VU Magazine 1977 - pagina 291

\^ magazme25 u w IQ i s •veel te laa^ Voor de f uin-vttie w a a r \j n a a r Solliciteert".

doctor van de VU, in zijn boek „ I a Technique" (zie [6]). Een andere wezenlijke vraag is in hoeverre de mens op een computer lijkt. In het begin heb ik een mogelijke verklaring gegeven van de werking der hersenen. Of deze verklaring juist is kan ik niet goed beoordelen; wel klinkt ze me. enigszins plausibel in de oren. Waarom zouden die 15 miljard zenuwcellen of die 2 biljoen zenuwvezels zich niet zo gedragen als de genoemde 15 miljard bits in een computer. Ik ben van mening dat als je onder denken verstaat: rekenen, puzzels oplossen, dammen, schaken, beslissen, informatie opnemen en informatie uitvoeren, dat een computer dan inderdaad kan denken. Ik ben zelfs van mening dat ook als je een voldoende nauwkeurig omschreven definitie van denken hebt, je een computer kunt voorstellen die overeenkomstig deze definitie denkt. Houdt dit ook het bedenken van nieuwe dingen in? Inderdaad, soms leiden de uitkomsten van computerprogramma's tot de verrassende conclusies.

Zelfstandig?

het reeds meer dan honderd jaar onopgeloste vierkleuren probleem m.b.v. de computer opgelost) en om schaakproblemen op te lossen, dan is het nog niet zo onzinnig om te vragen wanneer de computer ook de wiskundige en de schaker zal vervangen, en ook zij zich moeten omscholen tot informaticus. Conclusie: de computer zal ook voor hoofdarbeid meer en meer ingeschakeld worden.

De relatie mens - computer In het voorgaande heb ik geschetst hoe de mens langzamerhand van arbeidsslaaf tot vrij mens wordt verheven door de invoering van automatisering en computers. Of de mens mens met zijn vrije tijd raad zal weten is de vraag. Niet allemaal willen we en kunnen we gaan vissen. Er komt misschien wat meer belangstelling om in de sociale sector elkaar te helpen. Het is ook mogelijk dat onderlinge uitingen van agressie zullen toenemen, bijvoorbeeld omdat de maatschappij veel te ingewikkeld wordt door de computers, ook omdat de ambtelijke wereld ontmenselijkt. Er zijn marxisten die in de computer nu precies die uitvinding zien die de weg naar het arbeidersproletariaat opent door de mogelijkheidvan centrale sturing (zie b.v. Klaus [9]). Een wezenlijke vraag is, welke menselijke functies de computer zal overnemen. Dat het er op het gebied van arbeid veel kunnen zijn, hebben we gezien. Als we niet oppassen worden het er veel meer. Bijvoorbeeld, zou de computer ooit de dokter of de leraar kunnen vervangen. Ik ben van mening dat de gevolgen van dergelijke ontwikkelingen afschuwelijk zullen zijn. Een ieder die Orwell's „1984" of Huxley's: „Brave New World" gelezen heeft zal dit beamen. Daar komt nog bij dat wanneer ik kijk naar de kwaliteit van de huidige computerprogramma's en dit extrapoleer naar de toekomstige nog veel grotere programma's, ik huiver bij de gedachte door een computerdokter behandeld te moeten worden. Uiteraard zijn het niet alleen computers die de toekomst bepalen. Het is de gehele technologie. Welke invloed de technologie in het verleden, nu en in de toekomst heeft op de samenleving, wordt buitengewoon indringend beschreven door Jacques Ellul, ere-

Maar, zal iemand zeggen, de computer functioneert toch niet zelfstandig, want in de eerste plaats zijn wij mensen het zelf die de programma's gemaakt hebben en in de tweede plaats kunnen wij mensen altijd de stekker uit het stopcontact halen. Welnu, wat het laatste betreft, we zijn de computer nog steeds de baas, hoewel .. . Als de computers van de banken het begeven, of de computers die de verkeerslichten bedienen het laten afweten, dan loopt het financiële en het gewone verkeer aardig in de war. En wat het eerste betreft, wat vindt u van die computer die door een enthousiaste psycholoog geprogrammeerd, zulke goede psychologische tests voor een bedrijf afneemt, dat dit bedrijf deze computer gaat gebruiken. Wanneer op een zekere dag de psycholoog het bedrijf verlaat, en de geprogrammeerde psycholoog in de computer in gebruik blijft, wie neemt er dan de psychologische tests af, de psycholoog die weg is of de computer? Voor zeer deskundige meningen op filosofisch gebied moet ik u verwijzen naar Schuurman [14] en van Riessen [13]. Kunnen we een computer alle menselijke eigenschappen geven? Ik denk van niet. We kunnen alleen die eigenschappen aan de computer geven die volstrekt algorithmiseerbaar zijn. D.w.z. eigenschappen die we precies kunnen definiëren in logische formules en schema's, zoals bijvoorbeeld rekenfuncties. Hoe kunnen we echter de liefde algorithmiseren, hoe kunnen we hoop algorithmiseren, hoe kunnen we ons geloof algorithmiseren? Deze begrippen zijn toch niet in een formule vast te leggen. Op de vraag:„iva^/'s gfe/oo^.?" antwoordden sommigen in een klas met: „antwoord 21 van zondag 7 uit de Heide/berger Catechismus". Er was ook een meisje dat zei: „dat is toch niet in woorden uitte drukken?". Had zij het niet bij het rechte eind? Deze begrippen duiden op het bovenmenselijke, ze duiden op dat wat boven de mens uitstijgt. God zelf, die ook niet te vangen is in onze formules, heeft ons geloof, hoop en liefde gegeven; Hij maakt het mogelijk dat we in onze, misschien wel als machines werkende breinen, de realiteit van deze begrippen kunnen ervaren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen