VU Magazine 1978 - pagina 364

1 ^ magazine 10

Een onderonsje van een aantal delegatie-leiders uit de Oostbloklanden op de conferentie van Belgrado. Van links naar rechts: Vorontsov (Sowjet-Unie), Dvorak (Tsjechoslowakije), Staikov (Bulgarije) en Krabatsch (DDR).

Direkte consultaties Wat de bilaterale (d.w.z. tussen twee landen) uitvoering van de Slotacte betreft kan worden gedacht aan zowel vertrouwelijke regelingen als aan officiële overeenkomsten op regeringsniveau. Dante B. Fascell heeft er wat dat aangaat voor gepleit ,,de belangrijkste nieuwe voorstellen die in Belgrado op tafel zijn gekomen te nemen en te trachten die door directe consultaties tussen de staten te bevorderen. De Derde Mand bijvoorbeeld laat voldoende ruimte om constructieve voorstellen te ontwikkelen om de samenwerking bij het uitwisselen van informatie, cultuur en onderwijs te vergroten ''. Ten aanzien van de voorbereiding van de conferentie in Madrid (1980) stelt Fascell voor: ,, . . .de lessen van Belgrado kunnen door het Westen worden gebruikt om de prioriteiten in Madrid scherper te stellen. In plaats van de energie te versnipperen aan tientallen nieuwe voorstellen en aan uitgesponnen onderhandelingen over een slotverklaring, zouden de diplomaten mogelijk van te voren over bepaalde initiatieven kunnen onderhandelen. Daarmee zou een langdurig, onvruchtbaar gevecht over andere punten kunnen worden vermeden. De essentie van de multilaterale conferenties voor veiligheid en samenwerking zal in de praktijk wel blijven bestaan uit het beoordelen van eikaars optreden. Unilaterale en bilaterale actie is erop gericht verbetering in dat optreden te brengen. Eén initiatief, waarover vóór Madrid onderhandeld zou kunnen worden, zou een conferentie van deskundigen kunnen zijn over de omstandigheden waaronder buitenlandse journalisten werken. Zulke deskundigen-confe-

renties werden in de Slotacte al genoemd als een middel voor uitvoering op multilateraal niveau en het communiqué van Belgrado voorziet in drie van zulke bijeenkomsten, die dan vooraf zouden moeten gaan aan de conferentie van de staten. Het zou moeten gaan over het vreedzaam bijleggen van geschillen; over een .,wetenschappelijk forum" en over samenwerking in de Middellandse Zee. De gedachte aan conferenties van deskundigen is interessant omdat daarvoor ook niet-regerings-functionarissen kunnen worden uitgenodigd, op gebieden waarover tot dusver uitsluitend werd gesproken op regeringsniveau. ( . . . ) Wanneer dit idee verder wordt uitgewerkt kan het enerzijds bijdragen tot betere verhoudingen tussen regeringen en anderzijds tussen organisaties, instellingen en personen. Wanneer men meent, dat ontspanning meer zou moeten betekenen, dan alleen de toenadering tussen staten, dan moeten de bevolkingen van die staten gebruik maken van de kansen om over de grenzen heen met elkaar in contact te treden. In de Slotacte hebben de regeringen die kansen geschapen. ( . . .)

tiek zou de meest reactionaire elementen in de Sowjet-leiding in de kaart spelen. Niettemin hebben acties van regeringen wel betekenis; ze kunnen bijdragen aan meer samenwerking en uitwisseling. Medvedev schrijft: alleen een omvangrijke en hechte samenwerking en wederzijdse economische afhankelijkheid tussen Oost en West zal het effect van de Westerse publieke opinie op het politieke klimaat in de USSR doen toenemen. De Chinese academie van wetenschappen kan zo lang als ze wil protesteren tegen de vervolging van dissidente wetenschappers in de USSR, niemand zal er ook maar de geringste aandacht aan besteden. Wanneer ze de protesten van Amerikaanse wetenschappers oneindig veel serieuzer nemen, dan komt dat vooral door het feit dat wetenschappelijke instituten in de Sowjet-Unie samenwerken met Amerikaanse in een aantal belangrijke projecten. En die samenwerking is weer het resultaat van officiële overeenkomsten tussen de twee regeringen ".

Publieke opinie

Medvedev ziet dat druk van buitenaf op twee manieren kan uitwerken. Hij erkent dat de Sowjet-leiders dankzij reacties uit het Westen de diplomabelasting die aan emigranten werd opgelegd, hebben laten vallen en dat tegen de dissidente wetenschapper Sacharov geen maatregelen zijn genomen tot dusver. Aan de andere kant vreest hij dat het amendement-Jackson (een amendement waarin werd voorgesteld dat Amerika bepaalde kredieten alleen zou verlenen aan landen die voldoen aan een aantal vereisten in verband met emigratie; een amendement dat dus duidelijk tegen

De dissident Roy Medvedev beschouwt de publieke opinie in de Westerse landen als de belangrijkste hefboom waarmee het Sowjet-beleid in de gewenste richting kan worden geduwd. Naar zijn mening is de publieke opinie belangrijker dan druk die regeringen wordt uitgeoefend, omdat die al snel een tegengestelde uitwerking heeft. Er zou, volgens Medvedev niet moeten worden afgezien van het sluiten van overeenkomsten met de Sowjet-Unie, want een dergelijke op isolering gerichte poli-

Twee uitwerkingen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen