VU Magazine 1980 - pagina 389

\ttl MAGAZINE 3

Gereformeerd zendingswerk onder kritisch oog van niet-westers socioloog Proefschrift Ph. Quarles van Ufford

Toen zendehng Bieger in 1878 evangelist Sadrach m zijn huis m Purwerejo ontving, bood hij hem geen stoel aan, maar liet hem op een matje op de grond zitten. Daarmee liet Bieger duidelijk merken, dat hij de Javaan als een mindere beschouwde. Maar hij beledigde Sadrach diep, want deze beschouwde zich als zijn gelijke. Had hij niet door zijn werk duizenden Javanen tot Christus gebracht? En was hij niet hun leider? Bieger echter wilde dat Sadrach aan hem de leiding van de christelijke gemeenten zou overdragen. Sadrach weigerde dit. Daarop liet Bieger hem onder arrest plaatsen in het huis van de zendeling. Deze botsing tussen de Javaanse guru (leraar) en de Nederlandse zendeling was een incident in de lange reeks, die uiteindelijk zou leiden tot de definitieve breuk tussen de Nederlandse Gereformeerde Zendingsvereniging (NGZV), die sinds 1861 zendelingen uitzond naar Midden-Java en de zogenaamde Sadrach-christenen. Sadrach bracht het Evangelie op een bij het Javaanse denken aangepaste wijze en duizenden van zijn volksgenoten gingen in Jezus de langverwachte ratu adil (rechtvaardige vorst) zien. Helaas, dit sterk door het Javanisme gekleurde geloof kon geen genade vinden in de ogen van de Gereformeerde Kerken, die in 1891 ds. Lion Cachet uitzonden op inspectie. Hij kwam de Sadrach-christenen met Nederlandse gereformeerde maat meten: zij werden, hoe kan het anders, gewogen en te licht bevonden. Zendeling Wilhelm, die wel met Sadrach wilde samenwerken, werd gedwongen met hem te breken. Kort daarop stierf hij.

Gereformeerde aanpak De gereformeerde zending kan tegen het eind van de 19e eeuw opnieuw beginnen. Zij doet dat, op grondige gereformeerde wijze. Een formidabele inzet van personeel en financiën overdekt Midden-Java binnen enkele decennia met een netwerk van kerken, scholen, poliklinieken en ziekenhuizen. Maar de prijs daarvan is wel, dat van een Javaanse wijze van geloven en kerkorganisatie weinig te bespeuren

door dr. C.H. Koetsier

valt. Er ontstaat een kerk. die materieel en personeel, maar vooral ook confessioneel en cultureel sterk afhankelijk is van de moederkerk. In 1937 is één kwart tot één derde van de kerkleden, op een totaal van ongeveer 17000 in dienst van een van de activiteiten van de zending.

Proefschrift Deze historische beschouwing vinden we in het proefschrift van dr. Ph. Quarles van Ufford .,Grenzen in Internationale Hulpverlening" (Uitg. Van Gorcum & Comp. B.V., Assen. ƒ 49,50 ing.) waarop deze onlangs bij prof. dr. J. W. Schoorl promoveerde in de niet-westerse sociologie. Wie deze titel voor het eerst ziet. zal niet direct denken aan een studie over de relatie tussen de Javaanse Kerken van Midden-Java en de Zending van de Gereformeerde Kerken in Nederland. De eerste gedachte is, dat wij te doen hebben met een studie over ontwikkelingshulp in het algemeen. Pas uit de ondertitel blijkt dat het gaat om een casestudy over de gereformeerde zending op Midden-Java. Uit de titel en uit het eerste hoofdstuk blijkt, dat hier een stuk zendingswerk onder de loep genomen wordt onder het hoofd ontwikkelingshulp. De gereformeerde zending en zeker het gemiddelde gereformeerde kerklid zal er even aan moeten wennen dat het zendingswerk als een hulprelatie wordt aangemerkt. Quarles had er goed aan gedaan duidelijker uit te leggen waarom hij dit als socioloog met recht zo ziet. Zendingswerk is voor de gelovige primair en misschien wel uitsluitend evangelieverkondiging. Dat er ook een andere kant aanzit, een relatie van ontwikkelingshulp, daar is nu net een socioloog voor nodig. Hij laat zien, dat de verkondiging met een heel pakket ontwikkelingshulp gepaard gaat - al bijna een eeuw lang - , niet alleen in de vorm van scholen en ziekenhuizen (de zogenaamde nevendiensten) maar ook in de vorm van een culturele beïnvloe-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen