VU Magazine 1977 - pagina 446

Mil magadne4

Gezinsvorming; hij is voorzitter van de Gezinsweekcommissie en van het deputaatschap Pastoraat. In '71 publiceerde hij ,,De sexuele Revolutie". Prof. De Ruiter is rector magnificus en hoogleraar in het privaatrecht aan de VU. Hij is speciaal in familie- en jeugdrecht geïnteresseerd. Voor hij hoogleraar werd, was hij rechter in een arrondissementsrechtbank. Hij schreef onder meer over de verhouding tussen hulp en recht en over de juridische benadering van het wegloop-probleem. Prof. De Ruiter is voorzitter van het College van Advies voor de kinderbescherming en van een commissie die zich in opdracht van de minister van justitie met het alimentatierecht bezighoudt. Enige tijd geleden was hij voorzitter van een commissie die werkte aan herziening van het echLscheidings-procesrecht. Het gesprek tussen dr. Rinzema en prof. De Ruiter wordt op de volgende bladzijden - enigszins verkort- weergegeven. De eerste vraag van VU-magazine had betrekking op ,,normen en feiten". In hoeverre hebben feitelijke ontwikkelingen invloed op normen? RINZEMA: Er zijn, denk ik, een aantal basis-gegevens die fungeren in steeds wisselende situaties. De gemeente zal er in dialoog toe moeten komen, uitte maken welke toepassing van de normen het meest geschikt is om de wil van de Heer gestalte te geven. Die toepassing kan onmogelijk voor alle eeuwen worden vastgesteld. Tussen normen en feitelijke ontwikkelingen zal er van een wisselwerking sprake moeten zijn: normen staan onder invloed van feitelijke gedragingen en - dat mag je tenminste hopen normatieve redeneringen zullen invloed hebben op handelingen van mensen. DE RUITER: Je ziet in de ontwikkeling van het denken over zaken aJs gezin, familie, sexuaJiteit, dat normen vaak samenhangen met feitelijke situaties. Heel duidelijk kun je dat zien aan een ethisch zwaar geladen zaak als geslachtsgemeenschap. Vroeger be-

stonden weinig technieken om zwangerschap te voorkomen. De norm die geslachtsgemeenschap buiten het huwelijk verbood, stond in verband met het ongewenst zijn van een buitenechtelijke zwangerschap. Dat was dan wel een echte norm, die toch een feitelijke component (bestanddeel) had. Normen hangen niet in de lucht; ze gaan ergens over. Daarom zul je bij verschuivingen van normen moeten bezien in hoeverre die te maken hebben met verschuivingen van feiten. Dan pas kun je de blijvende gezichtspunten in wisselende constellaties van elkaar onderscheiden.

Jurist-predikant Vu-magazine veronderstelt dat wanneer het over normen gaat het voor een jurist gemakkelijker zal zijn de feiten te laten tellen, dan voor een predikant. DE RUITER: De omslag in het juridische denken heeft er mee te maken, dat men vroeger in het recht- en dat is niet eens zo heel lang geleden - vrij onbelemmerd normatieve gezichtspunten uitdroeg. Dat wat oudere recht was georiënteerd op de bescherming van min of meer abstracte structuren, zoals ,,het" gezin, ,,de" familie. Op zulkegronden kun je er toe komen om echtscheidingen moeilijk te maken, omdat die een aantasting betekenen van die structuren. Het huidige echtscheidingsrecht gaat er van uit dat de vorm op zich wel waardevol kan zijn, maar dat wanneer die niet meer reëel functioneert hij de menselijke ontplooiing niet in de weg mag staan. Het recht is zich meer gaan oriënteren op het geluk van de mens; dat is een ontwikkeling die ik zeer positief waardeer. Het is in mijn gedachtengang bovendien een bij uitstek normatieve ontwikkeling. RINZEMA: Het spreekt vanzelf, dat een jurist in de eerste plaats geneigd is, wanneer het huwelijk ter sprake komt, te denken aan het huwelijk als rechtsinstituut. Ik denk dat prof. De Ruiter het met me eens zal zijn, wanneer ik

zeg, dat daarin niet het wezen van het huwelijk ligt. Het wezen is de liefdesgemeenschap tussen man en vrouw, zoals de Schepper die heeft bedoeld. De wetgever kan nooit het wezen van het huwelijk vastleggen. Hij kan wel een beschermend hekje om het huwelijk heen zetten. Ik kan me voorstellen datje, om het huwelijk hoog te houden het oude echtscheidingsrecht, waarvan ik de ellende in de praktijk heb meegemaakt, gaat herzien. Wanneer je een huwelijk, dat niet aan z'n intenties beantwoordt, met machtsmiddelen - want daar komt het op neer - bijeen houdt, slaat wat goed was bedoeld, om in het tegendeel. DE RUITER: Helemaal mee eens. De jurist kan de zaak ook nog anders beschouwen. Het oude recht had ,sterk de nt\g\r\%,,naar achteren" te kijken. Het zei als het ware: ,,mensen, jullie hebben ooit dit of dat gedaan en daar zit je aan vast". Op die manier werd ook de rechtspositie beschouwd van kinderen die niet in de ideale situatie, binnen een huwelijk, geboren waren. Men fixeerde zich op het ,,hoe", op het tijdstip van de verwekking. Daar kwam zo'n kind ontzettend moeilijk vanaf. Sinds een jaar of twintig misschien, is het inzicht doorgebroken, dat ten aanzien van deze kinderen naar de toekomst moet worden gekeken. We hebben een hele scala van wettelijke regelingen gekregen, die er op neer komen. dat men het kind ook juridisch daar wil brengen, waar het goed kan functioneren. De adoptieregelingen zijn daarvan een voorbeeld. Over het algemeen geloof ik, dat we meer oog hebben gekregen voor de creativiteit van mensen. De één kan het zus, de ander zo. Voor mijn waardering is beslissend of mensen elkaar stimuleren, steunen en elkaar tot iets brengen, waar ze alleen niet toe gekomen zouden zijn. Dan is hun relatie in principe goed. Er bestaat in het privaatrecht (in het strafrecht ligt dat wat anders) een duidelijke tendens openingen te maken;

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen