-Afrika zelf, zo durf ik voorspellen, zal Vorster de aziaten en de kleurlingen beloven stemrecht te geven. Dat is geen bedreiging voor de Nationale Partij want in alle gevallen wonen de kleurlingen in gebieden waar de Verenigde Partij een meerderheid heeft en die partij is onderhng zo verdeeld, dat Vorster het stemrecht zonder al te veel risico kan geven. Prof. Verkuyl stelt Don Morton 'n vraag

Concessies We zullen moeten toegeven dat er hiermee concessies zijn gedaan; Botha hield z'n befaamde rede waarin hij zei dat Zuid-Afrika bereid was sommige zaken te veranderen: Vorster vroeg om zes maanden tijd; Kaoenda zei dat hier het verstand sprak; Amerika ging naar Engeland en Frankrijk terug en zei dat Zuid-Afrika had beloofd tegenprestatie te zullen leveren en vroeg de twee landen te willen delen in de verantwoordelijkheid voor het veto in de VN. Op die manier spraken de drie landen het veto uit tegen uitstoting van Zuid-Afrilca uit de VN, maar aan Zuid-Afrika werd te verstaan gegeven dat zoiets niet nog eens zou lukken. Vorster heeft dit half jaar de tyd om zyn tegenprestaties te leveren. Hy zal ze leveren, voor zover het Zimbabwe en Namibië betreft, omdat hy weet dat hy de economische macht heeft. Ten tweede: omdat het een guerilla kan voorkomen. In Zuid-Afrika heeft men het maar nauwelijks kunnen geloven dat bevrijdingsbewegingen als FRELIMO of de PAIGC, die altijd waren afgeschilderd als eenlingen die moeders en kinderen doodden, plotseling geregelde bevrijdingslegers bleken te zijn. Vorster weigerde te geloven in de levensvatbaarheid en in de politieke werkelijkheid van een bevrijdingsbeweging die haar wortels had in de massa. Nu moet hij wel en stel je voor dat iets dergelijks zich begint voor te doen vanuit Mozambique in noord-oost Transvaal.

Waarom westelijke steun? Een andere vraag is waarom Amerika, Frankrijk en Engeland zo graag Zuid-Afrika willen steunen. Tegen het eind van het vorig jaar werd in het Witte Huis een studie gemaakt over strategische mineralen in de wereld.

Hoe gevoelig zijn de Amerikanen niet voor de vorming van olie-kartels etc. Men kwam toen tot een aantal interessante conclusies. Ten eerste dat Amerika minder afhankelijk was van zulke mineralen dan men dacht, maar tevens dat er drie landen zijn die om strategische redenen niet kunnen worden gemist: Australië Canada en Zuid-Afrika. De V.S. konden onder geen enkele omstandigheid een stagnatie riskeren in de toevoer van de belangrijkste strategische mineralen, bijvoorbeeld goud, platina, chroom, die nergens anders te krijgen waren. Ze zouden dus alles moeten doen wat ze konden om deze bronnen te beschermen. Het is erg gemakkelijk bij de huidige stand van zaken te spreken over hervormingen en als je dat doet, dan spreek je de taal van Vorster. Het is nu meer dan ooit verspilling van energie, het is volstrekte onzin, om over hogere lonen te spreken of over een verbetering van een zeer klein percentage van het Afrikaanse arbeidsleger. Dan zou je spreken over het onderwerp waarover Vorster wil dat je spreekt; verder kunnen de lonen alleen gelijk worden getrokken wanneer de regering van Vorster de levensstandaard van de blanken zou willen verlagen en de levensstandaard van de zwarten sterk zou willen verhogen en zelfs dan zou het nog langer duren dan het jaar 2000. Ik geefu de verzekering dat we zo lang niet zullen wachten op vrijheid in Zuid-Afrika, en tenslotte moet worden bedacht dat bij alle concessies en het spreken over overleg, Vorster nog nooit de fundamenten waarop de apartheid rust zelfs maar heeft aangeroerd. Hij heeft integendeel ronduit gezegd, dat er geen zwarte stem zal klinken in blank Zuid-Afrika. Hij zei dat na het overleg in Loesaka. Er is geen sprake van, dat iedere zwarte in ZuidAfrika een stem zal krijgen en daar gaat het om. Er is geen sprake van dat 87% van het land zal worden herverdeeld onder alle mensen; er is geen sprake van dat de zwarten het recht zullen hebben bij hun gezinnen te wonen. Wat in Zuid-Afrika zou moeten gebeuren is: een vergaande overdracht van macht van de minderheid aan allen. Daarover wil Vorster niet praten. Hij wil het niet op de agenda hebben. Maar ook is waar dat Vorster de paar concessies die hij heeft gedaan en de weinige vooruitstrevende geluiden die hij heeft laten horen, nooit zou hebben gedaan wanneer de bevrijdingsbewegingen in Angola, Guinee-Bissau en Mozambique en nu ook in Zimbabwe niet zulke weergaloze successen hadden geboekt. Wanneer u me vraagt wat we kunnen doen het proces van verandering naar recht, vrijheid en vrede in zuidelijk afrika sneller te doen verlopen dan zou ik zeggen: één van de belangrijkste dingen die we kunnen doen is onze inspanningen om de bevrydingsbewegingen te ondersteunen, te verdubbelen, want deze bewegingen zyn vredesinstrumenten en geen instrument van gewelddadigheid. 35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen