VU Magazine 1978 - pagina 109

iCJ magazine 19 Zoekactie in M o lukse w i j k in Assen: ,lk ben er helemaal ' gelukkig m e e "

^malaae'iéi,.:ja'A'^

iets te bereiken, er maar heel zelden zijn. Er is, dunkt mij, in de hele geschiedenis maar één voorbeeld, dat terrorisme succes heeft gehad. Dat was in Ierland in de jaren r o n d o m 1920. Daar heeft men inderdaad kans gezien een dergelijke terreur teweeg te brengen, dat Engeland er tenslotte de voorkeur aan heeft gegeven o m Ierland een grote mate van zelfstandigheid te geven. Vermoedelijk is dat alleen daarom mogelijk geweest, omdat een groot gedeelte van de bevolking van Ierland zo sterk met de terroristen sympathiseerde, dat ze daardoor vrijer spel hadden. Ik geloof, dat de factor die het meest verklaart,waarom op een zeker ogenblik wel t e r r o r i s m e o n t s t a a t e n o p e e n ander ogenblik niet, het geestelijk klimaat van een bepaalde tijd is. Ik geloof niet, dat het de factor is die het sterkst werkt, maar w e l , dat het de interessantste factor is, o m d a t ze van het ene ogenblik tot het andere het meest variabel is. Men kan vrij rustig zeggen, dat onze tijd een tijd is waarin rust en orde lager genoteerd staan, dan bijvoorbeeld vijftig jaar geleden en waarin het avontuur bepaald hoger genoteerd staat. Dat lijkt me een factor die enigszins verklaart dat mensen van een op zichzelf waarschijnlijk al extreme karakterstructuur juist in deze tijd tot terrorisme komen. De vraag is gesteld, of de staatsvorm hierbij verschil maakt. Dat zal zeker wel zo zijn, namelijk wanneer de staatsvorm helemaal geen democratische middelen van verandering toelaat, dan moet je wel t o t t e r r o r i s m e komen. Wanneer de staatsvorm op zichzelf dingen mee brengt, die even erg zijn als terrorisme, de terreur van bijvoorbeeld A m i n of Pinochet, dan draagt dat er natuurlijk ook toe bij. Het is echter bepaald niet verzekerd, dat zelfs de meest democratische staatsvorm, terrorisme uitsluit. We hebben een tamelijk duidelijk voorbeeld aan de Molukkers. Men kan de gezindheid van de Molukkers goed begrijpen; men zal aan de andere kant moeten zeggen, dat zij van hun kant eigenlijk zouden moeten begrijpen dat hun wensen niet voor vervulling vatbaar zijn, tenminste niet in die mate als zij zouden verlangen. Dat neemt niet w e g , dat zij tot terrorisme gestemd raken en dat w e dat psychologisch kunnen navoelen, daargelaten of w e het goedkeuren, ook bij onze democratische verhoudingen.

Wapens beschikbaar TROMP: Ik heb steeds meer de neiging gekregen om als eerste verklaring de beschikbaarheid van wapens te noemen. Het gaat o m het simpele feit dat groeperingen, die politieke doelstellingen hebben, zich op alle mogelijke manieren van alle mogelijke wapens kunnen voorzien. Terrorisme was er altijd al, maar nooit op die schaal als w e nu kennen doordat wapens niet, zoals nu, per verzendbedrijf te koop waren. Een tweede factor is te vangen in de term „desintegrat i e " van de samenleving. Er zijn twee merkwaardige trends merkbaar in de ontwikkeling van de staat. De eerste is de ontwikkeling naar een sterke staat, die zijn burgers steeds meer kan controleren. De andere is een

bijna sociaal-psychologische desintegratie, in die zin dat de politieke homogeniteit van de mensen langzamerhand uit een valt. Mensen identificeren zich met zeer veel, zeer uiteenlopende, vaak tegenstrijdige politieke doelstellingen, die vaak supra-nationaal zijn. Zo heeft bijvoorbeeld de Vietnamese kwestie tot veel politieke tegenstellingen in Nederlandgeleid. En nietalleen in Nederland. U zult zich herinneren hoe Baader zijn carrière begon met het stichten van een klein brandje op de kerstbomen-afdeling van een warenhuis, als protest tegen de oorlog in Vietnam. Dat wil ik hiermee illustreren: er zijn politieke doelstellingen die voor kleine groeperingen zeer zwaar gaan wegen, zo zwaar, dat ze zich losmaken van de overeenkomst binnen de staat o m tegenover elkaar geen geweld te gebruiken en dan heb je een bron van terrorisme Er zijn nog een paar andere, minder belangrijke factoren. Allereerst is de toenemende kwetsbaarheid van industriële, technisch geavanceerde staten een factor die er toe leidt, dat terrorisme in principe uitermate effectief kan zijn. Het is nog lang niet zo effectief geweest als het nu al zou kunnen zijn. Een andere factor is de suggestie van effectiviteit, die in de laatste jaren gewekt is. Ierland, zo heeft Langemeijer al gezegd, is misschien het enige voorbeeld van geslaagd politiek terrorisme. Verder is er geen voorbeeld te vinden. Integendeel. Het is zelfs zo, dat het effect vaak minder is dan nul. Maar het gelóóf in dd effectiviteit is de factor die er toe leidt dat het terrorisme zich verbreidt. Het voorbeeld van de staat zou een vijfde factor kunnen zijn. Als er één groot voorbeeld isvan hetgeloof in de effectiviteit van geweld-gebruik voor politieke doeleinden, dan is dat de staat. Het is een feit, dat elke staat op één na (het Vaticaan) beschikt over een militaire macht en daarmee symboliseren ze, dat ze geloven in de effectiviteit van die militaire macht voor politieke doeleinden, ook al w o r d t die niet gebruikt. Uit het o o g p u n t van preventie, van analyse en ook van ethiek doet het mij altijd wat dubbelzinnig aan, als de staat anderen w i l voorhouden, dat ze voor politieke doeleinden geen geweld mogen gebruiken Tenslotte kan een verklaring van politiekterrorismeook zijn: de onmogelijkheid van de normale oorlogvoering. Ik heb het dan over het internationale politieke terrorisme. Een paar voorbeelden. Staten hebben politieke tegenstellingen. Het voeren van een oorlog met de bestaande wapensystemen w o r d t door iedereen in hoge mate irrationeel geacht. Rationeel gezien, zijn dus de legers niet te gebruiken, daarvoor in de plaats wordt gebruik gemaakt van internationaal politiek terrorisme. Het vermoorden van onwelgevallige staatshoofden behoeft niet uitsluitend door kleine groeperingen gedaan te w o r d e n . Er is kort geleden in een officieel document in d e Verenigde Staten toegegeven dat de CIA gedurende geruime tijd ernstige pogingen heeft ondernomen om onwelgevallige staatshoofden o m het leven te brengen. Het is een voorbeeld van hoe een staat zich bedient van terrorisme om haar doeleinden te realiseren. Ik geef toe dat de CIA niet de enige schurk is

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen