VU Magazine 1977 - pagina 346

i ^ magazmeSó wat hij moet doen, maar om te vertellen hoe hij zijn partij-politiek effectiever kan uitvoeren. De achtergrond van zijn verklaring werd gevormd door een aantal lekken volgens welke het rapport van de commissie ,,vérstrekkend", ,,radikaal" en ,,een moedige, nieuwe benadering" zou zijn. Op dat moment, in die omstandigheden komt dat vervelende commissietje met zijn rapport over dit stukje van de grote massa die geen stemrecht heeft. Alsof deze kleurlingen op zichzelf de hoeksteen zouden zijn van de hele situatie... als in werkelijkheid... die paar onnozele bruin mense zouden kunnen worden veranderd door een commissie. Al deze trucs van de pers en anderen hebben maar één bedoeling en dat is om de teer beminde bruin mense (vlees van ons vlees, bloed van ons bloed) te laten zien dat er enkelen zijn die acht op hen slaan, dat er goede vrienden zijn op hoge plaatsen, en dat zij (de ,,kleurlingen")er ten slotte wel zullen komen.

„pondokkies" bekend staan en die gemaakt zijn van oude stukken zink, oude jute zakken en verder van alles en nog wat). De romanschrijver LaGuma heeft deze „huizen"zeer goed beschreven.

„Directe stem" De Theron Commissie kwam tot de conclusie dat er niet zoiets bestond als een speciale „kleurlingen"cvL\tviur, hoewel sommige leden het daarmee niet eens waren. „Er moet rekening worden gehouden met hetfeit dat een hoog percentage van de kleurlingen deel uitmaken van de Afrikaans- of engelssprekende culturele gemeenschappen wat betreft hun taal, hun godsdienst en hun algemene oriëntatie". Deze conclusie anno 1976 verschilt niet belangrijk van die van Hertzog in zijn Smithfield verklaring uit 1925. De commissie stelt verder: „Dit zijn mensen die in de westerse cultuur zijn opgegroeid, en die aan elk facet van deze cultuur — taal, godsdienst, kunst — deelnemen en die ervaren, zoals alle andere beschaafde westerlingen... het is alleen hun huidskleur die hen onderscheidt van de gemiddelde blanke in Zuid-Afrika". Het wekt daarom geen verbazing dat de commissie zich uitspreekt voor de volgende maatregelen: „aan de „kleurlingen" moet een directe stem gegeven worden in de besluit-vorming in het land. Er werd ook gepleit voor de aanvaarding van één woord om ,,kleurlingen" aaia té duiden. De commissie wilde verder dat de (Ontuchtwet) en de Verbod van Gemengde Huwelijken zouden worden geschrapt. Bovendien zouden de beperkingen voor ,,kleurlingen" om bouwland te kopen moeten worden opgeheven. De belangrijkste aanbevelingen van de Erika Theron Commissie wijken in geen enkel opzicht af van wat Hertzog in de jaren twintig bepleitte, de standpunten zoals die aanvankelijk door Malan werden ingenomen en van de gevoelens zoals die door D. P. Botha in diens boek „Die opkomst van ons derde stand" (1960) werden neergelegd. Het is geheel in overeenstemming met de dubbelzinnige houding van het Afrikanerdom tegenover de „kleurlingen". Zij (de „kleurlingen") mogen dan donkerder zijn, ze verdienen een plaats in het laager (versterking bestaande uit in een cirkel opgestelde ossewagens) van afrikaansdom, zoniet van het afrikanerdom. De eerste reactie van de regering was zoals te verwachten was, negatief. „ Kleurlingen" maakte het in hun commentaren duidelijk dat het vooral de blanken waren die iets van het rapport verwachtten (De Star, 17 juli 1976). In de TLS A Journal (orgaan van de Tea-

Emigratie-verbanning

chers League of South Africa, organisatie van „gekleurde" onderwijzers) echter, verscheen een hoofdartikel waarin de algemene gevoelens werden vertolkt, nog voor het rapport klaar was (juni 1976): „ Op het moment dat wij dit schrijven (31 mei 1976) weten we niet of het rapport van de Erika Theron commissie over een deel van de meerderheid-zonder-rechten, officieel aangeduid als ,,de kleurlingen" nog dit jaar zal worden gepubliceerd of volgend jaar of ooit. Het kan ons ook niet schelen, of het zal verschijnen met of zonder witboek als een navelstreng om de nek, die het bij de geboorte meteen doet overlijden, zoals in 1955 gebeurde met de Tomlinson rapport. Het zal geen functie vervullen, niet als aas en niet als haak. De minister-president die de commissie heeft benoemd, heeft het rapport al bij voorbaat tenietgedaan (omdat hij het niet meer nodig heeft) en hij heeft duidelijk gemaakt dat hij de commissie niet heeft benoemd om hem te vertellen

Tegen zoveel frustrerende overmacht, blijven twee andere mogelijkheden over: emigratie (een vorm van vrijwillige ballingschap) en gedwongen verbanning. Degenen die de eerste mogelijkheid kozen gingen meestal naar Canada waar ze met open armen werden ontvangen. Het klimaat, de verschillen in cultuur en taal waren geen afschrikking voor mensen die eindelijk vrij waren van allerlei beperkende maatregelen. De regering, opgeschrikt door het aantal emigranten klaagden bij de Canadezen. Onlangs heeft Australië besloten zijn deuren te openen voor Zuidafrikaanse „kleurlingen". Veel van deze mensen zijn geschoolde arbeiders, onderwijzers en in een bevolkingsgroep van maar ruim 2 miljoen mensen, kunnen er niet zoveel worden gemist. Geschat wordt dat alleen in 1966/67 2.500 Zuidafrikanen, meest ,,kleurlingen" emigreerden. Het is kenmerkend voor de dubbelzinnige houding van de Afrikaners dat ze ,,ons bruinmense", een historisch element, niet graag zien vertrekken, maar toch willen ze hen (ons bruinmense) niet toestaan deel te nemen in het wetgevende en politieke leven in Zuid-Afrika.

Niet berusten Het zou echter verkeerd zijn de indruk te wekken dat de meeste ,,kleurlingen" in Zuid-Afrika berusten. Sommige ,,kleurlingen" zijn vurige voorstanders van Black Power, bv. ds. Clive Macbride. Veel,,kleurlingen" hébben zich achter de vrijheidsstrijd van de Afrikaanse Nationale Congres (ANC) gesteld. Veel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen