VU Magazine 1979 - pagina 449

1^ magaTme?

Hoe beleefden Indonesische christenen het y, Nieuw e Regiem''?

van Satya Wacana heb ik o.a. de opleidingskursus van de Raad van de Zending van de Nederlands Hervormde Kerk te Oegstgeest gevolgd. Met de kursisten die naar Indonesië zouden gaan hebben we ons toen zeer intensief bezig gehouden met de diskussies die in die tijd hoog oplaaiden tussen voor- en tegenstanders van verdere hulp (of liever de net gestarte hulpprogramma's) tegen de achtergrond van de gebeurtenissen na 1965, met name het politieke gevangenen probleem. Wij waren allemaal van mening gezien onze toekomstige werksituaties, bij kerken of partikuliere (onderwijs) instellingen dat wij gaan konden. Niet ter ondersteuning van de Indonesische overheid maar als teken van solidariteit met de kerken daar. Een zeer indringend gesprek met Dr. Simatupang was van grote invloed op onze houding. Voor mijzelf kwam daar nog bij, dat ik mij in mijn doktoraal studie had gericht op de sociologie van de volkeren van Indonesië onder mentorschap van professor Wertheim, de grote opponent tegen de officiële banden met het Nieuwe Regiem. Hij had er volledig begrip voor dat ik als adviseur aan een sociologisch onderzoeksinstituut naar Midden Java zou vertrekken. Bij hem, en mij, speelde een grote rol dat er zo allemachtig weinig bekend was over de faktoren die juist op het platteland van Java tot zulke dramatische gevolgen hebben geleid. De beroemde Clifford Geertz heeft in een publikatie in 1972 het de sociale wetenschappen ook aangerekend dat zij aan het eind van de '50-er, begin 60'er jaren dit inferno niet hadden voorzien. Teveel had men zich beziggehouden met de machtsverhoudingen in de hoofdstad Jakarta, rondom de intrigerende persoonlijkheid van Sukarno; te weinig wist men hoe bepaalde ontwikkelingen op het platteland in een stroomversnelling waren gekomen en, om een Javaanse beeldspraak te gebruiken, men negeerde de voortekenen van een naderend onheil,

Dr. Sutarno, rector Satya Wacana

dat éénmaal losgebarsten als een lavastroom alles, goed en kwaad, wat in zijn baan kwam verwoestte.

Voorspelling 'Verantwoordelijkheid dragende Indonesiërs voorzagen deze uitbarsting zelf wel. In augustus 1964, ruim een jaar voor het optreden van het Nieuw Regiem, voorspelde Dr. Notohamidjojo in een ontmoeting met enkele zendingsmensen in Amsterdam dat de gebeurtenissen op het platteland van Java op een onherroepelijke konfrontatie tussen de islam en de kommunisten zouden moeten uitlopen. Als rektor van een kleine christelijke universiteit had hij van een dergelijke botsing niets goeds te verwachten. Die botsing is er gekomen, maar als gevolg van het ingrijpen van het leger kwamen noch de communisten, noch de islamieten aan de macht. En juist daardoor ontstond, onverwacht, een kans voor ontplooiing van het christelijk onderwijs. Zo hebben Javaanse christenen dat beleefd. Het nuchtere feit is dat binnen het Nieuwe Regiem de christenen een mimte hebben gekregen die, voor zover te overzien valt,

noch binnen een communistisch, noch binnen een islamitisch bestel te verwachten was. Wie dit niet onderkent, kan nooit begrip opbrengen voor de houding van christenen in het huidige Indonesië. Objectief kan men die houding afkeuren, maar als het erom gaat om ,,de ander" te begrijpen binnen diens leefruimte (niet alleen een taak voor anthropologen) dan ontkom je niet aan de erkenning van het reusachtige dilemma waarin de christenen als individueen en binnen hun organisaties verkeren.

Politieke gevangenen Op drie zaken zou ik in het kort even willen ingaan omdat die zo bepalend lijken voor de stereotype vorming rondom Indonesië. In de eerste plaats het probleem van de politieke gevangenen. Met recht wordt deze zaak telkens opnieuw betrokken in een beoordeling over de relatie met Indonesië. Vanuit Java gezien had ik sterk de indruk dat kritici van Indonesië alleen oog hadden voor de akties die door Amnesty International werden ondernomen. Alsof er alleen maar in het buitenland bezorgdheid over het lot

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen