VU Magazine 1979 - pagina 349

l ö magazine 39 Uit de platen waarop we het mislukte experiment nogmaals hebben overgeprikt valt een voorlopige conclusie te trekken over wat er aan de hand zou kunnen zijn. Op de plaat met kanamycine zijn wel kolonies, maar op die met ampicilline geen. Kennelijk heeft het knip-enzym niet vlak vóór het Amp-resistentie-gen geknipt, maar er middenin. Het zal nu bijvoorbeeld met een ander knip-enzym nog eens geprobeerd kunnen worden. Dinsdag kunnen dan tenslotte de gemaakte plasmiden geïsoleerd worden uit de bacteriekweek die Monique gemaakt heeft, een literfles vol. Er zitten miljarden bacteriën in, enkele malen zoveel als er mensen op de wereld zijn.

Tovenaarsleerling Onder toezicht van Monique moet ik zelfde hele procedure afhandelen. Ik voel me net de tovenaarsleerling. Van het hoe en waarom van de handelingen die ik uitvoer, begrijp ik telkens net niet het fijne. Het eerste is het duidelijkste: de bacteriën in de centrifuge scheiden van het extract waarin ze hebben kunnen groeien. Daarna is het: stofje X toevoegen om de celwand af te breken, centrifugeren, stofje Z toevoegen voor. . . ja, voor wat? De plastic handschoenen die voor sommige stofjes gedragen moeten worden, zitten niet prettig en ik vind het moeilijk om er serieus bij te blijven. Een eerstejaars student zou het waarschijnlijk allemaal veel beter kunnen. Maar, op een gegeven moment, de ochtend is inmiddels aardig achter de rug en de inwendige mens begint om wat proviand te roepen, komt het verlossende woord: het experiment is voorbij. Het resultaat is een druppeltje water dat nu onderin één klein eppie zit. Dat zijn nu alle plasmiden die in die miljarden bacteriën in die grote fles zaten.

De techniek van bet recoinbineren verloopt a!s volgt. Vit een DNA-keten haaft men een bepaald stukje DNA met bciknlp van een kmp.enzym. I>e uiteinden van het geknipte DNA zijn niet even lang. Vervolgens knipt men een ringvormig stukje DNA door, dat buiten de celkem leeft eo dat plasmide beet. Ook hier ontstaan uiteinden van ongelijke lengte. In het gat plaatst men bet elders geknipte stukje DNA. De engeliike afteinden (kleefstukjes) maken de bevestiging mogelijk. Het zo opnieuw samengestelde (ge-recombineerde) DNA kan zfarfa vervolgens in een cel vermenigvuldigen (op de tekening in een staafvormige K, cofibacterie).

den voor het geven van de klap en vierentwintig voor het weten waar. Ik zou niet weten waar. Maar eenvoudig blijft het wel. Heeft zo'n exercitie als deze nu nut gehad? Jawel, maar dan niet om wat ik er over de practische aspecten van DNA recombinatie heb geleerd. Techniek heeft me nooit zo geïnteresseerd - ik weet wel theoretisch hoe een verbrandingsmotor in elkaar zit, maar ik griezel elke keer als ik die motorkap open doe. Nee, het nut zit in het proeven van de sfeer van het laboratorium, het zien waar de mensen mee bezig zijn, het observeren van het enthousiasme waarmee ze ook tijdens de lunch en bij het theedrinken praten over hun onderzoek. Wat dat laatste betreft, natuurlijk hebben ze het ook over het weer, de politiek en wat voor belachelijks er nu weer op TV was, maar het werk komt er toch steeds weer doorheen.

Terug Met een gevoel van ,,was dat nou alles" ga ik weer terug naar mijn kamer. Het is wat Nijkamp al gezegd had, als technische handeling stelt dat hele werken met DNA weinig voor. Iedereen kan het doen, en ook als je helemaal niet weet waarom je bepaalde handelingen nou zus of zo verricht, een redelijke kans van slagen heb je wel. Toch gaat dat natuurlijk niet helemaal op. Het lijkt op dat verhaal van die automonteur die vijfentwintig gulden vroeg voor het geven van één weigemikte klap met een hamer, een gul-

links 1 liter bacteriën. rechts: In een eppie het druppeltje plasmitlen dat tenslotte wordt geïsoleerd uit de bacteriën.

Vragen Toch blijven er voor de buitenstaander onbeantwoorde vragen. De mens doet al duizenden jaren lang aan genmanipulatie met planten en dieren. In principe is het werken direct met DNA niet iets anders dan het via de klassieke wijze van teeltkeus een nieuw graanras maken dat meer opbrengt en beter bestand is tegen allerlei ziekten. Maar met mensen is een dergelijke manipulatie niet mogelijk. Via DNAmanipulatie kan het dat wel worden. Het vooruitzicht dat de vermeerdering van onze kennis van de fundamentele levensprocessen, van de ontwikkeling van eicel tot compleet individu ons biedt, is tweeledig. Aan de ene kant zien we nu al practische resultaten als het vervaardigen van menselijke hormonen. In de toekomst zal het zeker mogelijk worden door aangeboren afwijkingen in ons DNA veroorzaakte ziekten te bestrijden. Aan de andere kant roept het bestrijden van ongewenste verschijnselen de vraag op wat dan wèl gewenst is. En als eenmaal de mogelijkheid bestaat de erfelijke eigenschappen van de mens te beïnvloeden, dan zullen er ook zeker lieden te vinden zijn die zo'n mogelijkheid voor andere doelen dan het bestrijden van ziekten willen gebruiken. En dan is Brave New World niet ver meer weg. De onderzoekers die indertijd de kwestie van de toelaatbaarheid van het DNA-onderzoek aan de orde stelden hadden daarbij het onmiddellijke veiligheidsaspect op het oog. Wat dat betreft lijken de problemen niet meer zozeer aanwezig te zijn. Dat wil evenwel niet zeggen dat er nu, zoals sommigen zeggen, in het geheel geen problemen meer zijn. Ze zijn alleen van andere dan zuiver technische aard, en ze omvatten het totale terrein van de bio-technologie. De centrale vraag daarbij is niet ,,Wat kan?", maar ,,Wat mag?"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen