VU Magazine 1979 - pagina 416

voor kinderverzorging in de fabriek, door crèches, kinderbewaarplaatsen, fröbelscholen." (Proces-verbaal Tweede Chr. Soc. Congres, 1919, pag. 223) Een pleidooi dus, zestig jaar geleden, van de dan 65-jarige VU-theoloog voor het instellen van crèches. Zelfs het w o o r d w o r d t al door hem gebezigd. En hij wilde daartoe een wettelijke verplichting scheppen in de Arbeidswet, die Aalberse op dat m o m e n t bezig was te ontwerpen. Men kan dus niet volhouden, dat wie thans in VU-kringen dit streven van de diverse vrouwengroepen bijvalt, zich schuldig maakt aan nieuwlichterij.

Blijdschap Over de aangekondigde Arbeidswet, waarover de VU thans gestruikeld is, sprak zestig jaar geleden de gereformeerde VU-theoloog: „Het is (. . . ) een reden van blijdschap, dat de tegenwoordige IVlinister van Arbeid zijn voornemen lieeft te /<ennen gegeven, om de sociale wetgeving met kracht voort te zetten, en bepaaldelijk ook, om een wetsvoorstel in te dienen betreffenden den arbeid van vrouwen in fabrieken en werkplaatsen". Bavinck gaf toe dat er ook een schaduwzijde aan deze hele sociale wetgeving verbonden was, nl. de uitbreiding van de staatsmacht en bepaald visionnair lijkt thans z'n opmerking dat de Arbeidswet „in bepaalde gevallen hard en pijnlijk (kan) werken", maar de voordelen achtte hij toch aanmerkelijk groter dan de nadelen. Bavinck ging o.a. met z'n crècheverplichting nog verder dan het wetsvoorstel waarmee minister Aalberse een maand later op de proppen kwam. Zijns inziens had de wettelijke bescherming van de arbeid der gehuwde v r o u w ervoor te zorgen: 1. „dat de fabrieksarbeid voor meisjes beneden 16 jaar verboden en haar ontwikkeling door voortgezet lager, vak-, practisch kook- en huishoudonderwijs bevorderd wordt; 2. dag en duur van den arbeid zoo te bepalen, dat deze de acht uren per dag niet overschrijde, in vastgestelden schaftijd en in den nacht, des Zaterdagsmiddags en des Zondags stilsta; 3. deze arbeidsregeling zoo uit te breiden, dat ze niet alleen op den arbeid in fabrieken en werkplaatsen, maar ook op dien in kantoren en winkels, in bedrijf en op het veld, toepasselijk is, met inachtneming echter van het onderscheid, dat ten dezen in den arbeid bestaat; 4. bepaalde bedrijven, en bepaalde werkzaamheden in eenig bedrijf, die voor de gezindheid der vrouw bijzonder schadelijk zijn, voor haar te sluiten;

5. aan de zwangere vrouw twee weken vóór en vier weken na hare bevalling den arbeid in de fabriek te verbieden; 6. aan de arbeidende vrouw, die kleine kinderen te verzorgen heeft, tegemoet te komen door localen voor kinderverzorging in de fabriek, door crèches, kinderbewaarplaatsen, fröbelscholen; 7. door sociale wetten van invaliditeits-, ziekte-, ouderdoms-, pensioens-, moederschaps-, weduwen- en weezenverzekering, alsmede door zorg voor betere woningen, centrale keukens en wasch-inrichtingen het bestaan en het welzijn van het gezin boven de nijpende zorgen voor de toekomst te verheffen. 8. Aan deze wetgeving de hand te houden, opdat ze niet, als thans nog zoo dikwerf, ontdoken worde en 9. indirect er toe mede te werken, dat, misschien door de instelling van een minimumloonraad, het loon van den man zoodanig wordt verhoogd, dat de beroepsarbeid der gehuwde vrouw vanzelf ophoudt." De laatste wens, een m i n i m u m l o o n (in 1919!) dient naderte w o r d e n bezien alvorens het College van Bestuur in een vlaag van vreugde over een progressieve pionier meteen maar besluit het toekomstige kinderdagverblijf de„fiaw>7c^-/C/-es/" te dopen. Want dat was alleen voor de man bedoeld. Sproot het crèche-voorstel van de geref o r m e e r d e t h e o l o o g wel voort uit motieven die in deze tijd door het Vrouwenoverleg-VU zuiver zullen w o r d e n bevonden? Dit moet helaas w o r d e n betwijfeld. Evenals het ontstaan van artikel 11, lid 2 moet Bavincks roerende zorg voor de problemen van de werkende moeder gezien w o r d e n in het licht van de situatie van 1919. Het verwijt van vele v r o u w e n dat de mannen-moraal ten aanzien van de positie van de v r o u w in de maatschappij vooral conjunctureel is bepaald, is helaas terecht. Heeft men de v r o u w e n nodig, dan worden ze met veel fanfares o p g e t r o m m e l d voor allerlei banen. Her en der verschijnen dan flinke moeders in de kranten, die er niet tegen opzien „ m a n n e n w e r k " te doen. Wordt het voor mannen weer moeilijker o m aan 'n baan te komen, dan slaat er 'n golf van bezorgdheid over de natie of werkende moeders hun gezinnen niet verwaarlozen. En met alle kracht w o r d t moeders weer teruggedreven naar haar „natuurlijke bestemming", de huiskamer en de keuken. Tot de volgende oorlog. Vooral tijdens oorlogen past de moraal zich aan de behoefte aan. En in 1919 was er zojuist één achter de rug. Het is dan minder eenvoudig o m meteen daarna te beweren dat v r o u w e n van nature ongeschikt zijn voor soorten werk, dat zij zojuist op uitstekende wijze hebben verricht. Bavinck wist wat tijdens de eerste Wereldoorlog was gebeurd, in Nederland maar vooral elders: „De vrouw dringt steeds meer in alle beroepen binnen, en het aantal beroepen, dat voor haar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen