VU Magazine 1976 - pagina 210

I/ZJ magazine 32

Dr. Roelf Haan:

Militair Regime Zoals bijna overal in de wereld waar een leger de macht grijpt voert ook het generaalsregiem dat sinds de nacht van 23 op 24 maart in Argentinië regeert hiervoor als excuus aandat er geen ander alternatief bestond voor de voortdurende subversiviteit en corruptie en het daaruit voortvloeiende verval van de nationale instellingen. Het leger zegt zich ten doel te stellen het herstel van de nationale structuur, dus niet een verandering daarvan, bij voorbeeld in fascistische zin. H oe dit alles zal uitpakken is natuurlijk een open vraag; vooralsnogzijn er positieve en negatieve tekenen. De nieuwe president Videla schijnt — en dat is in autoritaire systemen van dubbel belang — een volkomen integere figuur. Principiële vrienden en vijanden van militaire regeringen zullen ook moeten toegeven dat de situatie in Argentinië in menig opzicht verschilt van die in de „typisch-Zuidamerikaanse" landen. Het ultrarechtse Chileense dagblad El Mercurio, bekend als spreekbuis van Pinochet, verklaarde enkele dagen na de.A rgentijnse staatsgreep triomfantelijk, dat dit gebeuren weer eens te meer aantoonde hoe overal in Zuid-Amerika het leger nu eenmaal tot taak heeft de schade te herstellen die ontstaat als gevolg van „marxistische of populistische (dit laatste slaat op Argentinië) experimenten". Met uitzondering van Colombia. Venezuela, Guyana en S uriname, heeft thans heel Zuid-Amerika een door militairen gecontroleerd bestuur. H et (althans tot 24 maart) kritische in Buenos Aires verschijnende dagblad LaOpinion was dit Chileense geluid een dag voor met 'n wat genuanceerder analyse van de achtergronden. Zomin als met het regime in Bolivia, Paraguay, Uruguay en ook Brazilië, kan, aid us dit commentaar, de nieuwe Argentijnsejunta met die van Chili worden vergeleken. Vooreerst verschilt de politieke kaart. Pinochet kan alleen regeren door de helft van het Chileense volk, dat een socialistische regeringsvorm is toegedaan, tot z'n vijand te verklaren. Ten tweede heeft Pinochetzich gehaast de door AUende bereikte verbetering in de inkomensverhoudingen te beantwoorden met een monopolitische verkleining van de binnenlandse markt, die een sterke verarming veroorzaakte niet al-

leen bij de arbeiders, maar ook bij de middenklasse en kleine ondernemers. De nu bestaande inflatie in Chili overtreft zelfs de Argentijnse van het afgelopen jaar. De voormalige christendemocratische president Frei heeft onlangs de Chileense situatie getypeerd door er op tewijzendat, terwijl onder AUende aan de schoolkinderen een halve liter melk werd uitgedeeld, waarvoor 'n kostbare import van melkpoeder nodig was, er thans een binnenlands productieoverschot van melk bestaat (hoewel de productie niet is toegenomen), doordat bij het volk de koopkracht voor dit elementaire product ontbreekt. Er is dus weinig behoefte zich te spiegelen aan het Chileense model. Ook al niet gezien de internationale reactie die niet alleen de Chileense economische politiek maar ook de bloedige vertreding van mensenrechten heeft teweeggebracht. Videla stelt zich ten doel het land terug te voeren tot een,,werkelijk representatieve democratie" en erkent de inbreng van alle ,,grote denkstromingen" (hoewel,,trouw aan de tradities" voorop zal staan). Linkse partijen zullen in de toekomst niet verboden zijn, behalve een vijftal ultralinkse en gewelddadige groepen. Het regiem verklaarde zich niet te zullen richten tegen enige sociale groep of politieke partij. Zoals de zaken nu staan kan de Argentijnse president Videla er dus aanspraak op maken nationaal en internationaal met welwillendheid te worden tegemoet getreden. Dit gebeurt trouwens ook; binnenslands is opluchting, zelfs enthousiasme merkbaar. Behalve een pragmatische beoordeling van de staatsgreep (waarbij geen bloed vloeide), in de geest van ,,er was geen andere mogelijkheid", zij n er een tweetal meer fundamentele opmerkingen te maken, waarvan ik de eerste ontleen aan Schuurman (zijn artikel,,Onward (christian) soldiers...!" inhet Gereformeerd Weekblad van 19 dec. en2jan. jl). Het leger is niet alleen een nationale, effectief georganiseerde instelling die dankzij zijn samenhang en bestuurbaarheid, snel voor ieder doel, dus ook in de politiek, kan worden ingezet, maar ligt in vele landen van de .,Derde Wereld" nog vers in het geheugen als de bewerker van de nationale onafhankelijk-

heid, en wordt daarom gemakkelijk geaccepteerd als een soort,.toeziend voogd" op de ontwikkeling van de natie, althans zo beschouwt het zichzelf. Veelvuldig zijn ook in Argentinië, de verwijzingen naar de roemruchte militaire verrichtingen van de vorige eeuw. Een tweede opmerking is deze, dat de historische karakteristiek van de moderne staat gelegen is in de monopolisering van de zwaardmacht, die de basis vormt (niet meer dan dat) voor de typische macht van de staat. Wanneer nu linksen rechts met behulp van vuurwapenen wordt gekidnapt, geroofd en vooral gemoord (de dagelijkse politieke moorden tijdens de periode Isabel Peron bleven tot het eind toe doorgaan), dan is hetverantwoord de historische film weer enigszins terug te zetten en de staat dit monopolie, door middel van politie en leger, weer te laten vestigen. I n Argentinië, waar het staatsapparaat deel was gaan uitmaken van de algemene chaos, wenste het leger hier als eigen opdrachtgever (bij gebrek aan politieke leiding) op te treden, op een terrein, dat valt niet te ontkennen, waarop inderdaad zijn eigenlijke functie ligt. H et A rgentij nse bewind zegt het voorlopig Pinochet niet na dat de staatsveiligheid belangrijker is dan de rhensenrechten; Videla verklaarde in zijn eerste radio en televisierede dat zijn,,eerbied voorde mensenrechten voortkomt uit onze christelijke en diepe overtuiging inzake de uitzonderlijke waardigheid van de mens". Hij wil juist veiligheid op basis van mensenrechten. Volgens een invloedrijk dagblad te Sao Paulo zijn de Zuidamerikaanse militaire regiems per definitie gedoemd het heroïsche slachtoffer te worden van de,,propagandistische machinerie van het internationale progressivisme". Het is inderdaad aan de hier bedoelde internationale politieke en kerkelijke organen, om nauwlettend op Argentinië het oog te houden ten aanzien van de houding die het daadwerkelijk zal aannemen ten aanzien van de,,communisten", een trefwoord waaronder reeds gemakkelijk de Chileense politieke vluchtelingen worden gevat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen