VU Magazine 1976 - pagina 293

1 ^ magazine 27 |H7«

berekent, dat, terwijl het aantal leerlingen op de openbare scholen toenam met 1 4 / 5 procent, het bijzonder onderwijs door ruim 3 3 / 5 procent meer kinderen werd genoten. En dan te bedenken, dat het bijzonder onderwijs in een ongunstige positie verkeert vergeleken bij het openbare, doordat:

\ ° . 1:

VIJFDE JAARGANG.

DE STANDAARD p-In I>«rfcWMIMtawdcr he Z « i U « c ^ U d ; • I / VU- — tnmca pa PM / x n .

W n U l ' : lUtMMMUIk 3. S . KSDTT.

Drieduizend man extra naar Atjeh? De oorlog in Atjeh verloopt met naar wens. In berichten die De Standaard overneemt uit de Locomotief die in Soerabaia wordt uitgegeven, wordt geklaagd over gebrek aan waakzaamheid. Vooral de mindere militairen willen nog al eens,, verflauwen in het besef der noodzakelijkheid van /l/achthouden". Er wordt melding gemaakt van een soldaat die, toen zijn wacht was afgelopen, eenvoudigweg zijn post had verlaten en slechts was bestraft met „eert maand kruiwagenstraf". Zoiets werd niet bevorderlijk geacht voor „nauwgezette plichtsbetrachting". Ook de houding tegenover de .,Atjehnezen" wortix te toegevend gevonden. Op de markt van Kota Radja wemelt het van de spionnen, die „daaraan te herkennen (zijn) dat zij op dagen dat er tegen den vijand uitgerukt wordt op den passer (markt) niet verschijnen". Slechts één maal is men er in geslaagd zo'n spion te grijpen. Hij werd in het openbaar opgehangen. Op 11 juli neemt De Standaard een bericht over uit de Locomotief waarin wordt gevraagd om drieduizend ,.goede geoefende, liefst Europese soldaten. De eenige uitweg is o.i. het uitzenden van een paar complete regimenten uit Nederland met de nodige officieren. En de Grondwet dan? Grondwet of niet, er moeten troepen komen, er is geen andere uitweg. Alle overige algemene en bijzondere belangen moeten hiervoor zwichten. De eer onzer driekleur, 't belang van Nederland en Indië eischen zulks dringend", aldus het bericht. Een paar dagen later (14 juli) wordt op dit bericht gereageerd in een ingezonden stuk.

Het IS van de heer Essen uit Den Haag; ,,Men ziet hoe menschen die zich aan God niet storen, zich ook om eene Grondwet niet bekommeren. Ons volk zal voorzeker zijne stem niet verheffen tegen de voortzetting en uitbreiding van dezen rampspoedingen oorlog, w a n neer duidelijk wordt aangetoond: 1. dat het voortzetten van den krijg rechtvaardiger is dan het begin; 2. dat wij recht hebben om van de vorsten, waartegen w i j thans strijden, ons nauwelijks bij naam bekend, te eischen dat zij de souvereiniteit onzes konings erkennen; 3. dat het onmogelijk is den strijd te staken en ons te beperken tot het stichten van eene versterkte stad in het gedeelte thans in ons bezit; 4. dat de voortzetting van den strijd een welbegrepen, goed afgebakend en behoorlijk te rechtvaardigen doel hebbe; -

" ' • • • • " i w e n t ^ 90 C M ; 'tdttt ngti duifeoTCs IS Cent; A«i>vi3geii oj %Tta « u bctdccavcB lo Ctat par rCfd.

Wat speelde zich honderd jaar geleden, in de jaren die aan de oprichting van de VU voorafgingen, zoal af? Ook nu weer w a t feiten en discussiepunten, d i e — juli 1876 —door De Standaard werden vermeld.

5, dat dit doel in verhouding sta met de waarschijnlijke offers aan menschenlevens en geld, die de bereiking ervan zal vorderen, waarbij niet eenzijdig moetworden gelet op de offers die van ons geeischt worden, maar meer nog op het lijden, dat w i j veroorzaken. Tot dusver vind ik op dezen vragen geen antwoord. Het kon zijn dat w i j hier in eenen gansch verkeerden weg zijn geraakt en dat het ons ten slotte ging, zoals Spanje in den tachtigjarigen oorlog. Ik vrees er ter dege voor".

De Vrije Schooi gaat vooruit! Uit door de regering gepubliceerde cijfers over '74 blijkt, dat het lager onderwijs dat jaar ruim zes en een half miljoen heeft gekost. Veruit het grootste deel van dit bedrag, namelijk 5,8 miljoen kwam van de gemeenten, de rest van het rijk (zes ton) en de provincies (anderhalve ton). Aan schoolgeld kwam bijna een miljoen binnen. In 1874, aldus nog steeds de

, I de openbare scholen vooral door kosteloosheid of zeer gering schoolgeld aan de ééne, door het feit dat er op vele dorpen geen bijzondere school nog bestaat aan de andere zijde, zoovele kinderen nog trekken;

regeringscijfers, bezochten 462.343 kinderen de lagere scholen. 343.247 daarvan gingen naar de openbare school (6.159 meer dan in '73). 5.912 kregen gesubsidieerd bijzonder onderwijs (217 meer dan m '73) en 113.184 bezochten met-gesubsidieerde lagere scholen (4.129 meer dan in '73). De Standaard van 24 juli vindt dit „Sprekende cijfers". Het blad

2. de openbare school in 4 provinciën zeker zich slechts staande kan houden door den geestvan het onderwijs inden zin van ouders of geestelijkheid te wijzigen;

' i I I

3. de oprichting van bijzondere school door tegenwerking van het openbaar gezag, de domme kracht van het kosteloos Staatsonderwijs en de vermelde „dienstvaardigheden der praktijk" belemmerdwordt". In het rapport van de regering wordt betreurd dat het aantal schoolgaande kinderen tussen 1 873 en '74 niet aanzienlijk toenam. De Standaard doet een geneesmiddel aan de hand: .Indien blijkt, dat het getal schoolgaande kinderen m evenredigheid op de bijzondere scholen 3 maal meer toenam dan op de openbare, of dan niet het gemakkelijkste en zekerste middel om dat getal te vermeerderen liggen zou in de wegneming der onnatuurlijke banden die het bijzonder onderwijs nog knellen; nog meer— in een onderwijsstelsel, waarbij het particulier initiatief, aan de vrije school ten grondslag, aangemoedigd, in elk geval met... bijna onmogelijk gemaakt werd?". Het rapport bevat niet alleen cijfers, er wordt ook gerapporteerd over de kwaliteit van het onderwijs. Bij het lezen worden op de meeste scholen geschikte boekjesgebruikt, maar „de duidelijke, beschaafde uitspraak en de natuurlijke leestoon lieten nog al eens te wenschen over'. Aan het schrijven kon niet overal de nodige zorg worden besteed bij gebrek aan hulponderwijzers; het rekenonderwijs was hierendaartewerktuigelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen