VU Magazine 1978 - pagina 106

Wl magazine 16

Wat moeten we onder terreur verstaan? Heeft het zoeken naar een goede omschrijving van wat terreur of terrorisme nu eigenlijk is, zin? Niet veel, meende prof. Langemeijer. Het heeft alleen zin als je de verbinding legt naar andere vormen van politiek geweld, zoals oorlog, zei dr. Tromp. Prof. Delfgaauw noemde het geweld van de staat tegen burgers „terreur" en het omgekeerde „terrorisme". Prof. Bianchi stelde voor, beide termen te vervangen door: „Politiek geweld". DELFGAAUW: Laat ik eerst iets zeggen over de begrippen ,,terreur" en „ t e r r o r i s m e " . Hoewel ze vaak door elkaar worden gebruikt, heb ik toch onderscheid gemaakt: ik w i l spreken van „ t e r r e u r " als er geweld uitgaat van de staatsmacht en van „ t e r r o r i s m e " als er geweld uitgaat van bepaalde individuen die tegen de staatsmacht opereren. De staatsmacht kan zeer verschillend zijn. Er kan terreur uitgeoefend w o r d e n door zeer verschillende regimes. Ik kom nog al eens mensen tegen die menen dat alleen terreur w o r d t uitgeoefend door een staatsmacht die in communistische handen is; anderen menen dat het alleen voorkomt wanneer de macht in uiterst rechtse, fascistische handen is. Dat is natuurlijk volstrekte flauwekul. Het zou bijna prettig zijn als het zo was, dan kon je het zwart-wit tegen elkaar afzetten. Terreur vindt men zowel in vele regimes die zich communistisch-marxistisch noemen, maar ook bij regimes die zich niet meer rechtstreeks „fascistisch" noemen, maar daar wel bepaalde zaken mee gemeen hebben. Militaire dictaturen bijvoorbeeld. Veel mensen denken pas aan terreur wanneer er een bloedig conflict is, tussen bepaalde individuen en de staatsmacht. Dat hoeft niet. Er zijn ookterreur-regimes waar dit niet gebeurt, o m d a t niemand het durft. Aan de buitenkant kan zo'n regime erg rustig lijken en men merkt pas dat het een terreur regime is, wanneer er eindelijk mensen, omdat ze geen andere mogelijkheden tot verzet hebben, terroristische daden gaan bedrijven. Terrorisme (bedreven door personen tegen de staatsmacht) keert zich tegen werkelijke of vermeende terreur. Ik hebóaX„vermeende" erb\\ gezet, want men kan natuurlijk een regime ook ten onrechte voor een terreur-regime houden. Hetomgekeerde is trouwens even waar: men kan een terreur-regime aanzien voor een uitermate vreedzame staat. De vraag hoe men terrorisme moet beoordelen, hangt niet alleen af van de daden die de terroristen stellen, maar vooral ook van de vraag of ze zich keren tegen een al of niet echt terreurregime. Vandaar dat ik een onderscheid heb gemaakt tussen verschillende groepen terroristen (mensen die op vreedzame wijze verzet plegen tegen een regimezijn geen terroristen). Wanneer er sprake is van gewapend terrorisme, speelt de situatie een belangrijke rol. Er kunnen situaties zijn, waarin er voor degenen die een bepaald regime volstrekt ontoelaatbaar achten geen andere mogelijkheid

bestaat o m er verandering in aan te brengen dan door gewapend verzette plegen. Helaas is dat, geloof ik het geval, bij de meeste regimes in Latijns-Amerika. Ook elders in de wereld zijn er voorbeelden te vinden, denkt u aan A m i n . Er is in die landen geen mogelijkheid tot vreedzaam verzet o m d a t de wegen daartoe eenvoudigweg niet bestaan. De democratische kanalen zijn verstopt, zodat men op geen enkele wijze geweldloos verzet kan plegen. Wanneer men er van overtuigd is, dat een dergelijk regime eigenlijk alleen maar ten nadele van het volk werkt, dat het een onrecntvaardig, onmenselijk regime is, dan kan het op een gegeven m o m e n t zelfs plicht w o r d e n o m naar de middelen van het terrorisme te grijpen. Ik ben niet bepaald een bewonderaar van de Duitse democratie, maar toch kan men niet ontkennen dat daar toch wel degelijk democratische kanalen bestaan, ook al functioneren ze naar mijn smaak aanzienlijk slechter dan in Engeland, de Scandinavische landen of Nederland. Ze zijn er tóch w e l . Wat de RAF (Rote Armee Fraktion) heeft gedaan, is dus volstrekt niet gerechtvaardigd, o m d a t de gebruikte terroristische middelen niet in verhouding staan tot de situatie die in politiek opzicht in dat land heerst. Een terrorisme als dat van de RAF moet daarom m.i. sterk w o r d e n veroordeeld.

Van Links naar rechts: dr. H. Tromp, prof. mr. G. E. Langemeijer, mr. E. J. H, Schrage (gespreksleider) en prof. dr. B. M. I. Delfgaauw. (foto: Peter Wolters, AVC-VU)

Geen definitie LANGEMEIJER: Van een definitie heb ik me verre gehouden. Er zijn omstandigheden waaronder definities hun nut hebben, maar in het algemeen geloof ik, dat ze voor maatschappelijke verschijnselen geen grote betekenis hebben en aan de a n d e r e k a n t t o t v r i j veel verwarring kunnen leiden. De mens ziet nu eenmaal kans om telkens nieuwe verschijnselen op maatschappelijk gebied in het leven te roepen en die passen dan weer niet onder de een of andere definitie. Dat betekent natuurlijk niet, dat het van geen belang zou zijn om op een bijeenkomstals dievan vandaag z o g o e d m o g e l i j k t e o m l i j n e n waarover w e bij déze gelegenheid praten. Maar het heeft naar mijn idee geen n u t o m tezeggen: dit of dat is nu onder alle omstandigheden de aanbevelenswaardige definitie voor terrorisme.

Foute diagnose TROMP: Ik maak weinig onderscheid tussen ,,terreur" en ,,terrorisme", behalve kwantitatief. Je kunt inderdaad zeggen dat ,,terreur" het gedrag is, wanneer het

Jadat ?77ln en pol eerge «n lid verder erlanc 'ultse ehoud ocht. 'tracht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen