VU Magazine 1977 - pagina 107

I£l magadne 17 heeft. Daarvan wordt toch wel iets meer verwacht dan de leverantie van „godsbewijzen".

Marx Dit neemt niet weg, dat een deel van Nederland nauwelijks nog twijfel heeft aan de waarde van Jongmans bevindingen \n Het Vrije Volk schreef Boris T o m a s : „ D e feiten wijzen het uit: lagere sociale klassen worden vaker en harder gestraft voor diefstallen dan hogere klassen. Dat staat na statistisch onderzoek van de Groningse criminoloog Jongman vast". Vreemd achtte Tomas het niet „dat rechter, off icier en justitie onbewust klassegericht reageren". Een en ander was in overeenstemming met de leer van Marx. De Vrije Volklezers werd voorlezing gedaan uit Grundlagen der Marxistische Philosofie"{pag.A4S). Het staatsrecht en het eigendomsrecht verzekeren de economische en politieke heerschappij van de heersende klasse bij het vaststellen van wetten voor de gemeenschap. Met behulp van het staatsrecht zet de heersende klasse haar wetten en haar ordening door en maakt instellingen en organisaties (militaire, gerechtelijke, straffende, ideologische} die waken over de voor deze klasse voordelige wetten en instellingen. Het staatsgeweld en het recht, wetten die zonder de meerderheid van de bevolking gemaakt en tenuitvoergelegd worden, worden feitelijk door de heersende uitbuitersklasse uitgeoefend. £teze klassen ontstaan door een bepaalde economische structuur. Dat wil zeggen dat de aard van de gemeenschap niet door het recht, maar door de economische structuur wordt bepaald, het recht is veeleer de weerspiegeling van de economische structuur." Dat arbeiders — op hun beurt — ook kunnen behoren tot de uitbuitersklasse, werd indirect door de Vrije Volk-commentator erkend. iSjlks was ook in overeenstemming met de leer van Marx. Wat een misdaad geacht wordt en w a t niet, is te verklaren uit de economische structuur. W a n neer een eenvoudige particulier iemand vergif in het gezicht blaast, is dat een misdaad, wanneer een industrie dat doet, ligt de zaak anders. „Arbeiders die bij een industrie werken die vervuiling verweten wordt, verdedigen deze fabriek... Dus heeft Marx weer gelijk: het recht weerspiegelt de economische structuur." „Misdaad", zo lichtte prof. Hoefnagels de lezers van de Volkskrant voor, „Is een kwestie van benoeming: die bepaalde daden tot misdaad bestempelt en andere niet. Dat begint niet bij politie en justitie maar in de maatschappij. Daar worden bepaalde gedragingen gehonoreerd en andere genegeerd of gestraft en negatief beoordeeld. De keuze tussen die gedragingen zit in een bepaalde maatschappij ingebakken. De politie is in haar keuze of lagere klassen vaker te pakken merkwaardigerwijs niet eens zo ver af van de gevoelens en opvattingen die in onze maatschappij ten aanzien

7

van een bepaald soort misdaden bestaan. Men vindt een inbraak nu eenmaal een echte misdaad, een gifuitstoting over een woonwijk niet. Tenzij dit laatste door iemand uit een strafgevoelige, dus lagere klasse gebeurt. Als de mensen in onze maatschappij de verklaring hiervan helder zouden zien, dan zouden ook de uitkomsten van de Groningse onderzoeken veranderen." (9 november '76). Een hoofdartikel in de Leeuwarder Courant verwees diezelfde dag naar een Duitse dissertatie van de jurist dr. Hilden, waarvan zojuist Der Spiegel gewag had gemaakt Nagegaan was een aantal vonnissen in ontruimingszaken.,. Daarbij bleek dat rechters die een eigen woning be zitten, veel rigoureuzer zijn dan rechters die zelf een huurhuis bewonen. Het betrof hier geen solidariteit met de huurders, die tot ontruiming gevorderd waren, maar een beter begrip voor hun omstandigheden; van klassejustitie wilde ook dr. Hilden niet spreken. Hij had daar een statistisch bewijs voor: rechters die er zelf huurhuizen op nahielden, oordeelden milder dan rechters, die uitsluitend het huis bezaten dat zij bewoonden. Hij signaleerde parallellen met de vonnissen van rechters van rechters tegen verkeersovertreders, waarbij het oordeel uiteenloopt naarmate de rechter zelf rijdt of niet." Bepleit werd dan ook door de Leeuwarder Courant een grotere plaats voor de sociale wetenschappen in het opleidingspakket van politie, officieren van justitie en rechters, dit in de vooronderstelling dat zulks zou leiden tot verruiming van begrip voor omstandigheden, die betrokkenen zich niet zo goed kunnen voorstellen vanuit hun persoonlijke situatie De commentaren gaven over het algemeen weinig aanleidir^ tot gebelgdheid in kringen van Justitie omdat teneur erop neerkwam dat rechters ook mensen zijn met alle beperkingen, die het behoren tot deze soort met zich brengt. Van bewust bedreven klassejustitie zijn zij door niemand beschuldigd. NRC-Handeldalad-redacteur mr. F. Kjitenbrouwer maakte melding van onderzoeken van het Wetenschappelijk Onderzoekscentrum van het M i nisterie van Justitie (WODC), waaruit blijkt dat er toch wel iets aan de hand is. „ • Sociale klasse lijkt geen factor bij het vervolgingsbeleid wanneer het om vermogensd^icten gaat, maar bij een misdrijf als mishandeling zijn daarvoor wei aanwijzingen. • Bij vreemdelingen treden zowel in het vervolgingsbeleid verschillen aan het licht (zoals ook al gesignaleerd in het jaarverslag van het O M 1 9 7 5 ) . Ze lopen m e t name meer kortere vrijheidsstraffen op dan Nederlanders (bij de langere vrijheidsstraffen maken ze weer een gelijke kans). • Ook werklozen scoren in de WODC-onderzoeken hoger: ze maken minder kans op het afzien van strafvervolging door de officier van justitie (sepot) en van de rechter krijgen ze eerder een vrijheidsstraf dan mensen met een baan. En die straffen zijn strenger. Ook w a n neer men de gegevens corrigeert op de ernst van het feit." Van op z'n minst enige behoedzaamheid getuigde ook mr. dr. C. J. R. Roogenroc in het niet bepaald marxistische Elseviers Magazine (20nov. '76), die schreei:„Het staat vast dat personen uit wat men noemt de hogere milieus lagere straffen voor dezelfde misdrijven krijgen dan mensen uit wat men lagere milieus noemt. Met name is dat opvallend bij winkeldiefstal. Maar de wetenschappelijke onderzoeken die men de laatste tijd hiernaar heeft ingesteld, wijzen uit dat dit over de hele lijn van de strafrechtspraak het geval is. Het staat buitendien vast dat vrouwen voor dezelfde daden lichter gestraft worden dan mannen". De beweerde feiten worden niet bij voorbaat ontkend, maar gesteld wordt dat op grond van de Romeinse rechtsregel „ieder het zijne geven" in een maatschappij vol ongelijkheid betekent dat personen met een verschillende status voor hetzelfde soort misdrijven ook verschillend gestraft moeten worden. De straf, aldus de Elsevier-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen