VU Magazine 1976 - pagina 453

Wl magazine 11

Wetenschapper moet terugkeren naar ervaringswerkelijkheid

gische relatie met zijn partners wordt hersteld zodat tot gelding komt dat de kleinste menselijke eenheid twee mensen is: dat het ten slotte zijn vrijheid en verantwoordelijkheid voor zichzelf en de wereld aanvaardt. Na die „transsubstantiaties" heeft het menselijk lichaam dan zijn waardigheid van subject herkregen: het is weer tot mens geworden. Tot de mens zoals wij hem, en hij ons, in de ervaringswerkelijkheid als man of vrouw, als kind of ouder, als medemens ontmoeten.

Menswetenschap

ruimt dan aan het zien: hij wacht bescheiden en geduldig totdat het geheim van de ervaringswerkelijkheid zich aan hem onthult. De terugkeer tot de ervaringswerkelijkheid verloopt in fasen. In het begin wordt de onderzoeker getroffen door het geweld van ziekte en dood waartegen alleen de geneeskunde met haar macht lijkt opgewassen te zijn. De ziektegeschiedenis vat ziekte-oorzaakafwij king, diagnose, therapie en herstel of levenseinde, tot één geheel samen dat het medisch handelen bepaalt en nauwelijks vragen openlaat. In dit kader klinkt iedere vraag naar menselijk leven of ervaringswerkelijkheid belachelijk. Doorstaat de onderzoeker deze fase dan zal hij, vroeger of later, ontdekken dat er naast het medische ook andere kaders bestaan waarin de zieke en zijn ziekte kunnen worden geplaatst en tot hun recht kunnen komen. Ik noem enkele van die kaders:

Kaders Het levende systeem vormt een eerste kader waarin de zieke en zijn organisme kunnen worden geplaatst. De diagnostiek gaat er van uit dat de delen (de lokale processen) de toestand van het geheel (het organisme, de zieke) bepalen. In het levende systeem

bepaalt het geheel het gedrag van de delen. Een tweede kader dient zich aan in de relaties van de zieke met zijn partners, zijn sociale bestaan. Ziek-zijn is geen eenzaam avontuur. Het tast ook de partners aan en ontregelt de relaties met hen. Een derde kader vormt de levensgeschiedenis van de zieke. De ziektegeschiedenis is niet autonoom, zij is een fase in de levensgeschiedenis waarin deze onder het teken van ziekte staat. De vier genoemde kaders, het geneeskundige, het systeemtheoretische, het sociale en het historische, bestaan niet autonoom. Zij vormen, met vele andere mogelijke kaders, een hiërarchie waarin zich de eenheid, beter gezegd, de heelheid, van het mens-zijn onthult. Wat betekent dat ,,geheel van het mens-zijn" in concreto? Het ontstaat door het menselijk lichaam opnieuw te bekleden met alle kwaliteiten en mysteriën die de wetenschap het ontnam. Het betekent dat het lichaam van zijn identiteit met het kadaver wordt verlost: dat het opnieuw de status van organisme ontvangt: dat het door een levensprincipe wordt bezield: dat het uit zijn isolement wordt verlost en participeert in de mensenwereld: dat het de wereld der symbolen wordt binnen geleid en de dialo-

Daar komt geen woord metafysica aan te pas. De geneeskunde die de authenticiteit van het menselijk leven opnieuw herkent wordt het lichaam niet ontrouw: zij blijft, zij wordt pas metterdaad, een wetenschap van het menselijk lichaam. Zij wordt eindelijk tot menswetenschap, die zich uit de boeien van natuurwetenschappen en biologie heeft bevrijd. De doelstelling van die geneeskunde is dan het menselijk leven te behoeden, de authenticiteit van dat leven hoog te houden: desnoods tegen de doelstelling van de geneeskunde van de dood in. Daarmede wordt zij tot basis van de medische ethiek van de gangbare geneeskunde. De geneeskunde van het leven heeft ook haar pathologie. Voor haar is het ziekzijn, het lijden en het streven voor alles een verval van de vrijheid. In haar therapie streeft zij ernaar die vrijheid te herstellen. Zij doet daarbij een appèl op de (resterende, geschonden) vrijheid van diegenen die haar hulp inroepen alsmede op die van hun partners. Slaagt die therapie dan heeft de patiënt zichzelf genezen. De arts heeft de weg gewezen. Mede daarom vallen haar resultaten in het niet bij die van de gangbare geneeskunde. Uit eigen ervaring weet ik alleen iets over de behandeling van het therapie-resistente pijnbeleven. Laat mij hier mogen volstaan met de mededeling dat de resultaten van die therapie in meer dan één opzicht bemoedigend zijn.

Vrijheid De bespreking van de doelstelling van de geneeskunde kan niet worden afgesloten zonder haar plaats in het kader van de doelstelling van deze universiteit nader te

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen