VU Magazine 1977 - pagina 275

KÏ magazine 9

Ambon na 1945

Direkt na de Japanse tijd wordt op Ambon de training van KNIL-miUtairen hervat.

Het herstel van het Nederlands gezag na de Japanse tijd biedt op de Ambonse eilanden weinig problemen. Ernst Utrecht meent in z'n boekje ,.Ambon" (1972) zelfs: .,De Ambonezen, grotendeels politiek onbewust, begroetten de terugkeer van het koloniaal bewind met enthousiasme en onderwierpen zich als het ware met vreugde." Iniedergevalbleef het rustig, al meldt een Nefisrapport van dec. '45: ,,In het gehele Oosten van den archipel blijken Javanen de onruststokers te zijn; zelfs op het zeer rustige loyale Ambon is hun invloed waarneembaar". Het teruggekeerde Nederlandse bewind belooft de Ambonezen hogere bestuursfuncties dan vroeger. Dat doet de Ambonezen goed, al voegt Nica-officier De Rooy aan z'n rapport toe: ..Niettemin is men nog een weinig huiverig om het instituut van Indonesische bestuursambtenaren in al zijn consequenties te aanvaarden, aangezien men er vooralsnog niets voor voelt bestuurd te worden door Indonesiërs van andere landaard. Op dit punt zijn geruststellende verzekeringen gegeven." Geleidelijkaan werd het de bevolking duidelijk dat de oude tijden in ieder geval niet ongewijzigd zullen terugkeren als Van Mook met z'n deelstatenplannen op de proppen komt. Op 9 maart '46 schrijft Van

Mook aan Logemann dat, ,zeer vergaande betuigingen van loyaliteit van Ambonese zijde ontvangen zijn.'' ,,Laatstgenoemde groep heeft thans een voorstel gedaan om aan de Ambonezen een soortgelijke status als aan Suriname te verlenen. Dit impliceert voornamelijk dat aan de Ambonezen het Nederlanderschap wordt toegekend. Hoewel dit uiteraard op vele bezwaren stuit, wordt het front tegen de extremisten hierdoor aanzienlijk versterkt en de eenzijdigheid van de onderhandelingen met de ,,Republiek" belangrijk verminderd.' In diezelfde dagen meldt Van der Plas:, .Er is een beweging ontstaan om Ambon een eigen status te bezorgen, vergelijkbaar met dien van Suriname of Curacao. Men ziet geen reden om daarmede te wachten tot over Indonesië beslist kan worden. De leus is ,,Ambon voor de Ambonezen en Oranje voor allen ". Logemann telegrafeert Van Mook het idee toch niet zonder meer te verwerpen. Dat doet Van Mook ook niet meteen. Hij denkt zelfs aan de mogelijkheid IndoEuropeanen naar een dergelijk ZuidMolukken te laten emigreren. Resident N . A. van Wijk op Ambon telegrafeert Van Mook dat op Ambon een comité is gevormd met het standpunt ..Molukken een gemeenebest als vijfde gebiedsdeel van het Koninkrijk."

i

'il'

PupeUa, oprichter op 17 augustus 1946 van de Partai Indonesia Merdeka fP.I.M.i

Door alle lagen van de Molukse bevolking zou adhaesie zijn betuigd. De geluiden kloppen met de Nederlandse veronderstelling hoe de gevoelens op Ambon liggen. Maar er zitten toch wel haken en ogen aan het idee. Eind maart brengt de regeringscommissaris voor de bestuurshervorming der buitengewesten (de Waaii rapport uit van contacten die hij met Ambonse groepen heeft gehad over de toekomstige status. Hij gewaagt van ,.een weldadig aandoende loyaliteit aan het Koninklijk Huis en de besliste wens om deel te blijven uitmaken van het Koninkrijk". van een verlangen naar meer zeggenschap in interne aangelegenheden, van vree^ voor Javaanse dominantie en het idee om van de Molukken een zelfstandig onderdeel van het Koninkrijk te maken, los van Indonesië. Maar hoe moeten dan de grenzen lopen? Het gebied waarin de loyale christen-Ambonezen wonen is ..klein en arm" en tenzij Nederland ..Maloekoe" zou steunen zoals Suriname, zal men het economisch niet redden. Gespeeld wordt met de gedachte er ook aangrenzende gebieden (Noord-Molukken en Nieuv.Guinea) bij te voegen, maar het gebied moet niet zo ,,groot en volkrijk" worden ,,dat het Ambonese deel daarin wel geen overheersende doch zeker een belangrijke rol zal kunnen spelen." Het is wat krom gezegd, maar de bedoeling is duidelijk Van dit idee komt echter niets terecht. Speurend naar mogelijkheden ontdekken de Nederlandse autoriteiten weldra dal ,.Ambon" een probleem gaat vormen, dat alles te maken heeft met de dominerende positie (mede-heersers) van de ChristenAmbonezen in Nederlands koloniale rijk Zo meldt 14 juli '46 de regeringsvoorlichtingsdienst aan Van Mook: ..Opvallend is de slechte naam. die Ambon voor een groot deel van de archipel heeft, vooral ook door het optreden van Ambonese soldaten. Waar zij zich als ..blanda hitam' (donkere! zwarte) Nederlanders) doen kennen, worden zij met vrees en misprijzen gadegeslagen en in de Indonesische kuddi als het zwarte schaap beschouwd. Di Noord-Molukken wensen onder geer. voorwaarde met de Zuid-Molukken in éen Conicaschap verenigd te worden: mei

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen