VU Magazine 1977 - pagina 96

1^ magazine 6

Réveil: ,,Een conservatief-romantische reactie op de Verlichting"

Mr..). J. 1 . vander Brugghen ...schoolwet.

Isaac i)a ("osla ...spil van hel réveil ' *roen \ a n Prinslerer ... confessioneel.

het was meer van artistieken aard ". (...) „Het Réveil deed voor de Schrift op /ijn wijze, wat, bij voorbeeld, de Italiaansche schilderkunst op hare wijze met het Bijbelboek heeft gedaan: het was een vrije, een esthetische, een dichterlijke opvatting, waarvan de logika niet al te angstvallen moet vragen hoe zij met den eerbied voor het gezag des Bijbels altijd in de noodige overeenstemming kon worden gebracht. Maar het woord opvatting is te koel. .\4en verdiepte zich vol liefde in die verhalen. Zij werden aanleidingtot overdenking; uitgangspunt voor de fantasie. De aangegeven draad werd voortgesponnen. Zoo ontstond er een dichterlijkreligieuse wereld, ten deele van eigen maaksel. Zoo werden allerlei groote dramatische figuren geboren: typen van algemeen historische beteekenis. en waarin tevens de karakters van den tegenwoordigen tijd zich konden terugvinden".

Toekomstvisie lot het eigenaardige van het réveil behoort ook een eigen kijk op de geschiedenis. Sterk \erheerlijkt men de Gouden Eeuw. Grote figuren uit die tijd worden met graagte beschreven. Men meent, dat toen een situatie bestond, die men zelf graag terug zou hebben-en dat geldt dan met name voor de prominente plaats die zo meent men kerk en geloof in de samenleving innamen. Fegelijk bestaat er, zeker tot 1834. een hoog gespannen verwachting voor de toekomst.

Onder invloed van o.a. de Duitse achttiende eeuv\ se theoloog Bengel en diens jongere tijdgenoot, de literator .kmg-Stilling, die op grond \an het Bijbelboek Openbaring tot de conclusie was gekomen dat het Duizendjarig Rijk zou aanbreken in 1836. wordt dit een onderwerp dat in het begin \an de dertiger jaren steeds vaker opduikt in de briefwisselingen \an ré\cil-mensen. Dr. Holtrop: . . / > venvach/ing van hel aanstaande Irec/eri/k werd onder meer t^evidd niei het begrip .Jieerli/ke kerkstaat". Daarmee bedoelde men. dat er een duizendjarig vrederi/k zon aanbreken waarin ook de kerk (opnieuw) tot grote bloei zou komen. Hoe ze zieh dat preeie.s voorstekien. bleef vaag".

Niet structureel Men zou verwachten dat een beweging die zo een sterke nadruk legt op een persoonlijk geiootsleven en daarbij gloedvolle verwachtingen koestert over een nabije toekomst, een van de wereld afgewend bestaan zou leiden. Zo is het niet. O. G. Heldring richt een aantal maatschappelijk gerichte instituten op. aan de instandhouding waarvan zijn réveil-broeders met gulle hand bijdragen. Men pakt dingen aan die anderen laten liggen en daarmee hebben we een andere karakteristiek van het réveil. Ongetwijfeld wordt dit sociaal-charitatie\e werk ook aangepakt om te laten zien hoe geloven zinnig en nuttig kan zijn. ../)(' soeiale bewo<;enhetd van het réveil

richtte zieh vooral op het lenigen van de nood van de armen: een arbeidersvraagstuk werd niet herkend, dat wil zeggen, een meer struelurele kijk op de zaak had men /tiet", aldtis dr. Holtrop, verwijzend naar een door A. C. HonderS geschreven artikel in ..Kerk en fheologie f.,7'heologisehe struetinir van het réveil"). Deze bekijkt het ré\'eil met een theologisch-wetenschappelijk oog en oppert voorzicht de stelling: .. /)(' theologie van het réveil bepaalde wel de aard van de bestrijding van het maatschappelijk onrecht, maar de aard van het maatschappelijk onrecht bepaalde niet de ijieologie van het réveil". Anders gezegd: de réveilmensen doen vanuit het geloof wel wat hun hand \indt om te doen. maar de manier waarop de wereld in elkaar zit, zet hun niet aan het denken. Honders vermoedt dat de ..conservatieve, statische" scheppings-theologie. die in het reveil wordt aangehangen, hiermee te maken heeft. Hij citeerdt de Cironinger student ,Ian Meijerink: ..Ook bij Heldring (blijft) de standenmaatschappij reclit overeiitd staan. Rijken eit armen zijn er en zullen er altijd blijven. \aar (iods raad en wil. Er is standsverschil dat op de scheppingsordeningen is terug te voeren. Er zijn met de scliepping gegeven structuren in de samenleving aanwezig waaraan niet ge lorndkan worden". Honders voegt daaraan toe: ..\len heeji gehuiverd voor de gevolgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen