VU Magazine 1979 - pagina 149

i ^ magame 15

Kunnen fysici en publieke opinie bijdragen tot (icem)ontwapening? door prof. dr. E. Boeker

Er zijn mensen die redelijk tevreden zijn over een wereld met kernwapens, in het bijzonder tevreden met een wereld waarin de beide grootmachten Rusland en Amerika over kernwapens beschikken. Zij redeneren, dat deze kernwapens gedurende 35 jaar de vrede in Europa hebben weten te handhaven. Zij menen dat het aan de opstelling van de twee grote machten tegenover elkaar, namelijk zó, dat als de ene in Europa gaat vechten de andere onmiddellijk met kernwapens terugslaat, te danken is dat we in Europa geen grote gewapende konflikten hebben gekend na de 2e Wereldoorlog. De grote meerderheid van het Nederlandse volk ziet echter kernwapens als een grote bedreiging voor de vrede. Zij worden daarin gesteund door uitspraken van generaal Eisenhower, door uitspraken van diverse pausen en eveneens door vele uitspraken van de Verenigde Naties, tot en met de laatste grote zitting van de Verenigde Naties in mei/juni 1978, die helemaal gewijd was aan ontwapeningsproblemen. In Nederland zelf hebben zeer veel groeperingen zich met elkaar verenigd om de strijd tegen kernbewapening te voeren. Er bestaat sinds april vorig jaar een overlegorgaan tegen kernbewapening waarin deelnemen 6 politieke partijen (PvdA, CDA, D'66, PPR, CPN, PSP), de vakbeweging FNV, en vredesbewegingen als het Interkerkelijk Vredesberaad, Pax Christi en het samenwerkingsverband Stop de Neutronen-bom - Stop de kernwapenwedloop. Dit overlegorgaan is de organisator van de grote studiedag over kernbewapening aan de Vrije Universiteit op 7 april. In verband hiermee dit artikel over o.a. „Fysici en {kern)ontwapening", waaruit kan blijken waarom ik aan dit overlegorgaan deelneem. De aanduiding van het onderwerp kan enigszins vreemd overkomen. Historisch gezien zijn de fysici immers meer betrokken geweest bij bewape-

ning dan bij ontwapening. Ook numeriek zijn op dit moment veel meer fysici bezig met onderzoek en ontwikkelingswerk (O & O) op het gebied van wapens dan bezig met acties voor ontwapening. De schattingen zijn dat van alle natuurwetenschappers ter wereld, werkzaam in O & O, 50% bezig is met militaire O & O. De aantallen natuurwetenschappers bezig met ontwapening vallen hierbij in het niet, en zij doen dit werk bovendien veelal in een beperkt onderdeel van hun tijd (bijv. hun vrije tijd). Voor fysici zullen de aantallen niet veel anders liggen. Kunnen zij werkelijk iets bijdragen tot (kern)ontwapening of moeten zij dat overlaten aan specialisten? In de loop van dit artikel zal o.a. deze vraag aan de orde komen. In het geheel concentreer ik mij op kernwapens. Enerzijds omdat hun uitwerking, zoals we hier allen weten, vele malen groter is dan de gebruikelijke chemische wapens (zowel in plaats als in tijd). Anderzijds omdat deze wapens helemaal zijn ingeleid in de militair-politieke geostrategie en een oorlog in Europa (voorlopig) ondenkbaar is zonder dat deze wapens worden ingezet. Ik ben me er natuurlijk van bewust dat het niet gaat om kernbewapening alleen, maar om ontwapening en om een vreedzame wereldsamenleving. Internationale uitspraken staan ook steeds in deze lijn (art.VI van het verdrag tegen de Verspreiding van Kernwapens). In diezelfde internationale verdragen of VN-resoluties worden wei steeds de kernwapens genoemd ais grootste en meest onmiddellijke bedreiging van de mensheid. Bijv. VN 10e speciale zitting over ontwapening (23/5-1/7-1978), no.45: prioriteit in ontwapeningsonderhandelingen moet gegeven worden aan: kernwapens, no.47: kernwapens vormen het grootste gevaar voor de mensheid en voor het voortbestaan van de beschaving... De nadruk op kernwapens, ook in mijn betoog, is daarmee voldoende gemotiveerd.

De wederzijdse afschrikking Vlak na Wereldoorlog II beschikte de V.S. over kernwapens en de S.U. (nog) niet. In dit stadium gebruikte de V.S. haar kernwapenoverwicht niet om de Sovjet-invloedssfeer terug te brengen tot ver binnen de grenzen, afgesproken in Jalta. Volgens sommigen blijkt hieruit dat de V.S. intrinsiek „vredelievend" met kernwapens omgaan. Men kan tegenwerpen dat de V.S. het op dat moment politiek niet konden ,,maken" om haar bondge-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen