VU Magazine 1979 - pagina 457

^ Toch blijft deze sekondaire vraag niet onbelangrijk. Valt er nog veilig te leven boven een radioaktief geladen zoutkoepel? VU-magazine zocht het antwoord op deze vraag. De schrijver was erdoor gefascineerd, maar wist niets van geologie, natuurkunde en chemie. Hij raakte verzeild in een wereld vol tegenspraak, verdacht makingen en kibbelarij.

Bevoorrecht Terug naar ir. Hamstra, in zijn bolwerk te Petten slechts bereikbaar achter een sluis van hefbomen, portiers, formulieren en controles. - Hoe veilig is tiet precies? Kernvraag. „Het is voor de Drenten volledig onmerkbaar. Absolute veiligheid bestaat nergens. Het enige wat je kunt doen is de risiko's, als je die zo mag noemen, de konsekwenties, beperken. Ik ben vooral de laatste jaren steeds meer tot de overtuiging gekomen, dat, het een hele goede oplossing is om radio-aktief afval in een zoutkoepel op te bergen. Dat het waarschijnlijk zelfs van alle geologische opbergmethoden de meest voor de hand liggende is. Je zit dan nl. buiten de biosfeer. De aardkorst is veel dikker dan het stukje dat tot onze biosfeer behoort. Wij zijn in Nederland bevoorrecht met zoutkoepels in onze bodem."

magazine 15

de liberale fraktie in Alkmaar: „Gasselte heeft de grootste zoutkoepel. Maar dat is niet de enige reden, het zit 'em ook in de diepteligging (hoogste punt op ongeveer 300 m, een pluspunt voor mijnbouw) en enigszins in de vorm. We weten er weinig van. Het ziet er naar uit dat de koepel van G. een heel rustige vorm heeft. Een zoutkoepel kan de grilligste vormen hebben. Dat is niet te voorspellen." - Wie heeft nu het hele plan opberging in zoutkoepels bedacht? Bij voorbaat was al duidelijk dat je wel kon vergeten het afval naar de maan te sturen, echt van die futuristische oplossingen. Je moet met twee benen op de grond blijven staan. Ook van het dumpen van hoogaktief afval in de oceaan was duidelijk dat dat niet ging: dat wordt niet aanvaard en het is duur. Toen bleek een geologische oplossing veruit de beste." Het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) had geen verstand van geologie, daarvoor is men naar de Rijks Geologische Dienst (RGD) gegaan. De RGD heeft een inventaris van ondergrondse opbergmogelijkheden gemaakt. Vanwege de reusachtige hoeveelheid zout in Nederland is dat als belangrijke mogelijkheid naar voren gekomen. De RGD heeft daarop een selektie van de vijf zoutkoepels gemaakt. Of eigenlijk twaalf, waaruit de vijf beste naar voren kwamen.

Ontstaan van de koepels

Gasselte opgestuwd in de vaart der volkeren Dankzij deze bevoorechte positie gaat het radioaktieve materiaal, afkomstig uit ziekenhuizen en nucleaire installaties wellicht in deze zoutkoepels worden opgeborgen. De Rijks Geologische Dienst heeft daartoe vijf plaatsen uitgezocht. Gasselte (D) is als geschiktste naar voren gekomen. Op grond waarvan? Heeft de RGD zich laten verleiden door fraaie doorkijkjes uit „Mooi Drenthe"? Wat waren de verschillen met de andere vier lokaties (Anioo, Onstwedde, Pieterburen, Schoonloo)? Ir. Hamstra, niet alleen een voorzichtig maar ook een vriendelijk man, bereidwillig prater en lid van

In hun huidige vorm zijn de zoutlagen al tientallen miljoenen jaren oud. Nederland is een deltagebied en is door sedimentatie, dus door aanvoer met rivieren ontstaan. Vandaar grondsoorten als zand en klei, die zich hier hebben afgezet. Die afzetting kon blijven doorgaan omdat Nederland ook een dalingsgebied is: wat 200 miljoen jaar geleden aan de oppervlakte lag ligt nu op een diepte van 3000 meter. In die tijd is het zout in een binnenzee opgeslagen. Voorwaarden daarvoor zijn een ondiep bekken en een warm klimaat. Het zeewater verdampt en de zouten slaan neer. Dat kunnen verschillende zoutsoorten zijn, afhankelijk van klimaatschommelingen op die plek. Gelaagde zoutafzettingen bestaan uit verschillend materiaal: meerdere soorten zout, soms zitten er kleilaagjes tussen. Na zo'n hele neerslagcyclus bestaat 80% van het volume uit steenzout. De andere zoutsoorten kunnen bijv. kaliummagnesiumzouten zijn. De vele miljoenen jaren daarna zijn er afzettingen boven dat zout bezonken. Een Duitse geoloog verklaarde met een fraaie vergelijking het ontstaan van de koepels: ooit, 200 miljoen jaar geleden is er zout afgezet, dat vrij kort daarna (geologisch gezien), 40 miljoen jaar later, is gaan werken waardoor uit de zoutlaag een zoutkoepel werd opgeperst. Dat moet je je voorstellen als een deegbal waar goed in geroerd is, maar heel onregelmatig en onsystematisch. Ik kom er nog op terug, maar toch alvast even m'n licht opgestoken bij drs. Peter Verhoef (geoloog

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen