VU Magazine 1979 - pagina 246

1 ^ magazine 24 gen tenslotte o.a. terecht bij het feit dat ze in haar jeugd eens door een o o m was verkracht. En een ander geval, een man met een windfobie, altijd angstig voor storm, bleek een homofiel, die tijdens de oorlogsjaren door de nazi's in een kamp was opgesloten. Ook voor homofielen hadden de nazi's een uitroeiingsprogramma. Associatie kan oorzaak van een fobie zijn. In de literatuur is het experiment bekend met Albertje, een Amerikaans jongetje dat nog geen jaar oud omstreeks 1920 een fobie is aangeleerd. Eerst was Albertje helemaal niet bang voor ratten en andere dieren. Hij stak zelf z'n handjes uit o m ze aan te raken. Waar Albertje wel vreselijk van schrok was een plotselinge luide gongslag. Wat deed men nu? Telkens wanneer Albertje voortaan de rat zag, gaf men een dreun op de gong. Na zeven keer was het al raak. Albertje werd doodsbang bij het zien van ratten, konijntjes, honden en noem maar op. Het geval is beschreven in het boekje „ A n g s t " van E. J. Zwaan en M. N. de Wolf-Ferdinandusse (Van Gorcum, 1975). Gemeld is ook dat Albertje na verloop van tijd z'n fobie gelukkig weer kwijtraakte. Het experiment gaf de stoot tot w a t later gedragstherapie zou gaan w o r d e n . Een niet verwerkte echtscheiding in de tropen was oorzaak van een warmtefobie (waarbij de tropenkas van de VU-hortus goede diensten heeft bewezen). Geholpen is ook een arts, die z'n patiënten in de wachtkamer niet meer durfde te groeten en beefhanden kreeg bij het geven van injecties. In de training w e r d opgenomen het geven van spuitjes aan sinaasappels.

„Maatwerk" Drs. Vrolijk ziet schone perspectieven voor de Systematische Desensitisatie. De toepassingen tot dusver noemt hij „confectie". Er is een standaardprogramma voor allen die behandeld worden, maar het verloop van het angstproces is uiteraard niet bij alle mensen gelijk. Nog betere resultaten zouden mogelijk te bereiken zijn met „ m a a t w e r k " , een tekst bij een diaserie die geheel aangepast is aan een specifiek geval. Min of meer toevallig ontdekte men ook dat de resultaten waarschijnlijk beter w o r d e n als men de mensen zelf aan het werk zet met de apparatuur. Een ingenieur, die van een bepaalde angst afwilde, kon niet overdag naar de VU komei;i in verband met zijn werk. Wel tussen vijf en zes uur. Maar dan zijn de meeste assistenten al naar huis. De oplossing werd gevonden door de man zelf het apparaat te laten bedienen. Hij bracht zelf de elektrodes aan, schakelde de apparatuur in en hield z'n score bij. De resultaten van de enthousiaste doe-het-zelver waren fantastisch. Een vergelijkend onderzoekje gaf dezelfde positieve indruk van zelfwerkzaamheid. Haal de mensen zoveel als mogelijk uit hun passieve rol is nu het streven. Drs. Vrolijk denkt er zelfs over de mensen hun eigen bandjes te laten inspreken met een eigen tekst. Iedereen kent z'n e\gen„angst-hiërarchie" het beste, „//f heb het idee dat in de toekomst die automati-

sering nog verder zal gaan," denkt drs. Vrolijk, „hand in hand met de zelfwerl<zaamheid van de mensen". Hij ziet al bibliotheken verschijnen vol standaard-programma's waaruit kan worden geput. Tandartsen zouden in een zijkamertje die apparatuur kunnen opstellen ten behoeve van patiënten die eerst hun vrees wat willen verminderen voor zij zich onder behandeling stellen. Het vereist weinig personeel; de mensen kunnen zichzelf helpen.

„Gewenning" Desensitisatie betekent letterlijk: „ongevoe/igmaldng". „Afstomping" oppert VU-Magazine, maar deze negatieve term wekt enig protest in de experimenteerruimte op Texel. „Gewenning" klinkt beter. Drs. Vrolijk: „'t Is niet de bedoeling om van de mensen automaten te maken, maar om 'n angst weg te nemen, die belemmert om volledig te kunnen leven." „ I n een bepaalde maatschappij", moet daaraan wel w o r d e n toegevoegd, 'n Voorbeeld: Massaal is ons volk geleidelijkaan getraind in het besturen van voertuigen, die snelheden halen van ver boven de 100 kilometer per uur. Het is aannemelijk dat Piet Hein en T r o m p in hun broek zouden doen van angst wanneer ze zonder voorafgaande mentale training in het moderne verkeer waren gestort. Was hun angst reëel? Ongetwijfeld. De duizenden verkeersdoden per jaar en een nog groter aantal verminkten maken het niet mogelijk o m vol te houden dat de vrees van onze sidderende zeehelden ongegrond was. Hier was geen sprake van angst o m niks, wellicht eerder van een nog normaal functionerend gevoel voor gevaar, dat bij de huidige weggebruiker door gewenning is teruggedrongen. Gelukkig maar, gegeven de feitelijkheid van de auto. Met angstige bestuurders zouden er nog veel meer ongelukken gebeuren. Van de Nederlander, die nog „ n o r m a a l " reageert op het moderne verkeer, zal men thans echter zeggen dat deze een fobie heeft. Regelmatig zal hij in de problemen raken wanneer hij nooit in een auto durft. En dan lijkt het maar het beste o m ook „ o n g e v o e l i g " te worden gemaakt, net als geleidelijkaan met vrijwel iedereen is gebeurd. En zo leven w e betrekkelijk vreesloos met een zoveel slachtoffers eisend verkeerssysteem, dat de invoering ervan als een gruwelijk voorstel zou zijn beschouwd, wanneer daarover ooit bewust had moeten worden beslist. Is misbruik mogelijk van de Systematische Desensitisatie door mensen van angsten te verlossen, die ze maar beter kunnen blijven behouden, zoals b.v. de vrees o m te doden, (militaire opleiding), inbraken te plegen of bankovervallen enzovoorts? Drs. Vrolijk voert het broodmes ten tonele, dat in alle faculteiten dienstdoet o m te illustreren dat elke door wetenschappers ontwikkelde techniek zowel ten goede als ten kwade kan worden aangewend. Zo is het ook met de Systematische Desensitisatie. (BvK)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen