VU Magazine 1978 - pagina 304

•^pn

yn magazine 38

Dat is pas leven door prof. dr. C. A. van Peursen

Dat is een oude tegenstelling: leer en leven. In het moderne jargon spreekt men van de verhouding tussen orthodoxie en orthopraxie. Maar dan is de verhouding omgekeerd ten opzichte van vroeger: niet meer het leven volgt uit de leer - eerst de dogmatisch onderbouwde preek, daarna de toepassing - maar het juiste. sociaal-rechtvaardige handelen geeft de voorwaarde aan voor wat onder de zuivere leer verstaan moet worden. Wordt de zaak zo niet op de kop gezet? Neen. antwoordt de activist die paden van sociale gerechtigheid wil bewandelen: zo komt de zaak eindelijk op zijn pootjes terecht. Ietwat verwarde discussies zijn dikwijls het gevolg van deze standpunten.

ken van hoogleraren, gebruik en misbruik van psychologische tests. Zaken dus uit het directe en praktische leven. Maar waar blijft de leer. zo verzuchten velen (sommigen?). Twee antwoorden moeten gegeven worden. Ten eerste dat een principiële oriëntatie inmisbaar is - of deze ontbreekt moet overigens nog beantwoord worden en deze vraag komt verderop aan de orde. Ten tweede dat een principiële oriëntatie, waarbij de leer het leven fundeerde, ook wel eens wat geforceerd was, om het maar voorzichtig uit te drukken. Enkele voorbeelden van het laatste. Het beginsel van vrijhandel werd niet zozeer gestaafd met argumenten

Hoe zou een VU-magazine er een vijftigjaar geleden hebben uitgezien? Waarschijnlijk ook behandeling van vele actuele vragen, maar met gedegen en principiële stellingname. Zodat men wist waar men aan toe was. Vele trouwe lezers - de jonge oplettende lezertjes even uitgezonderd zullen dit thans juist als een gemis voelen. Zelfs het dagblad, dat veel onmiddellijker op actuele berichtgeving moet reageren, liet het principiële geluid onafgebroken horen. De knipsels uit de oude ,,Standaard", telkens in het VU-magazine afgedrukt, laten dat wel zien:,,. . . heeft ons volk terstond . . . gevoeld, waarop het in den schoolstrijd aankwam: al of niet met den Bijbel?". Het is niet waarschijnlijk dat men thans zaken die met het onderwijs te maken hebben, even terstond en duidelijk aanvoelt. Waarmede wordt het VU-magazine thans gevuld? Niet met principiële en dogmatische beschouwingen maar met artikelen over - willekeurige greep uit laatste nummers - overlevingskansen bij verkeersongelukken, stadsvernieuwing, winkelcentra, slums in Karachi, het thuis wer-

ontleend aan de geografische ligging en economische belangen van de Nederlandse havens, maar met de bijbeltekst ,,strooi uw brood uit op het water . . . " Als over maatschappelijke ongelijkheid gesproken werd - een kwestie thans zeer actueel o.a. in verband met vragen rond inkomensnivellering, onderwijs met gelijke kansen voor ieder, investeringen in ontwikkelingslanden, dan kon men lezen: ,,zoals de ene ster in lichtglans verschilt van de andere en de ene bloem in kleurenpracht van de andere, zo is ook de maatschappelijke ongelijkheid in de Schepping gegrond.'' De lijnen werden dus duidelijk en dik getrokken. De antithese speelde daarbij een grote rol. Het socialisme kwam onmiskenbaar voort uit de geest van de afgrond, evenals vele andere geestelijke en wijsgerige stromingen - eigenlijk bijna alle. En in een Zuid Afrikaans, calvinistisch georiënteerd blad. dat door stijl en inhoud nostalgische herinneringen oproept naar de dertiger jaren, werd nog zeer onlangs gesteld dat het gebruik van de term ,,mythe" in de theologie kenmerkend was voor de geest van afval van het christelijk geloof. Zelfs in de eenvoudige aangelegenheden des levens kon de grenslijn duidelijk getrokken worden: kaartspelen was het prentenboek des duivels, maar het domino-spel - misschien door de op zichzelf taalkundig niet geheel juiste associatie met het woord ,,dominee" - w a s toegelaten, zelfs op zondag.

Verschuivingen

Prof. dr. C. A. van Peursen

Wellicht dat een of andere lezer zal zeggen dat deze voorbeelden wat eenzijdig zijn, dat zij te karikaturaal zijn. En dat men zoiets ook met hedendaagse uitlatingen van theologen en andere schrijvers kan uithalen, wanneer die de christelijke geloofs-

^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen