VU Magazine 1977 - pagina 38

uu magaTine 36

Ingezonden bijdrage:

,,Schrale troost in magere jaren'' richt op de Goddelijke Persoon) en pantheïstische muziek ,,Misschien heb je toen ontdekt dat door alles wat je innerlijk zo beroert, God heenschijnt"). Voorbeelden van een mengsel van transcendente mystiek (mystiek die zich richt op een transcendente Godheid, zoals deze op zichzelf, onafhankelijk van de wereld bestaat) en identiteitsmystiek, vinden we in de zojuist verschenen publicatie van een projectgroep van de sectie Nederlands van de KU Nijmegen, „Van minne spreken...". Nederlandse mystieke teksten uit de 13e eeuw worden besproken. In het voorwoord wordt getracht een lijn naar onze tijd door te trekken: ,,Niet langer tevreden met een cultuur die de inzichten van de rationaliteit heeft ingeprent in de meeste aspecten van het bestaan en de stem van het verlangen versmald heeft tot de honger der massale behoeften, zijn mensen in opstand gekomen. Het verlangen om zelfde zin van het leven te vinden, dient zich opnieuw sterk aan". En dat zoeken geeft altijd een enorme geestelijke worsteling. Volledigheidshalve dienen we nog te vermelden dat Poortman (in ,,Raakvlakken tussen oosterse en westerse filosofie") nog een vierde mystiekcategorie onderscheidt, nl. die van de atheïsche mystiek. Afgaande op officiële publicaties daaromtrent, lijkt TM in dat hokje thuis te horen, ook al kunnen mensen via TM emotioneelreligieuse ervaringen verwerven die identiek worden met de Godservaring. Op het punt van die religieuse ervaringen en emoties nog een enkele opmerking. Tot in onze tijd merken we veel meer van allerhande geleerde theologische verhandelingen en wederzijdse verkettering, veel minder schrijven theologen en leken over hun directe religieuse ervaringen. Rust er ook een soort taboe op de religieuse emotie en nog wat meer specifiek, op godservaringen? Worden direct-persoonlijke emoties van religieuse aard ook bedreigd door de „.samenzwering tegen het gevoel", waarvan prof. P. C. Kuiper in zijn laatste boek „ De mens en zijn verhaal" nogal overtuigend getuigt? Ironisch gezegd lijkt het er vaak op dat in onze kringen religieuse ervaringen beperkt blijven tot het even wegleggen van een sigaar voor en na een vergadering. Het is onmiskenbaar dat men religieuse emoties maar heel zelden kan waarnemen. Een bezinning op samenhang tussen mystiek en meditatie kan wellicht ook op dit gebied verheldering brengen.

Voorlopige afsluiting

Naar aanleiding van reakties op het artikel over ontkoppeling van arbeid en inkomens in het november-nummer, met citaten uit mijn „Schrale troost in magere jaren" (Ten Have), mag ik er wel even op wijzen dat ik in dat artikel ten onrechte ,,een overtuigd voorstander" van deze ontkoppeling ben genoemd. Die indruk kan ik zeker een ogenblik wekken, omdat ik vele voordelen van zo'n ontkoppeling noem en vele bezwaren ertegen verwerp; maar ik schreef verder, dat een DISKUSSIE erover een bruikbare PROEF kan zijn om de bereidheid tot een ander arbeidsethos te testen, dat het BIJ VOORBAAT afwijzen van een gegarandeerd inkomen onthullend is, dat de (on)haalbaarheid NOG NIET is uitgerekend, dat de ontkoppeling een hard middel is ter oplossing van harde problemen, evenals het ALTERNATIEVE voorstel om andersoortige arbeid te belonen en dat de voor^ en nadelen van BEIDE oplossingen tegen elkaar afgewogen moeten worden (pag. IW). Overigens is dit niet het eigenlijke thema van dit nieuwe boek, dat eerder een konfrontatie met Abraham Kuyper dan met J. P. Kuiper is, omdat het ingaat op de theologische kritiek in drie maatschappelijke krises: de sociale kwestie, de milieukrisis en de werkloosheid. Kampen Okke Jager

Op zo'n complex gebied als het bovenstaande konden we slechts hier en daar een paar aspecten aantippen, reden waarom het ook moeilijk is tot afsluitende conclusies te komen. Ik hoop wel dat het stof tot nadenken zal geven. Enkele persoonlijke bezinksels; a) Mensen TM aanraden zou ik pas doen wanneer ik de garantie zou hebben dat er voor labiele figuren een goede opvang aanwezig is voor het geval dat zij in moeilijkheden zouden komen. b)TM beginnen is uiterst gemakkelijk, TM volhouden vraagt een ijzeren discipline en een deugdelijk motief. Wanneer men op een dergelijke reis gaat dan is een goede voorbereiding, b.v. door er veel over te lezen en te denken, nogal noodzakelijk. c) TM kan in psychotherapie worden toegepast als een nuttig hulpmiddel. Met één cliënt heb ik goede ervaringen in het bestrijden van slapeloosheid en migraine middels TM. Ik moet er direct aan toe voegen dat deze cliënt veel ervaring had met joga en andere ontspanningsvormen. De gedachte is ook dat TM dan pas zinvol kan worden ingepast wanneer er een basis is van een verantwoorde psychotherapie. Overigens, TM is dan echt geen nieuwe uitvinding, al jaren gebruiken therapeuten de techniek van ,,autogene training", een soort spier-ontspanningstechniek, het westen heeft ook nog wel eens iets te bieden. d) Rond de dialoog over TM en de Godservaringen valt veel van elkaar te leren. Aan bod zijn fundamentele, grotdiepe ervaringen, die een principiële discussie verdienen. Daarbij is het verstandig te luisteren naar de (weinig verheffend aangeduide) categorie van,,andersdenkenden", hoe scheef hun gezichten ook staan. Het is onzinnig daarbij de bewust wordt beleefd en geuit tegen iemand bij wie men zich veilig voelt". Daar wordt schatkamers van het oosten tegen de schrijnen van het westen uit te spelen als een eso- m.i. het verwerken van verdriet te exclusief terische vorm van ajax-feyenoord. We heb- aan de relatie tussen de mensen gebonden en ben wel moeilijker dingen te doen. We moe- de positieve waarde van het in eenzaamheid ten, om een kleinigheid te noemen, een pro- verwerken (al of niet in relatie met het Godductieve middenweg vinden tussen twee ex- delijke) onderschat. tremen. In het oosten wordt te sterk het ac- Elk mens zal het niet gemakkelijk hebben cent gelegd op het individualisme en de mo- om een juiste balans in dit opzicht te vinden. gelijkheid van zelfbevrijding van de mens uit In welke schoot we ons frisse of moeie zijn problematiek. In het westen komt een hoofd moeten werpen, kan niemand voor ander te sterk accent knellend zichtbaar, nl. ons uitmaken of voorschrijven. Welk mens de ,,vlucht in de medemens", alles verloopt zou ons de weg kunnen wijzen in het niein contacten met anderen, de groep is tot mandsland van de zingeving? Met een grote hoogte verheven. voorbeeld van Japanse senryu, „aan een werkelijk priester" merk je geen enkele Die vlucht in de medemens vinden we weerspiegeld in een uitspraak uit prof. O. C. reuk", laat ik u alleen, aan de voorkant van de spiegel. Daarover zou je je hoofd wel Kuiper's reeds genoemde boek: „ Verdriet kan niet worden verwerkt wanneer het niet • eens kunnen breken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen