VU Magazine 1978 - pagina 217

i(^ magazine 39

Patiënten te koop De huisarts is een vrije ondernemer. Maar wat betekent dat nu in feite voor hem.' Het is de indruk van prof. H. J. van balderen dat het idee vrije zelfstandige te blijven een aantal medische studenten bekoort maar pas laat krijgt men de schaduwzijden in de i^aten. De pas afgestudeerde arts moet zich dan op de vrije markt gaan bewegen. Hoe gaat dat? Men kijkt rond of er een huisarts is die zijn praktijk wil overdoen. Voor twee zaken moet worden betaald. De arts, die ermee ophoudt, wil zijn praktijkhuis overdoen. Bovendien vraagt hij een goodwill-som voor de introductie van de opvolger. Dat zijn geen kinderachtige bedragen, aldus prof. Van Aalderen. Die lopen hij een beetje praktijk al gauw op tot f 500.000 a 600.000 voor huis en praktijk. Voor de vertrekkende arts is dat een soort van ,,pensioen". .Viet alle patiënten gaan over naar de nieuwe dokter. Ongeveer 5 d 10 procent gaat over naar een andere arts in de huurt. De beginnende arts moet dat geld lenen, doorgaans bij verzekeringsmaatschappijen. In de loop van 10 tot 15 jaar moet dat worden terugbetaald. Veel keuze heeft hij daarbij niet. Het aanbod van praktijken is schaars. Hij start weliswaar meteen met een hoog inkomen, maar veel heeft hij daaraan nog niet omdat hij op zulke zware lasten zit. Misschien had hij liever een wat kleinere praktijk gehad f méér aandacht mogelijk per patiënt) maar dat zit er dan niet meer in. Hij staat voor de taak het aantal patiënten op peil te honden. Hij heeft zich hij wijze van spreken voor elke patiënt in de schuld gestoken. Het gevolg is dat hij een heel hepacdde opstelling kan krijgen ten opzichte van zijn patiënten. Hij mag zijn klandizie niet kwijtraken. Ze zijn nog niet afbetaald. Het gevolg is vaak dat hij erg hard gaat werken en sterk de neiging krijgt om tn te gaan op de wensen van de patiënt. En dan gaan allerlei mooie voornemens de mist in. In zijn opleiding heeft hij geleerd dat je voorzichtiger moet zijn met pillen dan 10 jaar geleden gedacht

werd. Maar nu neemt hij bijvoorbeeld de praktijk over van een dokter waarvan de patiënten gewend zijn moeiteloos slaappillen of zenuwpillen voorgeschreven te krijgen. De jonge arts zou het vanuit zijn opleiding wel anders willen aanpakken, maar zijn economische situatie maakt dat hij dat niet risicoloos kan doen. Een ontevreden patiënt (,.wat is dat nu voor een dokter.' ''; loopt misschien weg. Je kunt proberen de patiënt te overtuigen dat het heter voor hem is, maar wat als deze niet overtuigd raakt? , ,Het gekke is", zegt prof. Van Aalderen, ,,dat je altijd hoort praten over de macht van de dokter en de afhankelijkheid van de patiënt, maar de andere kant van de medaille hebben de mensen vaak niet door. nl. de afhankelijkheid van de arts van zijn patiënt. Hij beseft niet dat de dokter een prijs voor hem heeft moeten betalen." Een onbevangener optreden van de dokter bespeurt prof. Van A al deren een jaar of 10 a 15 jaar na de start, als de schulden zijn afbetaald en hij ruimer in de jinanciële middelen is geraakt. Maar het is wel zo dat hij zich in die eerste jaren bepaalde manieren heeft aangewend, die hij nooit meer helemaal kwijtraakt. Het moeten kopen van praktijken acht prof. Van Aalderen één van de oorzaken van de relatief hoge inkomens van de dokters. Waarom de afbetaling niet uitgesmeerd over een langere periode, bijvoorbeeld 30 jaar, zoals bij woningen? De verzekeringsmaatschappijen geven voor praktijkovername helaas geen langlopende leningen, zo blijkt. Het risico is te groot. Wat is in feite het onderpand? Prof. Van Aalderen signaleert bij de jongere huisartsen (en studenten) een groeiend onbehagen over deze situatie. Hij schat dat velen (misschien wel 50% onder degenen die in opleiding zijn) om die reden liever in loondienst zouden willen. ,,Het is op zichzelf natuurlijk gek, dat in een dienstverlenend beroep patiënten eigenlijk geldwaarden vertegenwoordigen", zegt prof. Van Aalderen. ..Patiënten zijn in feite in dit marktmechanisme een soort van koopwaar, een heel gek

verschijnsel." Wat krijg je als je het marktmechanisme uitschakelt? Een evenwichtiser soort inkomen, dacht prof. Van Aalderen. En een onafhankelijker gedrag. Maar hoe moet de arts dan aan een patienten-kring komen? Via een stelsel van benoemingen (zoals bij notarissen i of direct in loondienst hij de gemeenten? Voorstander toont prof. Van Aalderen zich van ..regionalisatie", waarbij de grote steden in wijken worden verdeeld. Keuze tussen bijvoorbeeld vier huisartsen moet er blijven, vindt hij. Het mag niet zo zijn dat elke Nederlander een huisarts toegewezen krijgt. (Overigens moet daarbij wel bedacht worden dat wie op het ogenblik in een dorp woont met éen huisarts, helemaal geen keus heeft). Wél keus dus. maar niet onbeperkt, want wat heeft goed beschouwd, de Amsterdammer er aan dat hij kan kiezen tussen 465 huisartsen? Groot voordeel van ..regionalisering" is ook dat er een veel efficiëntere samenwerking kan (ontstaan met andere takken van gezondheidszorg in de wijk (ziekenhuizen, wijkverpleegsters. maatschappelijk werksters, werkers in de geestelijke volksgezondheid enzovoorts). Je zou dan landelijk voorschriften voor de honorering moeten krijgen, dacht prof. Van Aalderen. Het hoeft niet zo te worden dat alle artsen dan in dienst zijn van de overheid. Ze kunnen ook in loondienst zijn bij stichtingen. Het alternatief tussen vrije markt en loondienst is niet automatisch overheidsdienst. Een neiging om een ander stelsel te accepteren, bespeurt prof. Van .Aalderen wel degelijk bij de jongere artsen. Maar ook de patiënten hebben er mee te maken. Willen zij een ander stelsel? Prof. Van Aalderen betwijfelt of vele patiënten zich voldoende bewust zijn van de werking van het markttnechanisme. En ook verwacht hij emotionele weerstanden bij het publiek tegen het idee van .,de dokter in loondienst". Ls zo iemand nog wel vrij? Prof. Van Aalderen tilt daar niet aan. Waarom eigenlijk zou iemand in loondienst zijn vrijheid van handelen kwijt zijn? .\'u wordt de vrijheid van handelen beperkt door het geld. (BvK)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen