VU Magazine 1978 - pagina 142

nj magazine 8 cialisme van Marx wordt verstaan. ,,Als je die twee dingen tegenover elkaar plaatst, is het duidelijk dat een gelovig christen geen socialist in die zin kan zijn. Maar socialisme is al zeer lange tijd niet meer een eenduidig begrip. Ik vind het in dit soort zaken eigenlijk beneden de maat van een redelijke discussie, wanneer door de wijze van stellen wordt gesuggereerd dat als je over christendom praat en over socialisme het over twee zaken van hetzelfde zou gaan: over zaken die natuur-noodzakelijk tegenover elkaar staan. Dat is niet waar. Katholicisme — om het maar even bij het NKV te houden — is een levensbeschouwing, terwijl socialisme, zoals we dat vandaag de dag verstaan, een maatschappij-opvatting is. Het geeft antwoord op de vraag hoe de maatschappij er grosso modo uit zou moeten zien, welke structuren daarin wenselijk zijn. Ik meen, dat een goed christen ook een heel goed socialist-in-die-zin kan zijn. En als de maatschappij-opvatting die het NKV heeft gepresenteerd in zijn visie-programma door de heer Lanser als sociahstisch wordt gekwalificeerd, dan zeg ik helemaal niet dat ik daardoor erg geshockeerd ben, maar wel dat dit van hem en zijn collega's elke keer een emotionele geladenheid meekrijgt, die natuurlijk niet deugt. Er zijn tal van christenen, ook protestantse christenen, die socialist zijn in de zin dat men bepaalde maatschappij-opvattingen huldigt waarbij men zorgt dat de gemeenschap een veel grotere invloed moet hebben op datgene wat in het bedrijfsleven gebeurt. Wanneer je nu naar het program van het CNV kijkt, dan zul je zien dat ook het CNV van oordeel is, dat de gemeenschap, op grond van de uitputbaarheid van de grondstoffen, de noodzaak om zuinig te zijn met energie, uit zorg voor het miheu, zich een hele serie middelen moet aanmeten om te voorkomen, dat ondernemingsland door z'n ongebondenheid, het leven voor ons, of voor degenen die na ons komen, grondig verpest. Als men dat met socialisme wenst aan te duiden, vind ik dat uitstekend, maar dan zeg ik: dan bevat er het visie-program van het CNV een heleboel socialistische trekken. Het praten in de tegenstelUng christendom-socialisme vind ik volstrekt achterhaald; het speculeert alleen op sentimenten.

Stap voor stap In zijn inleiding die aan de vragenstellerij vooraf was gegaan had de heer Spit onder meer een aantal beleidsopties van het FNV besproken. Een daarvan ging over de Ondernemingsraden (OR). Het

waren overigens geen opties, die van vandaag op morgen zouden kunnen worden gereaUseerd en waarover nu reeds kon worden gezegd hoe ze er precies uit zouden zien wanneer ze ten slotte zouden zijn bereikt. Het was een kwestie van „stap voor stap en proefondervindelijk". De ontwerp-wet op de ondernemingsraden die nog altijd wacht op verdere behandeÜng in de Tweede Kamer, komt in zoverre tegemoet aan de wensen van het FNV, dat er in wordt voorgesteld van de OR een orgaan te maken dat uitsluitend werknemers vertegenwoordigt. ,,We vinden dat de OR er is om uitdrukking te geven aan de visie van de werknemers op het gevoerde en te voeren ondernemingsbeleid, een visie die geïnspireerd wordt door de belangen, die voor hén verbonden zijn aan hun arbeid in de onderneming: inkomenswervingen persoonlijke en maatschappelijke ontplooiing. De ondernemingsraad is er, om te verzekeren dat die functies van de onderneming optimaal worden gerealiseerd; dat de belangen van de werknemers uitdrukking vinden in het ondernemingsbeleid. Wil de OR deze taak goed kunnen vervullen, dan moet hij voor de werknemers ook duidelijk herkenbaar zijn als hun instrument om het beleid te beïnvloeden en te controleren.

Heldere plaats Daar voor is nodig, dat de plaats van de ondernemingsraad in het besluitvormingsproces helder is ten opzichte van degenen die met de beleidsvorming zelf en/ of de uitvoering daarvan belast zijn, met name het bestuur. Daarvoor is nodig, dat te onderscheiden is wat uitspraken, visies, oordelen van de werknemers-vertegenwoordigers zijn enerzijds, en wat anderzijds de opvattingen, de conclusies de beslissingen van de ondernemingsleiding zijn. Daarvoor is ten slotte nodig, dat de werknemers-vertegenwoordigers naar eigen inzicht hun beraadslagingen en hun oordeelvorming kunnen organiseren. De FNV is van oordeel, dat deze condities structureel onvoldoende verankerd zijn. Daarmee zeggen we dus niet, dat de gekozen OR-leden bij de huidige samenstelling van de OR nimmer tot een optimale uitoefening van hun functie zouden kunnen komen, de praktijk toont voorbeelden van het tegendeel. Evenmin zeggen we, dat overleg van de werknemers-vertegenwoordigers met de ondernemingsleiding op het tweede plan zou moeten komen. Nee, dat overleg zal ten volle nodig zijn om tot een goede oordeelsvorming te kunnen komen. Daarvoor is een proeven en wegen van de

motieven en argumenten van de ondernemingsleiding onverminderd nodig. Daartoe zal de ondernemingsleiding haar beleid in direct overleg moeten kunnen toehchten en omgekeerd ter verantwoording kunnen worden geroepen. Maar dan wel, wat ons betreft, in een overleg vanuit duidelijk onderscheiden, namelijk structureel afgebakende posities en verantwoordelijkheden. De regeringsverklaring van het huidige kabinet wekt de indruk, dat men het wetsontwerp op dit punt intact wil laten, maar helemaal gerust zijn we daar niet op. Nog voordat de verklaring werd afgelegd, spuide de minister-president vrolijk en vrij z'n eigen ideeën. Zou er niet wat voor te zeggen zijn, zo opperde hij, om de gekozen OR-leden zelf te laten uitmaken of de ondernemingsleiding deel van de OR uitmaakt ieder naar believen?

Kunstgreep Ik wil hier wel goed duidelijk maken, dat wij voor zo'n „oplossing" niet te vinden zijn. Het is namelijk geen oplossing, maar een kunstgreep om een sociaalpolitiek keuzeprobleem te ontlopen. Verzelfstandiging van de OR tot een werknemers-vertegenwoordigend orgaan, met een duidelijk van bestuur onderscheiden positie en verantwoordelijkheid, óf bestendiging van een als problematisch ervaren constructie waarin de organisatorische en instrumentele condities voor het functioneren van de werknemersvertegenwoordigers overwegend bepaald worden door het werkgevers gezag. De door Van Agt geopperde ,,oplossing" zou de gekozen OR-leden formeel keuze-vrijheid geven. Feitelijk zou die keuzevrijheid gefrustreerd worden door morele druk, persoonlijke waardering en meer van dat soort imponderabiHa (onweegbare zaken) die niet ter zake doen. De meer principiële argumenten voor een OR als uitsluitend werknemers-vertegenwoordigend orgaan zijn gelegen in de langere-termijn-doelstellingen, die de FNV heeft voor wat de democratisering van de onderneming betreft. Naarmate de zeggenschapsbevoegdheden van de OR toenemen, wordt het steeds meer gewrongen dat een vertegenwoordiger van de ondernemersleiding als lid van de OR mee-beraadslaagt en -beslist over de uitoefening van die bevoegdheden. Daarmee gaat het immers juist om een beoordeling van doen en laten van de leiding. In een situatie waarin de leiding ten slotte verantwoording zal verschuldigd zijn aan de gekozen vertegenwoordiging van allen die in de onderneming werken past zo'n combinatie van bestuurs- en controlerende bevoegdheid helemaal niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen