VU Magazine 1977 - pagina 280

magaTJotë 14

„Macht en Liefde" (fragment uit dissertatie van Mr. P. J. A. Idenburg)

„Politieke strategie en tactiek" is de titel van het proefschrift waarop mr. P. J. A. Idenburg, wetenschappelijk medewerker internationale betrekkingen aan de VU, op 22 juni in Leiden promoveerde. „Het merkwaardige feit doet zich voor dat in „the body of knowledge" die door politicologen is opgebouwd er nauwelijks systematische studies te vinden zyn, die zich met politieke strijdmethoden en de mobilisatie van machtsmiddelen hebben beziggehouden," zo leidt Idenburg zijn studie in. ,,Er is erg veel over macht geschreven, vanuit uiteenlopende gezichtshoeken. Maar in de studie over de kunst van de hantering van de macht is men, zoals Dahl heeft opgemerkt, in feite weinig verder gekomen dan wat Machiavelü hierover ontdekt heeft." Idenburgs dissertatie bevat tal van lezenswaardige beschouwingen, speciaal voor de Nederlandse lezer omdat er naast tal van politici die op internationaal niveau opereerden ook figuren als Burger, Biesheuvel en Schmelzer in komen opduiken. Hierna volgt een fragment uit Idenburgs dissertatie, dat handelt over ,,Macht en liefde".

„De ongelukkigste tegenstelling, en gevaarlijkste, die men ( . . . ) kan maken is wel die tussen macht en liefde. En toch bestaat voor het gevoel van velen hier een diepe tegenstrijdigheid. Macht spruit voort uit egoïsme; liefde is altruïsme. Liefde hoort vooral thuis in de pnvésfeer; macht in de publieke sfeer. Misschien houdt deze tegenstelling wel verband met het onderscheid dat men in onze cultuur heeft menen te moeten maken tussen de naastenliefde (de agapè), die dan vooral als plicht ervaren wordt en de erotische liefde (de eros) die uit de menselijke natuur voortspruit. Het is een tegenstelling die mede verantwoordelijk is voor de verheerlijking in onze cultuur van het romantische liefdespaar, dat in feite een ,,egoïsme a d e u x ' bedrijft, en een met een slecht geweten gepaard gaande schijnheiligheid ten aanzien van de ,,verre naaste". Liefde is echter noch puur egoïsme, noch puur altruïsme. Wie dit ontkent, ontkent iets wezenlijks van de mens. Het ligt in de aard van de mens om de ander te zoeken en in het zoeken en vinden van de ander vindt hij in belangrijke mate zijn ontplooiing. Hoewel de mens het zichzelf soms wijs maakt kan een enkeling aan deze behoefte niet voldoen. Vandaar dat deze zelfde behoefte vaak ongereflecteerd zijn uitweg vindt in een loyaliteit ten aanzien van bepaalde collectiviteiten; in partijschap, nationalisme, enz. Het lichamelijk erotische mag aan deze vaderlands- en andere liefdes ontbreken, de emoties waarmee zij gepaard kunnen gaan zijn er vaak niet minder om. En dat maakt de bestrijding van het nationalisme, communisme, katholicisme enz. zo moeilijk. Liefde beantwoordt aan een diepe menselijke behoefte, maar wordt aan de andere kant pas opgeroepen en versterkt door iemand of iets dat iets eigens en iets echts is. De ontkenning van dit gegeven en de regelrechte bestrijding van vormen van nationalisme enz. is om het in termen van Liddell-Hart uit te drukken:, ,goingfor the thickest place in the fence". Men bestrijdt in de mensen hun egoïsme en altruïsme tegelijkertijd. Ook een poging tot substitutie door iets wat misschien wel redelijk is maar niet in staat is deze behoeftes te be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen