VU Magazine 1979 - pagina 225

i ^ magame 3

Materialistische bijbellezing: vloek of zegen? Wat is materialistische bijbellezing? Voor degenen die de diskussie tussen christendom en marxisme de afgelopen jaren niet hebben kunnen „meemaken" moet hier wel sprake zijn van een wanstaltig, in ieder geval onwettig huwelijk tussen het historisch materialisme van een zekere Marx en de bijbel. Dan moet ,,materialistisch bijbellezen" wel klinken als een grove vloek . . . Maar hoe funktioneert dit huwelijk? Heeft het bestaansrecht? En wat houdt het in? Ook aan de VU gaat deze diskussie niet voorbij. Ook aan de VU zijn er theologen die - hoe hun oordeel verder ook luidt - zich bezighouden met materialistische exegese. Aan de VU zijn dat Sijbolt Noorda. Theo Korteweg en Harry Kuitert. Met de eerste twee had VU-magazine een gesprek.

'n Bedreiging Tot op heden heeft de materialistische benadering vooral wortel geschoten bij kritische gemeenten en basisgroepen. Zij is ontstaan in Frankrijk en begon vervolgens een ware zegetocht door Zuid-Europa en Zuid-Amerika. Het meest diepgaande werk wat de materialistische bijbellezing opleverde is het lijvige „LECTURE MATERIALISME DE L'EVANGILE DE MARC" van de Portugese priester Fernando Belo. Een bijzonder ingewikkeld boek, met meer voetnoten en afkortingen dan pure tekst. En, erger, volgens sommigen een vervelende bedreiging voor de kerk. A. Vanhoye, medewerker aan het Pauselijk Bijbelinstituut in Rome oordeelde onthutst: ,,Door het kruis van Christus als de Zoon van God daaruit te verwijderen, loochent dit hoek in feite het Evangelie. Met verbijstering stellen wij vast dat dit boek is uitgegeven door een katholieke uitgeverij; dat is naar mijn mening een regelrecht schandaal". Nog nooit is het marxisme zover doorgedrongen op het kerkelijk eif

als nu. Deze schandalige lezing sijpelt nu ook door in ons land. We kunnen de borst vast nat maken . . .

Uitgangspunten Vanuit welke behoefte is materialistische exegese ontstaan? ..Bevrijding" houdt in de kerkelijke theologie vaak stil bij de konkrete levensomstandigheden, de maatschappelijke noden waarin mensen en groepen verkeren. Rochus Zuurmond, studentenpredikant in Delft, noemt zo'n kerk een ,,politiek bewusteloze kerk". Zo'n kerk is een ..onbewuste, maar daardoor uiterst ejfektieve handlanger van de heersende klasse". En hij vervolgt dan: ,,Gaat het in het Oude Testament niet over de bevrijding van een volk uit slavernij en ballingschap? Is het Nieuwe Testament niet bladzijde na bladzijde uitgesproken partijdig in zijn oordeel over rijken en machtigen?" Jan Bonsen, schrijver van het boekje .,Politieke lezing van de bijbel"' neemt z'n uitgangspunt niet in de bijbel maar in de maatschappij zelf. Op een bijeenkomst in Kerk en Wereld te Driebergen stelde hij: ,,'t Kan niet zomaar zijn van: tja. we moeten die bijbel lezen. Ik denk dat we eerst eens moeten kijken waaróm we eigenlijk die bijbel pakken om te lezen. Het begint veeleer met de noodzaak voor ons om in onze samenleving te handelen. Dat is eigenlijk het uitgangspunt, daar begint alles mee. En daarvoor heb je inzicht nodig in de maatschappelijke situatie. Inzicht in je eigen positie in de maatschappij om een strategie te kunnen ontwerpen''.

Dan pas pak je de bijbel en je gaat ontdekken dat daar bevrijdende verhalen in staan, in de visie van de materialisten zelfs een omkering van de bestaande orde. kompleet met strategie en a! . . . De bijbel moet worden teruggegeven aan de mensen bij wie hij thuishoort; de armen. De materialistische bijbellezing heeft een pretentie: daarvoor een methode te hebben ontwikkeld. Materialistische exegese is dan ook , samengevat: ..een wetenschappelijke reflexie op het bijbellezen van de armen, in dienst van die armen" (Zuurmond). Materialistische exegese is: ..wetenschappelijk proletarisch lezen".

Hoe? De materialistische bijbellezing heeft een methode ontwikkeld waarmee je de opstandige struktuur van de bijbel kunt blootleggen. Tot nu toe heeft zij zich vooral bezig gehouden met het evangelie van Markus. Eerst wordt de schrijver zelf in zijn tijd geplaatst. Hoe zag zijn maatschappij eruit? Bij Markus: welke sociale en politieke strukturen zijn er te beschrijven van Rome rond het jaar 70? (daar werd toen dit evangelie geschreven). Vervolgens het verhaal zelf. Welke groepen, stromingen en representanten daarvan treden op als akteurs in het verhaal? Bij Markus bijvoorbeeld: de zelotische beweging, de Sadduceeën, de farizeeën. Wat is hun rol in het politieke gebeuren? Welke ..strategie" past Je-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen