VU Magazine 1976 - pagina 154

nJ magazine 20 bezocht, een verhaal afgestoken over zijn modellenbouw. Hij is goed. 'n Knappe man, daar gaat het niet om..." Maar waarvan prof. Linnennann niets moet hebben zijn triage-gedachten als waarop door Forrester reeds min of meer gezinspeeld wordt in zijn „ W o r l d dynamics", een publikatie uit 1971 (hetzelfde jaar als waarin Meadows klaarkwam met zijn rapport). Het staat er allemaal nog wat vaagjes. „Een humaan medisch program zal misschien op den duur een nog grotere wereldbevolking onderwerpen aan de uiteindelijke last van overbevolking" (pag. 80). ..Figuur 5-1 zal ons wat voorzichtiger moeten doen zijn met het snel opstellen van programs, gebaseerd op humane impulsen op korte termijn. Het mogelijk resultaat zou anti-humaan kunnen zijn. Wat is de juiste afweging tussen voordelen op korte termijn in ruil voor ellende in verder gelegen toekomst?" (pag. 97). „Intuïtie, taxatie en argumenten zijn geen betrouwbare gidsen naar de consequenties van een ingrijpen in een gedragsstelsel. Slechts een toereikende dynamische analyse van het stelsel kan de gevolgen laten zien van een veranderde politiek tot beheersing van het stelsel". En verderop in zijn boek herhaalt Forrester nog eens dat veel van dergelijke humane impulsen de zaken op langere termijn lijken te verergeren.

Schok-effect Gedachten als deze werden gepubliceerd in hetzelfde jaar 1971 als waarin Forresters leerling Meadows z'n rapport aan de Club van Rome voltooide. Beoogd en bereikt werd met dit boekje een schokeffect. Getuigden de eerste reacties van enig ongeloof (Elseviers Weekblad weigerde een eerste artikel van Wouter van Dieren daarover met een„Doomsc/a)'/70/?seA7se"en de NOS laat.,om onduidelijke redenen" een filminterview van Oltmans met Forrester en Peccei op de plank liggen), september 1971 breekt er een Club van Rome-rage in de pers los, die in maart 1972 de Nederlandse pocket-editie van het rapport als broodjes over de toonbank doet gaan. Vooral in dichtbevolkte industrielanden als Nederland en Japan is de belangstelling ongewoon hoog. De mobilisatiepoging van de publieke opinie lokt felle reacties uit in w e tenschappelijke kringen. In Le Monde wordt opgemerkt dat er een „doos van Pandora" is geopend. Veel economen, aldus de VU-werkgroep, werden klaarblijkelijk in een tamelijk gevoelige plek getroffen met de aandacht, die het rapport vroeg voor bepaalde externe kosten, die met economische groei gepaard gaan en die door hen in het verleden zouden zijn veronachtzaamd. „Onverantwoordelijke nonsens" meende professor H. Wallich, econoom in Yale. Professor W. Beckerman van University College London noemde het rapport „ e e n onscrupuleus, schaamteloos stuk nonsens" en „The Economist" noemde het Meadowsrapport ..het toppunt van ouderwetse onzin". In VU-magazine van juni 1972 verklaart thans buitengewoon hoogleraar dr. L Bak (directeur van het Centraal Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf) dat hij bijna uit z'n voegen barst van kritiek en 'n dubbeltje, vijftien cent, niet veel meer, geeft voor de wetenschappelijke techniek, zoals gehanteerd door Meadows. ..Ik wou dat de VU de kracht en de inventiviteit opbracht er 'n boek overheen te schrijven; ik bedoel een multidisciplinaire evaluatie van dit project Dat zou ik fijn vinden." Daarvan is niet gekomen. Maar tot iets w a t daarop leek was juist besloten. In hetzelfde nummer als waarin dr. Bak zijn kritiek uitte, meldde VU-magazine dat het uitvoerend comité van de Club van Rome, tijdens een bezoek aan ons land van prof. Meadows, aan VU-hoogleraar ü n -

nemann het verzoek had gericht nader onderzoek te doen naar de gevolgen van een verdubbeling van de wereldbevolking (Arend van Dam tekende daarbij z'n 'prerW: „Club van Kuyper rekent verder"). Prof. Linnemann (terugblikkend): „Het is zo gegaan dat we in 1972 van de Club van Rome een verzoek hebben gekregen om na te gaan of je die vier basisbehoeften van de mens, voeding, huisvesting, onderwijs, gezondheid kunt produceren voor een verdubbelde mensheid. En dat zou dan eerst allemaal — dachten wij — in een groot wereldmodel samengebracht moeten worden, 'n Beetje è la Meadows, maar dan beter natuurlijk. We hebben er ongeveer 'n jaar over gedaan om te ontdekken'dat dat eigenlijk niet bevredigend was. Er zijn nog zó verschrikkelijk veel dingen onbekend. Als je die echt, kwantitatief aan elkaar wilt koppelen, dan kun je dat wel een beetje doen, zoals Meadows dat gedaan heeft, maar dat is er dan ook naar. Dat wil zeggen: het is erg aanvechtbaar. Dat wilden we niet; we wilden het beter doen. maar al gauw bleek dat dat niet over het hele brede terrein allemaal even goed zou kunnen. En toen hebben we gezegd: laten we dan één ding serieus doen: voedsel." Dit betekent niet, dat men de rest liet schieten, maar dat het onderzoek in tweeën werd gesplitst, enerzijds een algemene studie op een breed front, maar minder in detail, e a anderzijds een veel verfijnder onderzoek naar de voeding, uitgevoerd door het ,,landbouwteam". Een afzonderlijke publikatie zal daarover nog uitkomen. Aan dit laatste onderzoekwerkten mee deskundigen van het Instituut voor Biologisch en Scheikundig Onderzoek van Landbouwgewassen in Wageningen en de afdeling Tropische Bodemkunde van de Wageningse Landbouwhogeschool en het Landbouw-economisch Instituut (LEI) te Den Haag. ..Mensen tellen" is het resultaat van de bredere studie, die het hele basispakket omvatte, met een korte samenvatting van het werk van het landbouwteam. Er zal een Engelstallige uitgave verschijnen „First needs first", en mogelijk komen er nog meer vertalingen. In z'n inleiding brengt prof. Linnemann dank aan o.a. dr. Aurelio Peccei, voorzitter van de Club van Rome, die het initiatief tot het onderzoek nam. De auteurs pretenderen niet alle antwoorden op een rijtje te hebben. Het boekje w i l slechts een richting aanwijzen, een kader aangeven, waarbinnen een verdubbelde wereldbevolking een plaats zal vinden. „ Ofzo'n project zal worden uitgevoerd, hangt mede af van de reactie van de lezer." aldus prof. Linnemann.

Derde Wereld Tot de kritiek op het Club-van Rome-rapport van Mea-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen