VU Magazine 1976 - pagina 226

yil magame 4

Kuyper worden geacht met de grondslag van de VU en het evangelie. Wie bij voorbeeld pleit voor steun aan het racisme In Zuid-Afrika wordt aan de VU geen strobreed in de weggelegd." VUSO Niet geheel representatief voor de VUSO (Vrije Universiteit Studenten Organisatie, die 3 van de 11 studentenzetels in de Universiteitsraad bezet) bleken de geluiden van student Lex Oude Weernink (zie mei-nummer VU-magazine), die t o t voor k o r t als woordvoerder van deze studentenstroming gold. ' n Interv i e w dat hij gaf aan De Telegraaf (30 april) lashet VUSO-bestuur„A77ef ontzetting". M e t nadruk distancieerde het zich van,, onwaarheid, halve waarheiden insinuatie" in deTelegraaf publikatie, waarna de heer Oude Weernink zich terugtrok uit alle functies namens de VUSO binnen de V U . Privé begon bij een handtekeningen actie „ B e h o u d bijzonderekarakter V U " . BEZINNINGSDAG Rustig verliep op 2 8 april de Bezinningsdag over de Doelstelling, georganiseerd door de subfaculteit der Sociaal Culturele Wetenschappen. Het verwachte vuurwerk bleef uit bij dit treffen in de VU-auia, mede w e l licht o m d a t de stroming- Fokkema (' n g roep h oog leraren en w e tenschappelijke medewerkers, die CPN-gezinden w i l weren) geen bijdragevan betekenis aan het debat leek te leveren. (Althans voorzover kon w o r d e n nagegaan, w a n t de namen van de 7 1 adhaesiebetuigers zijn niet gepubliceerd). Op 6 m e i bezon de Vereniging l A N zich in de Sociëteit Hanx o p de doelstelling. HANDTEKENINGEN Tegenover de stroming- Fokkema loopt een andere handtekeningenactie aan de VU van hoogleraren, wetenschappelijke medewerkers en studenten (te noemen de strom ingRingnalda), d i e n i e t w e t e n w i l v a n

Gollwitzer

tal jongeren sympathiseert met een partij, waar we geen goed woord voor over hadden en misschien hebben. Voor mij is het vooral de vraag, juist in het licht van de doelstelling, of grenzen van democratisering op ideologisch terrein moeten worden getrokken. Ik heb voor mezelf het gevoel, dat juist deze ideologische benadering mensen verwondt. Mijn vraag is daarom: Waar liggen de grenzen van democratisering aan de VU, gegeven de doelstelling. In dit artikel wil ik een poging doen, vanuit een wat afstandelijke benadering, daarover iets te zeggen en dan vooral in de vorm van vragen, zodat eventuele lezers mee gaan denken. Wanneer ik dit doe door twee opstellen te bespreken, die ogenschijnlijk niets met de actuele problematiek te maken hebben, dan doe ik dat om de mijns inziens gewenste afstandelijkheid.

Rede van Kuyper Onlangs kreeg ik een rede van Abram Kuyper in handen getiteld: „Het Calvinisme, oorsprong en waarborg onzer constitutionele vrijheden". Geboeid heb ik deze rede gelezen, onder de indruk van een taal, die mensen een eeuw geleden geweldig moet hebben aangesproken. Calvinisten behoorden in de tijd van Kuyper tot de underdogs en het kan niet anders, ze moeten van Kuyper's benadering een kick hebben gekregen. Stel u voor: Kuyper eist voor het niet in tel zijnde Calvinisme de eer op, dat het de oorsprong en voor de toekomst de waarborg is van onze burgerlijke vrijheden. Het calvinisme blijkt allure te hebben; het is een cultuur- en maatschappijvormende factor van de eerste orde. Kuyper wijst op landen als Engeland, Nederland, Zwitserland en de Verenigde Staten als gebieden, die de Franse revolutie niet nodig hebben gehad om tot hun „milde vrijheid" te komen.

Beginsel Is deze visie juist? Velen zullen grote moeite hebben om Calvijn als de grote apostel van de politieke tolerantie te zien. Kuyper zou echter van deze kritiek niet onder de indruk zijngeweest. Om het met zijn eigen woorden te zeggen: „Ons raakt niet, wat Calvijn zijn tijd nasprak en nadeed, maar wat hij in onderscheiding van de tijdgeest als nieuw beginsel invoerde".

Hier valt het woord beginsel. Het is goed, dat we ons realiseren, dat dit begrip beginsel vari wezenlijke betekenis is voor de manier waarop Kuyper dacht. Om wat beter kijk te krijgen op de betekenis van dit begrip bij Kuyper moet ik het ,,organisch axioma" noemen, waarop hij zijn rede baseert. Uit dit axioma loopt de volgende stelling vandaan: „De waarborg voor de levensvatbaarheid van een plant ligt in den wortel waaruit ze opschoot". Plant en wortel moeten wel van elkaar worden onderscheiden. Al zijn ze voor het leven met elkaar verbonden, ze vallen niet samen. De plant is anders dan de wortel. Door het zo te stellen is het calvinisme van Calvijn geen norm, maar een bron. En het zal ook duidelijk zijn, dat Kuyper met dit organisch beginsel-denken zich 'n enorm vrije beoordelingspositie verschaft als het gaat om de vraag, wat in de eeuwen na Calvijn calvinisme is geweest. Om het bovenstaande wat te verduidelijken geef ik het volgende voorbeeld. Kuyper geeft in zijn reden uitvoerig aandacht aan de stroming van het Independentisme in het Engeland van de 17e eeuw. De Independenten waren de voorvechters voor godsdienstvrijheid. Ze vonden hun tegenspelers in mensen van de Engelse staatskerk (de Anglicanen) en nota bene de Presbyterianen. De laatsten waren in Engeland de calvinisten. Het merkwaardige is nu. dat Kuyper geen ogenblik aarzelt om niet in die presbyterianen, maar in de Independenten de legitieme vertegenwoordigers van het calvinisme te zien. Het organisch axioma maakt zoiets mogelijk. De plant is immers niet gelijk aan de wortel? Bron en norm vallen niet samen.

Geen starre macht Men kan er op wijzen (en Van Schelven heeft dit gedaan), dat Kuyper op het gebied van de geschiedenis niet zo'n betrouwbare informant heeft gehad. (H. Weingarten). Maar het is voor mij de vraag of betere informatie de mening van Kuyper zou hebben veranderd. Typerend vind ik de volgende uitspraak: „Het Calvinisme is geen starre onbeweeglijke macht, die reeds bij Calvijns leven haar laatste consequentie ontdekt, haar volle afronding gevonden had. Integendeel, het is een beginsel dat eerst allengs zijn kracht openbaart, voor elke eeuw een eigen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen