VU Magazine 1979 - pagina 138

Wl magazine 4 dat op zo'n drie uur durende privéles ook wel eens buiten de bestudeerde stof werd getreden.

„Het vergruisde beeld van de tachtigjarige oorlog',99

In deze jaren (1931-1936) kreeg ik een toenemende bewondering voor zijn grote eruditie, zijn enorme belezenheid, maar ook voor zijn tolerantie en begrip voor andersdenkenden. Voor het Calvinisme had hij grote waardering; men leze slechts "zijn schets over ,,De klokkenist der kleine

idorp

p i •• •

De Watergeuzen veroveren Den Briel

luiden" in de „Erflaters". En toen er dan ook weer een vacature kwam aan de Gemeentelijke Universiteit namen Jan de Rek en ik het initiatief voor een adres aan zijn oud-leerlingen en aan de Gemeenteraad om zijn benoeming te ondersteunen. Het heeft sommigen wel eens bevreemd dat ik als Gereformeerd onderwijzer en voorstander van confessionele politiek aan deze actie heb medegewerkt. De tweede aanloop slaagde en ik betreur het nog steeds niet wellicht een steentje te hebben bijgedragen aan dit succes. Ten overvloede: twaalf jaar lang ben ik medewerker geweest aan voornoemd Instituut

De historische objectiviteit Na deze uitwijding terug naar de inaugurele oratie. Onder de titel „Het ver-

gruisde beeld" behandelt hij het vraagstuk van de historische objectiviteit. Al op de eerste bladzijde komt hij tot de conclusie dat objectiviteit in de geschiedschrijving, zoals men zich in de 19e eeuw als ideaal had gesteld onbestaanbaar is. Als het mogelijk zou zijn alle subjectieve elementen van persoon of karakter van de geschiedvorser of schrijver te elimineren zou er een communis opinio moeten zijn over elk doorwerkt historisch onderwerp. Maar voor Romein staat vast dat hoe groter onze kennis wordt hoe onduidelijker en onvaster het „beeld" zich ontwikkelt tot het tenslotte in een nevel van opvattingen verdwijnt. Hiermee is de titel „het vergruisde beeld" verklaard. Hij adstrueert zijn stelling met concrete voorbeelden die hij ontleent aan de wijze waarop het begin van onze Tachtigjarige oorlog wordt omschre-

ven. Het spreekt vanzelf dat het verschil maakt of de opstand door een Spanjaard, een Waal, een Vlaming, een Hollander of een Zeeuw wordt beschreven. Maar verschil van inzicht over de motieven die tot de opstand leidden bestond er ook tussen de Hollanders zelf al naarmate zij meenden dat de opstand terwilie van de vrijheid dan wel terwille van de godsdienst was. En natuurlijk bestaat er altijd een zekere overeenstemming tussen beide uitgangspunten in zoverre, dat ook hij die meende, dat de grote strijd terwille van de godsdienst gestreden was, het vrijheidselement daarin wel moest opnemen, terwijl hij die zwaard of pen of beide terwille van de vrijheid voerde, die vrijheid tegelijk als godsdienstvrijheid moest zien. Van de vele voorbeelden die Romein noemt, vermeld ik er slechts enkele.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen